gnnNTOTPO

Mark 7

Yaka dhunupa nhumalaŋgu, nhuma yurru märi'muwuŋu rom baṯ bitjan ŋayathama, ga gali'lilina Godkunydja rom nherraṉ

Mathuyu 15:1-9

1Ga ŋulinyaramirriyu waluyu yolŋu walala Rom-dharraymirri ŋunhi ga Rom-marŋgikunharamirri walala marrtjina beŋuru Djurutjalamŋuru, bala withiyarana ŋanya Djesunha. 2Bala walala nhäŋala nhanŋu Djesuwu ḻundu'mirriŋunhanydja walalanha, ŋunhi walala yukurrana ŋuriŋinydja walalay ŋathanydja ḻukana yänana, yakana walala ŋäthili goŋdja rurrwuyunmina bitjarranydja, bitjan walala Rom-dharraymirriyu marŋgikuma ŋuli yukurra bitjanarawuyi goŋgu rurrwuyunaminyarawu, yurruna walala yurru ŋathanydja ḻuka.

3Yo, ŋunhiyi Rom-dharraymirri yolŋu walala ga wiripu-guḻku Djuw yolŋu walala ŋuli märr-gurrum'thuna malthuna marrtjinya ŋuriki romgunydja ŋunhi walala yukurrana marŋgithina beŋuru ŋunhi märi'muwala walalaŋgalaŋuwala. Ŋäthilinydja walala ŋuli goŋ rurrwuyunminya romgurru yana, ga yurruna walala ŋuli ŋathanydja ḻukanha. 4Ga ŋunhi walala ŋuli ŋatha wuŋuḻi'yuna ŋula wanhami wäŋaŋura, bala ŋäthilinydja walala romgurru ŋuli ḏarrtjalkkunhaminya walalanhawuy walala, ga yurruna walala ŋuli ŋathanydja ŋunhi ḻukanha. Ga wiripunydja walala ŋayathama yukurra guḻku'na mirithirri rom malanha, balanyara bitjan walala ŋuli rurrwuyun ḏarrtjalkkuma banikin' wurkthunaramirri ŋunhi, ga bathanaramirri banikin' ga ḻupthunaramirri banikin' malanha, ga ŋula nhä ŋorranharawuy girri' walala ŋuli ḏarrtjalkkuma romgurru yana. Yo, baṯ bitjanna walala ŋuli ŋuriŋi Rom-dharraymirriyu walalay ŋayathama ŋunhiyi malanha romdja, bukmaknha yana ŋunhi walala beŋuru märraŋala. Yurru nhanŋunydja Djesuwunydja ŋunhi ḻundu'mirriŋu walala yaka warray yukurrana ŋayathaŋala ŋunhiyi malanha rom.

5Bala walala ŋuriŋiyi Rom-dharraymirriyunydja ga Rom-marŋgikunharamirriyunydja walalay dhä-wirrka'yurrunana ŋanya Djesunha bitjarrana, “Nhäku warray nhokalanydja ḻundu'mirriŋuyu walalay yaka ŋayathama ŋuli yukurra ŋunhiyinydja rom ŋunhi märiyu walalay ŋilimurruŋgala ḻakaraŋala yukurrana marŋgikuŋala? Nhäku walala ŋuli ḻuka ŋatha, ŋunhi walala ŋuli yaka ŋäthili goŋ-rurrwuyunmirri ŋunhi, bitjan yukurra waŋa ŋunha romdja?”

6Ga ŋayi Djesuyunydja waŋana buku-wakmaraŋala bitjarra, “Nhumanydja dhuwalanydja yay'-wulanharamirrina walala. Dhunupa ŋuriŋiyinydja yolŋuyu yäkuyu Yitjayayunydja yukurrana ḻakaraŋala nhumalanhanydja baman'tja, ŋunhi ŋayi waŋananydja bitjarra gam',

“Godthunydja yukurra ḻakarama bitjan,

‘Dhuwalanydja yolŋu walala yukurra waŋa bitjanmirri,

“Ŋarranydja dhuwala Godku warray, nhanŋuway warray yolŋu galkiwuy,” bitjanmirri,

yurru dhäruktja ŋunhiyi walala ŋuli waŋanydja ŋula nhäna yana, mayali'miriwnha,

liŋgu ŋayaŋunydja ŋunha walalaŋgu be-wala barrku ŋarrakalanydja,

yaka walala ŋarranha yuwalk yukurra märryu-ḏapmarama.

