gnnNTOTPO

Luk 24

Djesu gaŋgathinana rakunyŋuru

1Ga wiripuŋuyuna munhakumirri Djandina, ŋunhiyi walala dhäykawurru ḏurryurruna, bala dhunupana yana wäŋgaŋalanydja ŋunhana molulilina mathirra'lilina, gurrukaŋala ŋunhiyi buŋgan bäw'nha malanha ŋunhi walala ŋäthilimirriyaŋala yukurrana. 2Martj-martjthurrunanydja walala bala-a-a, ga nhäŋala ŋunhi mathirranydja dhänydja ḻapthunarana, ga guṉḏa ŋunhi bathala dhäŋurunydja giṯmaranharana walala maḻŋ'maraŋala. 3Bala walala gulŋi'-gulŋiyinanydja ŋunha djinawa'lilina, ga bäyŋuna walala maḻŋ'maraŋala rumbalnydja ŋunhiliyi Garraynhanydja Djesunhanydja, yakana ŋayi ŋunhilimiyi mathirraŋuranydja ŋorrana yukurrana. 4Bala ŋunhi dhäykawurrunydja marrtjina dhärra'-dharranana, guyaŋinana bitjarra ŋuparana walala yukurrana, galŋa-yätjthinana bitjarrana ya' dhärra'-dharrananydja. Ga dhunupana yana yolŋunydja maṉḏa maḻŋ'thurruna ŋunhili liŋgu walalaŋgala, girri'-watharrmirrina maṉḏa dhikana wal'ŋu djeŋarra'mirrina. 5Walala ŋunhi dhäykawurrunydja wirrkina beyaṉiyina, bala walala baḻa-waḻapthurrunana muḻkurrnydja ŋunha munatha'ŋurana. Bala ŋunhiyi yolŋunydja maṉḏa waŋana bitjarrana, “Nhäku nhuma yukurra ḻarruma nhanŋu dhuwalanydja?... rakunymirriwunydja wäŋa? 6Yakana dhuwala ŋayi dhiyalaminydja ŋorra yukurra. Walŋana ŋayi, yakana rakuny. Liŋguna ŋanya Gunhu'yu gaŋgathinyamirriyaŋalana dhipuŋuruyi rakunyŋurunydja. Guyaŋiya walala ŋunhinydja dhäruk ŋunhi ŋayi nhumalaŋgala ḻakaraŋala yukurrana ŋunhala Galali ŋäthili. 7Dhuwala dhäruktja ŋayi ŋunhi ḻakaraŋalanydja nhumalaŋgu gam', ‘Walala yurru wekama ŋarranha goŋlili ŋurikala dhuwurr-yätjmirriwalana wal'ŋu, bala walalana yurru dhuḻ'yun ŋal'maramanydja ŋarranha dharpalili mälakmaranharawuylilinydja, ga dhurrwaraŋuru ŋuliŋurunydja ḻurrkun'thunydja ḏaykun'thu ŋarra yurru walŋathirrina rakunyŋuru' Bitjarra muka ŋayi ŋunhi ḻakaraŋalanydja nhumalaŋgu yukurrana ŋäthilinydja.”

8Bala walala ŋuriŋiyi dhäykawurruyunydja guyaŋinana ŋunhiyi dhäruktja ŋanya Djesunha, 9bala walala dhunupana gonha'yurrunana ŋunhiyinydja molunydja, ga roŋiyinana gundupuŋala balayi ŋurikalayi 11-gala ḻundu'mirriŋuwala walalaŋgala nhanukalaŋuwala, ga wiripu-guḻku'walayi. 10Bala walala ḻakaraŋalana yukurrana nhaltjarra ŋunhiliyi walalaŋgala maḻŋ'thurruna. Ga dhuwala walala ŋunhi dhäykawurru yäkunydja gam', Merri Maktalawuy ga Djawina ga Merri ŋäṉḏi'mirriŋu Djayimgu, ga wiripu-guḻku' dhäykawurru. 11Yo, ḻakaraŋalanydja walala ŋunhi ŋurikalayi bo'puyŋuwalanydja bitjarrayina, yurru walalanydja yaka märr-yuwalkthina walalaŋgala dhärukthu, walala guyaŋina ŋunhi dhäykawurrunhanydja yanapi walala yukirri ŋula nhäna ḻakaraŋu, dhäwu'na waŋganynha.

