gnnNTOTPO

Djon 5

Djesuyu gaŋgathinyamaraŋala ḏarramunha galki gapuŋura guḻun'ŋura

1Ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru ŋayi nhinana märr-weyin Galalinydja wäŋaŋura Djesu, bala ŋayi marrtjina biyapul balayi Djurutjalamlili, liŋgu ŋanapurruŋgu Djuwwu yolŋu'-yulŋuwu walu galkina, ŋunhi ŋanapurru yurru ḻuŋ'thunna ŋunhiwalayi Djurutjalamlili buku-ŋal'yunarawuna. 2Ga ŋunhili Djurutjalam wäŋaŋura, galki dhurrwaraŋuranydja yäkuŋura Wäyin-gulŋiyinyaramirriŋura, ŋunhilinydja yukurra bungama gapu guḻun'nha, yäku Bätjathana, yurru ḻiw'maranhara ŋunhiyi dhuḻ'yunaranydja, yurru ḏämbumirri dhaḻakarrnydja ŋunhi nhina'-nhinanharamirrinydja. 3Ga guḻku'na rerrimirrinydja walala marrtji ŋorra ŋunhiliyi, balanyara gam', bambay ga bunhdhurr ga nyurrul'mirri yolŋu walala; ŋorra'-ŋurranydja walala ŋuli yukurra ŋunhiliyi, galkunna yukurra gapuwuna wirwiryunarawu. 4Liŋgu bitjan ŋuli ŋunhi märr-barrku'-barrku ŋayi djiwarr'wuynydja yolŋu marrtjinya, bala wirwirmaranhana ŋuli ŋunhiyi yukurranha bitjana, bala ŋayinydja ŋuli rerrimirrinydja yolŋu ŋurruŋuna ḻupthuna ŋuli, ga ŋayina ŋuli baḏarraŋdhinyanydja yana.

5Ga waŋgany yolŋu yukurrana ŋorrana ŋunhili galki gapuŋura, yurru rirrikthurrunanydja ŋayi yukurrana weyinnha ŋunhiyi yolŋu, 38-nha dhuŋgarranydja ŋayi rirrikthurrunanydja. 6Bala ŋayi Djesuyunydja nhäŋala ŋanya, ŋayi yukurrana rirrikthurruna weyinnha, bala ŋayi waŋanana nhanukala Djesu, dhä-wirrka'yurruna ŋanya bitjarrana, “Ḏukṯuk muka nhe walŋathinyarawunydja?” bitjan.

7Ga ŋayi rerrimirrinydja waŋa bitjan nhanŋu, “Ḻundumiriwnha dhuwala ŋarra; yakana ŋarranha ŋuli ŋula yolthu guŋga'yun, ga ḻaw'marama, ga gurrunhan gapulilinydja. Ŋunhi ŋayi ŋuli gapu wirwiryun, wiripuna ŋuli ŋäthilinydja yolŋu ḻupthun, djuḻkmaramana ŋarranhanydja ŋayina.”

8Bala ŋayi Djesunydja dhunupa waŋa bitjanna, “Ma' gaŋgathiyana, ga märraŋana nhuŋuway dhuwali mindhalanydja, bala marrtjiyana.” 9Bala ŋayi dhunupana yana ŋunhi marrtjinyamiriwnydja yolŋu gaŋgathirrina, bala dhoṯkumanydja nhanŋuway ŋayi gayan'thanydja, bala marrtjina, ḻatju'na dhikana walŋana.

Yurru waluyunydja ŋunhi ŋayi ŋanya walŋakuŋala Nhinanharamirriyu wal'ŋu, dharrpalyu ŋuriŋi. 10Bala walalanydja ŋuriŋi ŋaḻapaḻmirriyunydja ŋanya nhäŋalana, ŋayi marrtjina gäŋala ŋunhiyi gayan'thana, bala walala waŋana nhanukala ŋurikala ḏarramuwalanydja bitjarra, “Way yolŋu. Dhuwalanydja dhuwala dharrpal warray walu. Nhäku nhe yukurra gäma gayan'thanydja? Bakmaraŋalana nhe dhuwala romnha.”

11Ga ŋayinydja waŋana buku-wakmaraŋala bitjarra warray, “Ŋayi ŋarranha waŋana ŋuriŋiyi ḏarramuyu ŋunhi ŋayi walŋakuŋala ŋarranha; ŋayi waŋana ŋarranha bitjarra, ‘Dhoṯkuŋana nhuŋuway nhe gayan'thanydja, ga marrtjiyana.’”

