gnnNTOTPO

Ŋanhdharkpuy dhäwu 14

1Bala walalanydja ŋunhi yolŋunydja walala yatjunmirri warray, bena dhika nyä'yunmirri, nyä'yunmirrina-a-a yana liŋgu-u-u munha-ŋuparana, 2gupa-waŋanana marrtjina morrmurru'na maṉḏanhana Mawtjitjnhana ga Yärunnhana, bukmakthuna ŋuriŋina bili yolŋuyu walalay. Bitjarrana walala marrtjina ŋunhi yulŋunydja, “Yeeee, wanhaka ŋanapurru bini ŋunhala muka bäyma Yetjip wäŋaŋura murrmurryunanydja. Ga ŋunhala muka ŋanapurru bini ŋunhi ŋanhdharkŋura murrmurryunna. 3Nhäkuŋga ŋayi Garrayyu gäŋala ŋilimurrunha dhipalanydja dhuwala?... baymatthunarawuna?... ŋilimurru yurru mandjawakthuna bakthun dhuwala?... dhäykawurru manapan ga yumurrku' ŋilimurrumbala? Gul' ŋilimurru marrtjina, Yetjiplilina roŋiyirri go.”

4“Yo-o-o, manymaknha dhuwalinydja. Ŋilimurru marrtjina,” bitjarra walala yolŋu'-yulŋunydja. “Go ŋilimurru djarr'yunna ŋurruŋunhana ŋilimurruŋguway, ŋayina yurru ŋilimurrunha gäma balanydja roŋiyinyamarama Yetjiplilinydja.”

Mawtjitj bukumirriyaŋala ŋuriki walalaŋgu yolŋu'-yulŋuwu ŋunhi walala yaka märr-yuwalkthina Godnha

14:5-25 (Moses prayed for the people who would not believe God and obey him)

5Bala maṉḏanydja Mawtjitjtja ga Yärundja wirrkina gorana, bala ŋurrkanhamina munatha'lilina, milma ŋurikala miṯtjiwala. 6Ga maṉḏanydja märrmany'tja ŋunhi mel'ŋu maṉḏa Djatjuwanydja ga Gayliptja ŋayaŋu-yätjthinana wirrkina maṉḏa, 7bala waŋana yolŋu'-yulŋunhana bitjarrana, “Ŋunhanydja ŋunhi wäŋa ŋanapurru yawungu marrtji yukurra milthun ga nhäma marrtji ḻatju' warray dhika wäŋa. 8Ŋuli ŋilimurru balaŋu dhäruk märraŋu ŋanyapinyay yana Garraynhanydja, ŋayinydja ŋuli gäŋuna-wala yana ŋilimurrunha, bala yana wekaŋu wäŋanydja ŋunha ŋilimurrumbalana. 9Yaka walala ŋula raypirri-waḏatjthiya ga yaka'yurranydja Garraywu, ga yaka barrariya ŋurupa yolŋuwanydja walalambala ya'. Ŋilimurrunydja yurru buma walalanha burr'-burrmarama muka, manbulyunmarama marrtji. Ga yolthuna yurru ŋunhi walalanhanydja guŋga'yun?... bäyŋuna. Liŋgu Garray warray ŋayipi ŋilimurruŋgalanydja gali'kurru, ga walalambalanydja waŋarrnha liŋgu warray djuḻkthunmaraŋala Garrayyu. Ŋoy-wuṉḏaŋarrthiya walala yana, beyaṉumiriwyiya.”

10Walala ŋunhi yolŋunydja walala miṯtjinydja yaka warray mäkiri'-witjurruna maṉḏaku, mäkiri'-yarryurrunana wirrkina, bala guṉḏa warray marrtjina galkara, walala bini wirriw'-wirriwyunna maṉḏanha bunhana marrtjinya rakunygunhana guṉḏayuna. Bala ŋayinydja marrtjina Garraynydja maḻŋ'thurruna warray ŋunhili yana bäyma ŋurikalayi miṯtjiwala Yitjuralpuyŋuwalanydja; walala nhäŋalana ŋunhi ḻatju'na baḏayala dhika.