12Ga ŋayinydja dhunupana yana Betanydja gaŋgathina, bala waṉḏinana ŋunhiwala liŋgu mathirralili molulili, ga buku-nyilŋ'thurruna ŋayi rurraŋ'thurrunanydja, ga nhäŋala bäyŋuna. Nhäŋala warray ŋayi girriny'tja ŋunhi dhomalany'tja ŋunhi walala garrpira ŋanya, ga ŋunhina liŋgu, yakana wiripunydja. Bala ŋayi roŋiyinana dhawaṯthurruna balayi, guyaŋinana marrtjina ŋuparana bitjarrana.

Yolŋuwala maṉḏakala Djesu mam'thurruna dhukarrŋura

13Ŋuriŋiyi bili waluyu milmitjpana, yolŋuyu maṉḏathu ŋuliŋuruyi malaŋuru gonha'yurruna ŋunhiyi Djurutjalam wäŋa, bala marrtjina wiripuŋulili wäŋalili yäkulili Mayatjlili, yurru märr-barrku ŋunhi wäŋanydja. 14Marrtjinanydja maṉḏa yukurrana ŋunhiyi maṉḏa-a-a, dhukarr-ŋuparanydja bala-a-a, waŋanhamina maṉḏa marrtjina ḻakaranhamina bala, ŋurikiy ŋunhi nhaltjarra ŋunhala Djurutjalam wäŋaŋura.

15-16Marrtjinanydja maṉḏa bala-a-a, waŋanhaminana marrtjina bala-lili'yunmina, ga gandarrŋuranydja ŋunhilinydja ŋayinydja marrtjina ŋayipina Djesuna mam'thurruna maṉḏakala, bala wäŋgaŋalana walala marrtjina bala rrambaŋina, yurru maṉḏa yaka ŋanya dharaŋaranydja, liŋgu ŋayipi maṉḏanha maŋutji dhumbal'yunmaraŋala dharaŋanaraŋuru.

17Bala ŋayi Djesunydja waŋana maṉḏakala bitjarrana, “Way maṉḏa. Nhäku nhuma marrtji dhuwala dhä-ḏal'yunmirrinydja bala ḻakaranharamirri?” bitjarra.

Bala maṉḏanydja ḏaḏawyurruna, ga dhärrana ŋathili yukurrana, bukunydja warwumirrina maṉḏa, 18ga ŋayinydja waŋa waŋganydja yäku Gilupatjtja bitjanna, “Nhä dhuwala nhe yulŋunydja?... mulkuru bunana? Ŋunha Djurutjalambuynydja wäŋawuy bukmak yolŋu walala marŋgimirrina ŋunhi nhaltjan dhuwala yawungu. Yaka muka nhe yana ŋämanydja dhuwalayi ŋiniya?” bitjan.

19“Nhäpuynydja ŋuli?” bitjan ŋayi Djesunydja. Ga maṉḏanydja buku-wakmarama bitjan, “Ŋunhi muka ŋunhala walala nhaltjan yawungu ŋunhinha yolŋunha Natjurippuynha wäŋawuynha. Ŋunhiyinydja ḏarramu dhäwu'-gänharamirri muka Gunhu'wuŋu, Gunhu'wu muka wokthunaramirri yolŋu, ga bitjarrayi bili yolŋunydja walala yukurrana wokthurrunayi nhanŋu, liŋgu ŋayinydja ŋuli yukurranha djäma mirithirri warray yindi, ganydjarr ḏumurru warray, ga dhäruktja nhanŋu biyapulnha ḻatju'na dhikana wal'ŋu dhunupana.

20“Yo, ga ḻatju' ŋayi ŋunhi yolŋunydja, yurru ŋanapurruŋgu ŋurru'-ŋurruŋunydja ḏalkarra'mirrinydja walala ga wiripu-guḻku' ŋaḻapaḻmirri yaka warray djäl nhanŋu, bala walala wekaŋalana ŋanya rakunydhinyarawuna, ga yawungunydja walala ŋanya ŋal'maranha dharpaliliyanhana. 21Ŋanapurru ŋuli yukurranha guyaŋinyanydja ŋanya, ŋayinydja ŋunhi Walŋakunharamirri, ga gatjpu'yunna ŋanapurru ŋuli yukurranha nhanŋu, märr bini ŋayi walŋakunha Yitjuralnha bäpurru'nha malaŋunha.