7Yakana walala ŋuli yuwalkkumanydja buku-ŋal'yun ŋarraku,

liŋgu walala yukurra ŋayathama baṯ bitjanna yanana ŋunhiyina rom malanha ŋunhi yolŋuwuŋuna guyaŋinyara,

ga ḻakarama walala ŋuli marŋgikuma ŋunhiyi rom wiripu-guḻku'wu yolŋuwu bitjan,

yanapi ŋunhiyinydja Godkuŋuna rom wekanhara.’ ” 8Yo, nhuma ŋuli Godkunydja ŋunhi romnha ŋunhana gurrunhan gali'lilina, ga ŋayathama nhuma ŋuli baṯ bitjandja yolŋuwuŋuna ŋunhi marŋgikunhara waŋanhara.”

9Yo, biyapul ŋayi Djesuyu waŋana ḻakaraŋala bitjarra, “Nhuma ŋuli bilmarama Godkunydja dhäruk, bala ḻakarama djarrpi'kumana wiripuyamana, märr nhuma yurru malthun nhumalaŋgalayŋuwuna ŋunhi guyaŋinyarawuywuna. 10Liŋgu Godthu romdja ḻakaraŋala Mawtjitjkala bitjarra gam', ‘Nhuma yurru märr-ŋal'yurra nhokalaŋuwala bäpa'mirriŋuwala ga ŋäṉḏi'mirriŋuwala.’ Ga biyapul ŋayi ḻakaraŋala Mawtjitjthu bitjarra, ‘Ŋunhi yukurra yurru ŋula yolthu ḻakarama ŋäṉḏi'mirriŋunha ga bäpa'mirriŋunha yätjkuma, ŋanyanydja yurru ŋunhiyinydja yolŋunha buma murrkay'kumana yana.’ Bitjandhi ŋuriŋi Godkala Romdhunydja yukurra ḻakarama. 11Yurru nhumanydja ŋuli yukurra dhuwala marŋgikuma ḻakarama wiripukuma warray, bitjan warray gam', ‘Ŋunhi nhuma yurru waŋa ŋäṉḏi'mirriŋuwu ga bäpa'mirriŋuwu bitjan, “Ŋarranydja yurru dhuwala wekama Godkuna yana, nhanŋuwaynha dhulŋuŋuna mundhurrnydja,” 12ŋunhi nhuma ŋuli waŋa bitjandhinydja, ŋunhinydja ŋamakurru' warray ŋunhi nhe ŋuli yaka märr-ŋal'yun yukurra ga guŋga'yun nhuŋuway ŋäṉḏi'mirriŋunha ga bäpa'mirriŋunha.’ 13Bitjandhina nhuma ŋuli Godkunydja ŋunhi dhäruk gurrunhan ŋunha gali'lilina, ga djarrpi'kuma warray yana marŋgikumanydja wiripu-guḻku'wunydja yolŋuwu. Ga biyapul guḻku' nhä malanha nhuma ŋuli bitjandhi liŋgu djäma djarrpi'kuma.”

Nhäyu ŋuli yolŋunha ŋunhi ŋayaŋunydja yätjkuma

Mathuyu 15:10-20

14Ga ŋuliŋurunydja dhäŋuru ŋayi Djesuyu ḻuŋ'maraŋala ŋunhi wiripu-guḻku'nha yolŋu'-yulŋunha, bala ŋayi waŋana walalanha bitjarra, “Ŋäka walala ŋarranha, ga marŋgithiyana. 15Yolŋunydja yurru yaka ŋayaŋu-yätjthirri ŋuriŋi ŋula nhäyunydja ŋunhi ŋuli nhanukala dhäkurru gulŋiyirri, rom-yätjthirrinydja ŋayi yurru yana ŋuriŋina ŋunhi yurru nhanukalaŋukurru dhäkurru dhawaṯthun. 16Mäkiri'-witjarranydja yuwalkkuŋa ŋi'... djinawa'wuywu wal'ŋu ŋuriki, märr nhe yurru ŋäma dharaŋan muka wal'ŋu.”

17Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydjayi Djesuyu gonha'yurruna ŋunhiyi miṯtjinha yolŋu'-yulŋunhanydja, bala marrtjina bala'lilina gulŋiyirri, bala walala nhanukala ḻundu'mirriŋuyunydja walalay dhä-wirrka'yunna ŋurikiyyi, nhä ŋunhi mayaliny'tja. 18Bala ŋayi Djesuyunydja walalanha dhä-wirrka'yurruna bitjarra, “Way, nhä dhuwala nhumanydja?... baḏak yana dhuŋamirri?... bitjan ŋunha wiripu-guḻku' yolŋu'-yulŋu? Yaka nhuma yukurra marŋgithirrinydja ga dharaŋandja? Yolŋunydja yurru yakana ŋayaŋu-yätjthirri ŋuriŋi ŋula nhäyunydja ŋunhi ŋuli nhanukala dhäkurru gulŋiyirri. 19Ŋunhi yolŋuyu ŋuli ŋathanydja ḻuka, ŋunhinydja ŋathanydja ŋuli marrtji bala guḻunlili warray wal'ŋu yana gulŋiyirri, bala ŋuliŋurunydja dhawaṯthunna ŋuli ŋayi; yakana ŋuli ŋunhiyi ŋatha marrtji bala ŋunha ŋayaŋulilinydja wal'ŋu.” Yo, ŋunhi ŋayi Djesuyu ḻakaraŋalanydja bitjarrayi, ŋunhiyinydja bitjarra ŋayi ḻakaraŋala yukurrana bitjarra, “Bukmak ŋathanydja ŋunhi manymak yana bukmakku yolŋu'-yulŋuwu ḻukanharawu.”

20Ga biyapul ŋayi Djesuyu ḻakaraŋala bitjarra gam', “Yolŋu yurru yätjthirrinydja ŋuriŋina bili ŋunhi ŋuli nhanukala dhäkurru dhawaṯthun, ŋuriŋiyina yätjthu bili ŋunhi yukurra ŋorra nhanukala ŋayaŋuŋura. 21-22Ŋunhi yurru yolŋuyu ŋayathama baṯ bitjandja nhanukalay ŋayi ŋayaŋuyu yätjtja, bala ŋayi yurru ŋuriŋiyi yolŋuyu guyaŋirrina djarrpi'kumana, bala ŋayi yurru djämana yätjnha wal'ŋu, bitjanna gam': Ŋayi ŋuli ŋäthilinydja ŋaramurryirri yolŋuwu, bala ŋayi yurru marrtjinydja bala bumana yana murrkay'kumana ŋunhiyi yolŋunha, ga guyaŋirri ŋayi ŋuli miyalkkuna ḏukṯukthirri, bala ŋayi yurru marramba'thirrina djaw'yunna ŋunhiyi miyalknha, ga djäma ŋayi ŋuli wiripuna ga wiripuna yätj malanha, liŋgu ŋäthili yana ŋayi guyaŋinanydja yätjkuŋala bitjarrayi. Yo, wiripunydja ŋayi ŋuli yana manaŋirrina, ga djawukirrina ḻakarama, ga gupa-waŋa ŋunha wiripuŋunha yolŋunha, ga wiripunydja ŋayi ŋuli nhina wanaŋa-ḏumurruna, ga mel-ḏi'yunna ŋayi ŋuli wiripuŋunha yolŋunha, ga ḻakaranhamirri ŋayi yurru ŋanyapinyay ŋayi garrwarkunhamirri. Dhuwalana malanha dhika nhäna rom ŋayi yurru djäma yukurra yätjnha, liŋgu yätjtja yukurra ŋunha ŋorra nhanukala ŋayaŋuŋura. 23Yo, bukmak dhuwalayi yätjtja malanha dhawaṯthun ŋuli yukurra yolŋuwala ŋayaŋuŋuru, ga dhiyaŋuyina ŋuli ŋunhiyi yolŋu rom-yätjthirrinydja.” Bitjarra Djesuyu ḻakaraŋalanydja.