11Bala Garraynydja waŋana Mawtjitjkala bitjarrana, “Ŋarranydja dhuwala dhotuna yukurra dhiyakalanydja walalaŋgala miṯtjiwala; bitjanna liŋguna walala yukurra ŋapa-yarryundja, ŋoy-yuḻkthirrinydja ŋarraku. Liŋguna walala ŋuli marrtjinya nhänhanydja ŋarraku ganydjarrnydja, ga nhä malanha ŋarrakuŋu ŋamakurru'mirri ŋunhi ŋarra ŋuli marrtjinya milkunha, yurru mukthun warray walalanydja yukurra märr-yuḻkthun ŋarranha yana, yaka warray märr-yuwalkthirri yuwalkkuma dhika. 12Ŋarra yurru baymatthunna walalanha ŋula nhäyuna yana, dhawar'maramana yurru warrpam'thunna. Nhena Mawtjitj ga nhipala yumurrku'na yurru ŋarrakuwaynydja wal'ŋu mala; mala-guḻku'mirriyirrina nhe yurru yulŋunydja, biyapulnha wal'ŋu yurru mala nhuŋunydja gaŋdhunna, djuḻkmaramana yurru dhuwalanhanydja walalanha.”

13Bala ŋayi Mawtjitjtja waŋana bitjarrana, “Yaka nhe biyakayi Garray. Nhepi muka dhawaṯmaraŋalanydja gäŋala walalanha ŋulaŋuru Yetjipŋurunydja, ga ŋuli nhe yurru buwayakkumanydja walalanha Yitjuralpuyŋunhanydja, ga walalanydja yurru ŋunhalanydja ŋämana Yetjippuyŋuyunydja ŋiniya? 14Ga ŋuruŋu Gaynanbuyŋuyu ŋäkulayi nhuna, ŋunhi nhe yukurrana gäŋala Yitjuralpuyŋunha ŋula lili ŋanhdharkkurru; ŋurrwu'maranha walalanha nhe ŋuli maŋandhu, warraw'kunha waluŋurunydja, ga munhakunydja gurthayinyana ŋuli ŋunhiyi maŋan. 15Yo, ŋuli nhe yurru bumanydja walalanha, walalanydja yurru wiripu-guḻkuny'tja bäpurru ḻakaranhamirrina nhuna, wakalkumana yurru nhuna bitjanmirrina, 16‘Yuwalk muka ŋayi ŋunhi yalŋgi walalaŋgu waŋarrnydja ŋi'. Be muka ŋayi dhawu'-nherraranydja walalanha, ŋayi yurru gäma walalanha, bala nherraṉna ŋunhimalayina wäŋalili be. Mak ŋayi walalanha ŋunha bumaranydja ŋunhalana ŋanhdharkŋurana, liŋgu ganydjarrmiriwnha ŋayi yulŋunydja, yakana nhanŋu ganydjarr walalaŋgu gulŋiyinyamaranharawunydja.’ Biyakuna walalanydja ŋuli waŋi nhuna, yana bini nhe be waŋarr yalŋgi'. 17Garray, nhenydja ganydjarr-ḏumurru warray wal'ŋu, wuṉḏaŋarr warray dhika, yaka warray yalŋgi; ganydjarr dhuwali nhe yukurra ḏälkuma gänharawu walalaŋgu ga ŋilitjanarawuna yana. Ma' milkuŋana walalaŋgala biyakana nhuŋuway ganydjarrnha.