“Yo, ḻurrkun'nha nhanŋu dhuwala munhanydja ŋunha moluŋuranydja, 22yurru gäthuranydja munhakumirri walala dhäykawurruna marrtjina balayi mathirralili, ga roŋiyinanydja walala beŋuruyi, gäŋalanydja wiripuna ṉirryunaramirrina dhäwuny'tja, 23liŋgu walala maḻŋ'maraŋala molunydja ŋayilpina rumbalwunydja; yakana ŋayi ŋunhilimi. Yo, ŋuriŋiyi dhäykawurruyu ḻakaraŋala ŋanapurruŋgala be walala nhäŋala djiwarr'wuynha yolŋunha, ŋayi ḻakaraŋalanydja ŋanya bitjarrana, ‘Ŋayinydja walŋana ŋunha beŋuru moluŋuru,’ bitjarra. 24Bala walala ḏarramuwurruna marrtjina, ga yuwalkthi nhäŋala balanyarayi bili ŋayilpi. Yurru ŋanyanydja walala yakana nhäŋala.” Ga bitjarrana maṉḏa marrtjina bala ḻakaraŋalanydja nhanbala, ŋuripayinydja ŋunhi ŋayi mam'thurruna maṉḏakala ŋunhala gandarrŋura.

25Bala ŋayinydja ŋunhiyi Djesunydja waŋana maṉḏakala bitjarra, “Nhä nhuma dhuwala yolŋunydja?... ḻiya-dhumukmirri? Be ŋäthili muka yana yukurrana dhäwu'-gänharamirriyu yolŋu'-yulŋuyu ŋanya ḻakaraŋalanydja. Baḏak yana nhuma dhuwala bulnha ŋayaŋu-yuwalkthinyarawunydja ŋiniya? 26Yo, dhunupana nhanŋu ŋunhinydja Walŋakunhamirriwunydja ŋayi yurru burakirri bitjandhiyi, ga balakurruyina ŋayi yurru gulŋiyirri nhanukalay ŋayi ḻatju'lilinydja dhika wal'ŋu romlili ŋunha djiwarr'lilinydja.” 27Ga bitjarrayina ŋayi marrtjina ḻakaranhaminanydja maṉḏakala bala, warraŋulkuŋalana yukurrana marŋgikuŋala ŋuliŋuru Godkalana Djorra'ŋuru. Ŋurruthaŋalanydja ŋayi ḻakaraŋala Mawtjitjkuŋu wukirriwuy dhäruk, ga yurruna wiripu-guḻku'wuŋunydja dhäwu'-ḻakaranharamirriwuŋu wukirriwuy; bitjarrayina ŋayi milkuŋalanydja marrtjina ḻakaraŋalanydja dhäruknha ŋunhiyina ŋunhi yukurra dhunupamirriyama ḻakarama nhanukalaŋuwuy ŋayi Djesuwalaŋuwuy.

28Yo, baḏak yana walala marrtjina waŋanhaminanydja ḻakaranhaminanydja bala dhukarr-ŋupara, yana liŋgu-u-u ga ŋunhilina wäŋaŋura maṉḏakalaynha, bala ŋayinydja Djesunydja bini marrtjinyana yana-wala nhinanha mukthunana. 29Bala maṉḏanydja ŋanya waŋana gulmaraŋala warray bitjarra, “Way go, dhiyala nhe nhiniya ŋinyalaŋgala wäŋaŋura, liŋgu nhuŋu wäŋanydja munhakuyinana dhuwala.” Bala ŋayi gärrinana wäŋalilina maṉḏakala.

30Bala ŋuliŋurunydja walala nhinanana ŋathawuna ḻukanharawu, bala ŋayi Djesuyunydja märraŋala dämba ŋomanarana, bala bukumirriyaŋalanydja ŋayi ŋurikiyi ŋathawunydja, bala dhunupana yana ŋayi bakmaraŋalana yulŋunydja, bala wekaŋalana maṉḏaku. 31Ga ŋuriŋi liŋgu maṉḏanydja dhunupana dharaŋarana ŋunhimalayi ŋanya, bala ŋayi dhunupana maṉḏakala winya'yurrunana ŋuliŋuruyi bili dharapulŋuru, buwayakthinanydja ŋayi maṉḏakala maŋutjiŋurunydja.

32Bala maṉḏa waŋanhamirri bitjanmirrina, “Ŋarrakunydja ŋunhi marrtjina ŋayaŋu dhaŋaŋdhinana biyapulnha wal'ŋu bay, ŋanbaw'yurrunana ŋarrakala ŋunhi marrtjina ŋayaŋuŋuranydja nhanukuŋu dhärukpuynydja, ŋunhi ŋayi marrtjina warraŋulkuŋala ḻakaraŋala lili ŋitjalaŋgala, beŋuru ŋunhi djorra'ŋurunydja.”