Mulkuru dhäyka yolŋu märr-yuwalkthina Djesunha

Mathuyu 15:21-28

24Ga ŋuliŋuruyinydja dhäŋuru Djesuyu gonha'yurruna ŋunhiyinydja wäŋa, bala marrtjina wiripuŋulili wäŋalili yäkulili Däyalili, ga ŋunhiliyinydja ŋayi marrtjina buṉbulili gulŋiyina, liŋgu yaka ŋayi ḏukṯukthina yolŋu'-yulŋuwu walala yurru bukmak nhanŋu marŋgithirri ŋunhi ŋayinydja ŋunhilimiyina wäŋaŋura. Yurru dhunupana ŋayinydja ŋunhi dhäwuny'tja baḻaka'yurrunana nhanukalaŋuwuy, bala yolŋuyunydja walalay withiyarana ŋanya marrtjina.

25-26Ga ŋunhili wäŋaŋura yolŋu miyalk yukurrana nhinana, yurru ŋayi ŋunhi mulkuru yulŋunydja, yaka Djuw, ŋurukuy wäŋawuy Banitjawuy, makarrwuy Djiriyawuy, ga ŋurikiyi dhäykawu waku'mirriŋu dhäyka yukurrana nhinana mokuywalaŋumirri birrimbirrmirri. Ŋayi ŋuriŋiyi dhäykayu mulkuruyu ŋäkula ŋanya Djesunha, ŋunhi ŋayi nhinana yukurrana ŋunhiliyina wäŋaŋura, bala dhunupana ŋayi marrtjinanydja ga buku-nyilŋ'thurrunana ḻukulilina nhanukala, bala ŋayi waŋananydja bitjarrana, “Way Garray buku-djulŋi. Ŋarraku yothu ŋunha mokuywalaŋumirri birrimbirrmirri. Nhe yurru gukuma ŋunhiyi yätjnha birrimbirrnha nhanukala, bala ḏukmaraŋana,” bitjarra.

27Bala ŋayi Djesunydja waŋana buku-ruŋinyamaraŋala nhanukala mayali'kurruna yana balanydja, yaka ŋayi waŋana warraŋulkuŋalanydja, ga bitjarrana ŋayi Djesu waŋananydja gatjarr'yurruna yukurrana ŋunhiyi mulkurunha dhäykanha. “Way, ŋäthilinydja ŋarra yurru dhuwala maranhu wekama ŋarrakuway yumurrku'nha, ŋarrakuway ŋathili yolŋu'-yulŋunha. Yaka dhuwala ŋamakurru' ŋunhi ŋuli yolŋuyu märrama djamarrkuḻi'wunydja ŋatha, bala warrkuḻuma wuŋganguna,” bitjarra.

28Ga ŋayi ŋunhiyi dhäykanydja buku-wakmaraŋala bitjarra, “Yo Garray. Ga ŋunhi ŋuli yumurrku'yunydja ḻuka yukurra ŋatha, bala muṉguynydja ŋatha ŋuli burrul'yunna marrtji munatha'lilina, bala ŋayi yurru wuŋgandhunydja ŋuriŋiyi ḻuka ŋunhiyina bäythinyarana ŋatha. Ga muṉguyyunydja ŋuriŋiyi bäythinyarawuyyunydja nhokala ḏukmaramana yurru yana ŋarraku yothu'nhana.” Bitjarra ŋayi ŋunhi mulkurunydja dhäyka waŋana.