18“Garray, nhenydja ŋunhi ḻakaranhamina nhunapinyay nhe ŋunhi nhe yurru yaka waḏutja ŋaramurrthirri, ga dhawu'-nherraranydja nhe ŋunhi märr-ŋamathinyaranydja biyapul wal'ŋu bathala nhokalaŋuwu yolŋu'-yulŋuwunydja. Nhe waŋana ŋunhi, nhe yurru yanana baḏuwaḏuyun walalaŋgu ŋunhi yätjpuynydja djämawuy, ŋunhi walala yurru bilyun roŋiyirri nhokala. Yurru dhä-ḏir'yunna nhe yurru walalanha yulŋunydja, ŋunhi walala yurru dhuwurr-yätjthirrinydja, yaka nhe yurru waŋa bitjan ‘bäyyi’, bitjan yurru ŋuriki walalaŋgalaŋuwu yätjku. 19Garray buku-djulŋi, yaka walalaŋgala ŋoy-djingaryurranydja, yana bäy-ḻakaraŋana walalaŋgu ŋurikiyi yätjpuy, biyakana yana liŋgu bitjarra nhe ŋulaŋuru Yetjipŋuru bäy-ḻakaraŋala yana marrtjina lili, ga dhipala wapthurruna, liŋgu nhenydja dhuwala märr-ŋamathinyaramirri Waŋarr, djambimiriw yana. Garray buku-djulŋi, yaka walalanha murr'maraŋa.” Bitjarrayi ŋayi Mawtjitj bukumirriyaŋala Yitjuralpuyŋuwunydja.

20Bala Garraynydja waŋana buku-ruŋinyamaraŋalanydja bitjarrana Mawtjitjku, “Ŋarra yurru walalaŋgu bäy-ḻakarama, dhiyaŋu yana liŋgu ŋunhi nhe ŋarranha ŋäŋ'thurruna. 21Yuwalk yana ŋarra dhuwala walŋa wal'ŋu yulŋunydja waŋarrnydja, ga yuwalk yana yurru ŋarrakala ḻatju'yunydja dhika djarraṯawun'thunydja monyguma ḻiw'marama yana dhuwala wäŋanydja, warrpam'thun ḻiw'marama. 22-23Ga bitjan liŋgu yuwalk yana ŋarra yukurra ḻakaramanydja, yaka yurru ŋula waŋgany dhipuŋuru miṯtjiŋuru gulŋiyirri ŋunhawalayinydja ya' wäŋalili. Walala nhäŋala warray ŋarraku ŋunhi ḻatjuny'tja dhikanydja baḏayala', ga nhäŋala walala biyapul wal'ŋu bathala ŋunhi ŋarra djäma ganydjarryu ŋunhala Yetjip ga ŋunhala ŋanhdharkŋura wäŋaŋura. Ŋarra ŋuli gunganhamaranhanydja walalanha ŋurrwu'yunmaranha ŋula nhäŋuru, yurru bitjanana liŋgu walala ŋuli gatjarr'yuna marrtjinya ŋarranha lili yulŋunydja, yaka warray malthuna ŋarrakuwaynydja dhärukku. Yakana yurru ŋunhiyinydja walala gärri ŋunhiwala wäŋalili ŋunhi ŋarra wekaŋala nhumalaŋgalayŋuwala gäthu'mirriŋuwala ŋunhala bäyma wal'ŋu, ŋäthili baman'. 24Ŋayipina yana waŋganynha yurru Gaylipnha gärrinydja, liŋgu ŋayipina ŋayaŋu wiriputhirrinydja yukurra wal'ŋu, ŋayina yukurra yuwalkkumanydja wal'ŋu malthun ŋarraku, bala ŋarra yurru gämanydja ŋanya Gaylipnha, bala ŋilitjanna ŋunhamalayinydja wäŋalili; ŋayi yurru nhinanydja yukurra ŋunhala wäŋaŋura, ŋunhi ŋayi djalkiri wapthurruna ŋunhiwala wäŋalili ŋayipi.” Bitjarrayina ŋayi Garrayyu ḻakaraŋalanydja Mawtjitjpa yukurrana.

25Bala Garray waŋana dhawar'yunarayŋunydja dhäruk bitjarrana, “Yo. Goḏarrny'tja boŋguŋu bukmak yana dhuwali Yitjuralpuyŋu miṯtji, nhuma boŋguŋu gaŋgathina, bala wäŋgaŋu roŋiyina balayi ŋunha ya' ŋanhdharkliliyi,” bitjarra.