33Ga ŋulinyaramirriyu liŋgu yana maṉḏa gaŋgathinanydja, ga balayi nhinana waṉḏina roŋiyinayi Djurutjalamliliyi wäŋalili, bala maṉḏa withiyaranydja bunananydja ḻundu'mirriŋuwana nhanukalaŋuwa walalambala, ga bulu wiripu-guḻku'wa, walala yukurrana nhinana waŋganyŋura wäŋaŋura, waŋgany mala yana. 34Waṉḏinanydja maṉḏa nhinana bala-a-a, djuḏup-gay' gärrina, ga gathu muka maṉḏa ḻakaranharawunydja, bala walalanydja waŋana ŋunhalanydja bukmakthuna dhä-rur'thurrunana ḻakaraŋala bitjarrana, “Yuwalk muka ŋayi dhuwala Garray walŋanydja. Liŋgu ŋayi milkunhaminayi Betawalanydja,” bitjarra.

35Bala maṉḏana ḻakaraŋala bitjarra, “Yo, Ŋilinyu muka dhuwala nhäŋala ŋanya wiripunydja,” bitjarra. Bala maṉḏa yukurrana ḻakaraŋalana ŋurukuyyina ŋunhi nhaltjarra ŋunhala gandarrŋura. “Ŋayi marrtjina bala ŋinyalaŋgu ḻakaraŋala mayali' ŋulaŋuruna ŋunhi Djorra'ŋuruna, yurru ŋilinyunydja baḏak yana moma nhinana marrtjina, ga ŋunhalana wäŋaŋurana, ŋunhi ŋayi ŋathana bakmaraŋala, bala yurruna ŋilinyu dharaŋaranydja ŋulinyaramirriyunayi ŋanya.” Ga bitjarrana maṉḏa yukurrana ḻakaraŋalanydja.

Djesu maḻŋ'maranhamina ḻundu'mirriŋuwala walalaŋgala

36Yo, ŋunhi maṉḏa yukurra baḏak ḻakaramanydja walalaŋgala ŋurikala wiripu-guḻku'walanydja, bala ŋayinydja marrtji rumbalnha ŋayipina maḻŋ'thun Garraynha walalaŋgala, ŋunhili bäyma yana, bala ŋayi waŋanydja walalaŋgala bitjanna, “Ŋoy-yal'yurrana nhiniyanydja walala.”

37Yurru walalanydja nhäma ŋanya, bala yana barrarirri warray, wilwilyunmirri warray, mirithirri warray dhika wal'ŋu, yanapi walala ŋunhiyinydja nhäŋa ŋanya mokuynhana.

38Bala ŋayinydja waŋa bitjanna, “Nhäku nhuma dhuwala ŋoy-warrinanydja wilwilyunminanydja? Nhäkuna nhuma yukurra dhumbal'yundja dhuwala ŋayaŋuyunydja? 39Nhäŋa walala ŋarranha ŋarambiya ga ḻuku maṉḏanha. Dhuwalanydja ŋarrapi muka be. Go muka mulkiya ŋarranha, märr nhe yurru märr-yuwalkthirri, liŋgu ŋarranydja dhuwala barrwaṉ'mirri ga ŋarakamirri warray. Ŋunhinydja mokuynydja yaka warray barrwaṉ'mirri ga ŋarakamirri, balanyara bitjan dhuwala gay ŋarra.” Bitjarra ŋayi Djesuyu ḻakaraŋalanydja. 40Bala ŋayi milkunhaminana ŋanyapinyay ŋayi goŋnha maṉḏanha ga ḻukuna maṉḏanha.

41Yurru yakana walala yuwalktja märr-yuwalkthina, liŋgu walala ṉirryurrunana nhäŋala ŋanya, goŋmirriyinana manapara wirrkina dhikana wal'ŋu. Bala ŋayi Djesuyunydja waŋana dhä-wirrka'yurruna walalanha bitjarra, “Way, wanhana balaŋu ŋathanydja?... ŋarra yurru ḻuka,” bitjan. 42Bala walalanydja nhanŋu wekaŋalana balwurnha guyanydja, 43bala ŋayi märraŋalanydja ŋunhi, ga dhunupa ḻukanana nhinana walalaŋgala milmana.

44Bala ŋayi Djesu waŋanana walalanha bitjarrana, “Liŋgu muka ŋarra ŋäthilinydja yukurrana ḻakaraŋala nhumalaŋgu dhuwalayi malanha, ŋulinyaramirriyu ŋunhi ŋarra ŋuli nhinanha nhumalaŋgala dhiyala. Bukmak nhänydja malanha ŋunhi Mawtjitjkalanydja romdhu ḻakaraŋala yukurrana ŋarranhanydja, ga bukmak ŋunhi dhäwu'-ḻakaranharamirriyu. walalay wukirriyi ga ḻakaraŋalayi, ga ŋunha Sämdhu malaŋuyu yukurra ḻakaramayi ŋarranha, bala yurru yana bukmaknha maḻŋ'thundja warraŋulthirrinydja ŋarrakalana, bitjarrayi muka ŋunhi ŋarra ḻakaraŋala ŋäthilinydja nhumalaŋgu.”