29Bala ŋayi Djesunydja waŋana nhanukala bitjarrana, “Dhiyaŋuyi nhokala dhärukthunydja yukurra nhuna ḻakaramana, ŋunhi nhenydja märr-yuwalkthirrina yukurra ŋarranha yuwalkkumana wal'ŋu. Gatjuy, nhe marrtjiya wäŋalilina. Ŋuriŋi yätjthunydja birrimbirryu liŋguna gonha'yurrunana nhuŋu ŋunhi yothu'nhanydja.”

30Ga marrtjinanydja ŋayi ŋunhi dhäykanydja roŋiyinana wäŋalilina, ga dharr-way nhäŋalanydja ŋunhiyi yothu'nhanydja nhanŋuway, ŋayi yukurrana ŋorrananydja ŋunhiliyi ŋamakurru'na wal'ŋu yana, liŋguna mokuynydja birrimbirr ŋunhi waṉḏinana nhanukala.

Djesuyu ḏukmaraŋala yolŋunha mäkiri'-dhumuknha ga dhärukmiriwnha

31Ga ŋuliŋurunydja Djesuyu gonha'yun wäŋa Däyanydja, bala marrtji djunama Galalililina, ga ŋunhi ŋayi marrtjinydja yukurra ŋuliwitjan bala Djäytangurrunydja wäŋakurru, 32bala walalanydja yolŋu'-yulŋuyunydja gäŋala yolŋunha mäkiri'miriwnhana ga dhärukmiriwnhana bala Djesuwala. Bala walala waŋa bitjanna nhanukala, “Buku-djulŋi, goŋ-ŋal'yurra dhiyakala yolŋuwala ga ḏukmaraŋana ŋanya,” bitjarra.

33Bala ŋayinydja dhunupana Djesuyunydja garr'yurrunana ŋanya bala gänaŋulilina ŋuliŋuruyi yolŋuwala wiripu-guḻku'walanydja miṯtjiŋuru, bala ŋayi goŋ-gulŋiyina buthurulilina ŋurikala yolŋuwalanydja, bala ŋuliŋurunydja ŋayi goŋlilina dhupthurruna, bala mam'maraŋala ŋäṉarrlilina ŋurikala ḏarramuwala dhurrwaralilina. 34Bala ŋayi ŋuliŋurunydja Djesuyu buku-ruŋala bala djiwarr'lilina, bala ŋayi ŋonduruŋala wirrkina ŋorr'yurruna, bala waŋana nhanukala bitjarra, “Yipatha” bitjarrana, ŋunhiyi mayaliny'tja “Ma' ḻapthurrana,” bitjarrana.

35Ga dhunupana mäkiriny'tja ŋurikiyi ŋunhi ḻapthurrunana, bala ŋayi ŋäkulana, ga ŋäṉarrnydja nhanŋu ŋunhi dhayaḻayinana, bala ŋayi dhunupana waŋanana ŋamathaŋalana wal'ŋu dhärukthunydja nhanukalay ŋayi.

36Bala ŋayi Djesuyu waŋana ŋunhi wiripu-guḻku'nhanydja bitjarrana, “Yaka ḻakaraŋanydja wiripu-guḻku'wa yolŋu'-yulŋuwa dhiyakuyyi,” bitjarra. Yurru walala ŋunhi yolŋu'-yulŋunydja yaka warray mukthurruna ḏaḏawyurruna, mukthurruna warray walala ḻakaranhamina marrtjina bala. 37Ga yolŋuyu walalay yukurrana ŋäkulanydja ŋanya mirithinana dhika ṉirryurrunana, bala walala waŋanhamina bitjanminana, “Nhä dhuwalanydja, ḻatju'kumanydja ŋayi yukurra djäma? Djäma ŋayi ŋuli dhuwala, bitjan mäkiri'miriwnhanydja ŋayi ŋuli ŋänharamirriyamana, ga dhärukmiriwnhanydja ŋayi ŋuli waŋanhamaramana.” Bitjarrana walala yukurrana waŋanhaminanydja ḻakaranhaminanydja, wokthurrunana yukurrana nhanŋu Djesuwu.