Walalanydja ŋunhi marrtjina roŋiyinana balayi ŋanhdharkliliyi

14:26-38 (They went back into the desert because they didn't believe God)

26-27Bala ŋayi Garray waŋanana maṉḏakala Mawtjitjakala ga Yärungala bitjarra, “Ŋarra ŋäkula yolŋunhanydja walalanha morrumurru'wuynydja yukurranhara, ŋunhi walala yukurra morrumurru' ŋarrakala. Nhätha yurru walala dhuwala yolŋu'-yulŋunydja ḏaḏawyun dhipuŋuruyi morrumurru'ŋurunydja? 28Ḻakaraŋa ŋuripa yolŋu'-yulŋuwanydja biyakana, ‘Yuwalk ŋarra yana ḻakaramanydja yukurra waŋanydja nhumalaŋgala. Yo, ŋäkula ŋarra nhumalanha yulŋunydja, ŋunhi nhuma waŋana bitjarra ḻakaranhamina, “Yuwalk ŋanapurru yalŋginy'tja. Yakana yana ŋanapurru yurru marrtjinydja balayi gulŋiyirrinydja.” Bitjarra warray nhuma ŋunhi waŋananydja, ga yuwalk yana yurru maḻŋ'thundja bitjandhiyi, bitjarra ŋunhi nhuma waŋana. 29Bukmak yana nhuma wakinmirrinydja yurru waŋga'-waŋgany dhuwali murrmurryunna marrtji dhiyalayi ŋanhdharkŋuranydja, ga rumbalnydja nhumalanha yurru dhalkarama dhipalina bäymana, liŋgu nhuma mukthun yana morrumurru' yukurra ŋarrakala. 30Ŋarra ŋunhi dhawu'mirriyaŋalanydja, nhuma yurru nhina yukurra ŋayaŋu-djulŋithirri ŋunhalayi wäŋaŋuranydja, yurru ŋunhina liŋgu maṉḏa Djatjuwana ga Gaylipnha yurru gulŋiyirri ŋunhiwalayinydja wäŋalili. 31Nhuma waŋana yukurrana morrumurru', ŋunhi nhumalaŋgu bini djamarrkuḻi' murrmurryuna dhiyala ŋanhdharkŋura, bitjarra nhuma yukurrana waŋananydja, yurru ŋarranydja yurru gäma warray nhumalaŋgu djamarrkuḻi'nhanydja ŋunhiwalayi warray dhawu'mirriyanharawuylili warray wäŋalili; walalana yurru yukurra nhina goŋmirriyirrinydja dhikanydja ŋunhiliyinydja wäŋaŋura, ŋunhi nhuma yukurrana ŋuyulkthina ŋurikiyi wäŋawu gulŋiyinyarawu. 32-35Yo, nhumanydja yurru wakinmirri yolŋu walala murrmurryunna dhiyalana bäymana ŋanhdharkŋurana, liŋgu yaka nhuma märr-yuwalkthina ŋarranha dhäruk. Marrtjinydja nhuma yurru yukurra buku-wirwiryunna balakurruna yana bäymana ŋanhdharkkurruna weyinŋumirrina, 40-na dhuŋgarra nhuma yurru ŋupan, yana liŋgu-u-u ga wakinmirri yurru yolŋu walala nhumalaŋgu murrmurryun. Bitjandhina ŋarra yurru nhumalanha dhä-ḏir'yundja ŋurikiy nhumalaŋgalaŋuwuy yätjpuynydja, ŋunhi nhuma buku-ḻuŋ'thurruna yukurrana waŋgany rirrakay yana morrumurruny'tja waŋana, bitjarra ŋapana wekaŋala ŋarrakunydja yana. Bala nhuma yurru murrmurryunna warrpam' yana dhiyalana gay' ŋanhdharkŋurana wäŋaŋura. Dhuwalanydja dhäruk ŋunhina ŋunhi ŋarrapina yukurra waŋa Garraynha wal'ŋu.’ ” Bitjarra ŋayi Garrayyu ḻakaraŋalanydja.