45Bala ŋayi ŋunhi Djesuyu bitjarrana yulŋunydja walalanha ḻapmaraŋalana ḻiyanydja guyaŋinyarawuna, märr yurru walala ŋäma dharaŋanna wal'ŋu Godkuŋu nherraṉaranydja ŋunhi dhäruk wukirriwuynydja. 46Bala ŋayi waŋana bitjarrana walalanha, “Yo, dhuwalanydja dhäruk ḻakarama yukurra bitjanna gam' ŋunhinhayi Walŋakunharamirrinhanydja yolŋunha, ŋayi yurru Godkuŋu ŋunhi dhawu'mirriyanhara burakirri rakunyguna, ga ḻurrkun'thunydja waluyu ŋayi yurru walŋathirriyi beŋuru rakunyŋuru. 47Ga nhanukalana yäkuyunydja walala yurru Godkalaŋumirriyu walalay ḻakarama dhuwalayi dhäwu' birrŋ'maramanydja birrka'mirriwala bäpurru'walanydja, ŋurruŋunydja yurru ŋurruthamanydja ḻakarama dhiyala Djurutjalam wäŋaŋura, ga ŋuliŋuruyinydja yurru birrka'mirriŋura wäŋaŋura birrŋ'marama. Yo, birrka'mirriyu yurru yolŋu'-yulŋuyu ŋämanydja nhaltjan walala yurru bilyun, bala gananna ŋunhi walalaŋguway yätjtja dhuwurr, märr yurru ŋayi Godthu bäy-ḻakarama walalaŋgu ŋurikiy yätjpuy, bala walŋakumana walalanha.

48“Yo, nhumanydja dhuwala marŋgimirrina dhiyakuyi nhäku malaŋuwu, liŋgu nhuma nhäŋalana nhumalaŋgalay nhuma maŋutjiyuna, bala nhumanydja yurru ḻakaramana ŋuripa wiripu-guḻku'wana yolŋu'-yulŋuwa bukmakpana. 49Ga ŋarrapinydja yurru nhumalaŋgu djuy'yun Godkuna ŋunhi Garrkuḻuknhana Birrimbirrnha, ŋayi yurru nhina yukurra nhumalaŋgalana, ŋunhiyinayi ŋunhi ŋarrakala Bäpayu dhawu'mirriyaŋala nhumalanha. Yurru galkurra nhuma yulŋunydja dhiyala wäŋaŋuranydja, yana liŋgu ga nherraṉ ŋayi yurru Godthu nhumalanha dhaṯthun ŋuriŋi nhanukiyingalay ŋayi djiwarr'wuyyu ganydjarryu.” Bitjarrana ŋayi Djesuyu ḻakaraŋalanydja.

Djesuyu gonha'yurruna rumbalmirriyu yana marrtjina djiwarr'lilina

50Dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋayi Djesuyu walalanha ŋurru-warryurrunana gäŋala ŋuliŋuru wäŋaŋurunydja, yana liŋgu-u-u ga galki Bithininydja wäŋaŋura ŋayi gulyurrunana, bala goŋ-garrwarthinanydja ŋayi bukumirriyaŋalana manapara walalaŋgu. 51Ga ŋunhi ŋayi yukurrana mukthurruna bitjarra ŋäkirrmaraŋala walalanha nhanukiyingalay ŋayi ḻatju'yu dhika wal'ŋu, bala ŋayi gonha'yurrunana marrtjinana walalanha, bili Godthu ŋanya djaw'yurrunana gäŋalana bala djiwarr'lilina ŋunhana.

52Ga walalanydja nhanŋu bo'puyŋunydja yolŋu walala buku-ŋal'yurrunana yukurrana nhanŋu, ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja walala marrtjina bala roŋiyinana Djurutjalamlilina, yurru marrtjinanydja walala yukurrana wirrkina dhikana wal'ŋu ŋayaŋu-djulŋithinana goŋmirriyinana. 53Ga bitjarrana liŋguna walala yukurrana wokthurrunanydja Godku ŋunhala Godkalanydja Buṉbuŋura, buku-wurrpanarayuna manapanarayu walalaŋgalay walala.