36-38Bala walalanydja ŋunhi mel'ŋumirrinydja marrtjina raku'-rakunydhinana, liŋgu walala dhäwu' bothinyaramirri gäŋala barrari-wukuŋala wiripuwurrunha ŋunhi, bala walala ŋunhi bukmakthuna yana yolŋu'-yulŋuyu ŋarrtjurrunanydja yukurrana Garraynha. Yo, ŋunhiyi walala mel'ŋumirri walala murrmurryurruna ŋunhiliyinayi gumurrŋura Garraywalana, yurru maṉḏapina Djatjuwa ga Gaylipnha walŋanydja nhinana yukurrana, ŋunhina maṉḏa liŋguna märrma'na yakanydja rakunydhina mel'ŋu maṉḏa.

Biyapul walala yolŋu'-yulŋu dhäruk-djuḻkmaraŋala Garraywu

14:39-45 (The people again disobeyed the Lord)

39Bala ŋayi Mawtjitjthunydja ḻakaraŋala bukmakkala Yitjuralpuyŋuwala Garraynhana dhäruk bitjarrana, “Ŋayi Garraynydja waŋana yaka'yurrunana, yakana dhuwala nhuma yurru gärrinydja ŋunhamalayinydja wäŋalili. Roŋiyirrina ŋilimurru yurru marrtjinydja bitjana-wala ŋanhdharklilina, ga nhina yukurra yurru ŋunhalayi bili, weyinŋumirrina yurru dhuŋgarra ŋupan,” bitjarra. Bala yolŋunydja walala bukmak yana nyä'yunminanydja, wirrkina dhikana nyarŋayunminanydja.

40Bala munhakumirrina djaḏaw'yunarayuna walala gaŋgathina, bala ḏuwa-ḏuwaṯthurruna bukulilina, bala nhäŋala marrtjina ŋunhiyi wäŋana. “Galki warray dhuwala wäŋanydja; dhuwala warray bäyma gay. Gul' ŋilimurru marrtjina way, gärrina go, liŋgu ŋilimurruway yätjthinanydja,” bitjarra walala waŋanharaminanydja yukurrana.

41-42Yurru ŋayi Mawtjitjtja waŋana bitjarrana, “Yäääw dhuḏitjnha, liŋgu Garraynydja waŋana nhumalaŋgu yaka'yurrunana. Ŋuli nhuma marrtjinydja yurru, walala yurru miriŋuyunydja nhumalanha bumana, liŋgu Garraynydja yakana nhumalaŋgala galki, bämara'yun yurru. 43Bumana yurru walala nhumalanha mandjawakthuna rakunygumana. Ŋayi Garraynydja nhumalaŋgu yakayi yurru marrtji malthun, liŋgu yaka nhuma malthurruna yukurrana nhanŋuway wal'ŋu Garraywu.”

44Yurru yolŋunydja walala ŋunhi yaka mäkiri'-witjurruna Mawtjitjkunydja, yana walala marrtjinana buku'-bukukurruna wäŋakurru, yurru ŋayipinydja Mawtjitjtja yaka malthurruna walalaŋgu, ŋunhala bäyma nhinana yukurrana, ga bitjarrayi liŋgu ŋunhiyi Dhawu'-nherraṉminyarawuynydja Bathi bäymayi.

45Yo, wäŋgaŋalana walalanydja marililina nyäṉ'thurrunana, bala walalanydja ŋuriŋiyinydja yolŋuyu walalay nhäŋalana walalanha, walala marrtjina yukurrana lili. Dhunupa ḏurryurrunana, bala ŋuparana walalanha, bumarana marrtjina, weyinnha yana ŋupara-a-a, yana liŋgu ga ŋunha wapthurruna ŋanhdharklili wäŋalili. Walalanydja gundupuŋalana, yana liŋgu bur-way ḏo'yurruna wäŋaŋurana.