12“Yol dhika ŋayi yolŋunydja? Yolthu nhuna waŋananydja dhiyakiyi dhoṯkunharawu gayan'thawunydja, ga gänharawunydja,” bitjarra walala dhä-wirrka'yurrunanydja ŋanya. 13Yurru ŋayi ŋunhiyi ḏarramunydja yaka marŋgi nhanŋu, ŋurikiyi ŋunhi ŋayi walŋakuŋala ŋanya, liŋgu dhaŋaŋdhinana yukurrana ŋunhiliyinydja wäŋaŋura yolŋu'-yulŋuna, ga ŋayi Djesunydja gayulnha winya'yurruna ŋurikalayi ḏarramuwalanydja.

14Ga ŋuliŋuru dhä-wirrka'yunaraŋurunydja, ŋayi ŋunhiyi ḏarramu dhunupa marrtjina Godkalana Buṉbulili, ga ŋunhiliyinydja ŋayi Djesuyu maḻŋ'maraŋala ŋanya biyapul ŋunhiyi ḏarramunha, bala bitjarrana ŋayi waŋananydja ŋanya Djesuyu, “Way, nhenydja dhuwala walŋana liŋguna. Ḏaḏawyurrana yätjŋurunydja romŋuru. Ŋuli nhe yukurra yurru mukthundja djäma yätjtja dhuwurr, nhunanydja yurru biyapul ŋayathama ŋuriŋiyi ŋoy-yätjthinyaramirriyunydja romdhu, biyapulnha yurru djuḻkmaramana.”

15Bala ŋayi ŋuriŋi ḏarramuyu gonha'yurrunanydja ŋanya Djesunha, bala marrtjina, ga waŋana ŋurikalana ŋaḻapaḻmirriwalana ŋunhi walala ŋanya dhä-wirrka'yurruna ŋäthili, bitjarrana gam' ŋayi ḻakaraŋalanydja. “Ŋunhiyina ŋayi ḏarramu Djesunydja; ŋayina ŋarranha ŋunhi walŋakuŋalanydja.”

16Ga walala ŋunhiyinydja ḏarramuwurru wirrkina yana ŋoy-djingaryurruna nhanŋu Djesuwu, liŋgu ŋayi ŋanya walŋakuŋala ŋuriŋiyi waluyu dharrpalyu, bala walala marimirriyinana yana nhanŋu yulŋunydja Djesuwu. 17Bala ŋayi Djesunydja waŋa walalaŋgu ŋaḻapaḻmirriwunydja, buku-wakmarama bitjanna, “Ŋarrakala Bäpa'mirriŋuyunydja ŋuli yukurra djäma yana bitjan liŋgu, ga ŋarranydja yurru bitjandhi bili djämayi yukurra yana.”

18Ga ŋuriŋiyinydja dhärukthu walalanhanydja ŋunhi ŋaḻapaḻmirrinhanydja gur'yurrunana yana. “Ŋilimurru ŋanya bumana ŋi', murrkay'kumana, liŋgu ŋayi dhuwala bakmaraŋala ŋunhiyi dharrpalnha walu, ga biyapul ŋayi yukurra bäpa'yun Godnha, be ŋayi nhanŋu bäpa'mirriŋu Gunhu'. Liŋgu ŋayi waŋa yukurra bitjandhi, ḻakaranhamirri ŋanyapinyay ŋayi waŋganyŋura yana maṉḏanydja rrambaŋi bitjan. Ŋilimurru bumana ŋanya yana go,” bitjarra.

Gunhu'yu nherrara ŋurrulili nhanŋuway ŋayi Gäthu'mirriŋunha

19Bala ŋayi biyapul Djesu waŋa buku-wakmarama bitjan walalaŋgu. “Märr-yuwalk ŋarra nhumalaŋgu yukurra ḻakaramanydja. Ŋarranydja Gäthu'mirriŋuyunydja dhuwala ŋuli yakana gäna djäma ŋarrapinydja. Ŋarranydja ŋuli yukurra nhäma Bäpa'mirriŋunhana ŋarrakuway ŋarra, bala djäma dhuḏakthun yana; ŋunhiyi bili yana ŋarra ŋuli dhuwala djämanydja, ŋunhi nhaltjan ŋayi ŋuli Bäpayu djäma, 20liŋgu ŋayi ŋarranha yukurra Bäpayu wirrkina märryu-ḏapmarama, ga milkumanydja ŋayi ŋuli bukmak yana nhä malanha ŋarrakala, ŋunhi nhaltjan ŋayi ŋuli yukurra djäma. Ŋayi yurru milkumanydja nhumalaŋgu mirithirrinydja wal'ŋu yindi djäma ŋarrakalaŋukurru, märr nhuma yurru nhämanydja ṉirryunna yana. 21Ŋayi Godthu Bäpayunydja walŋakuma warray ŋuli yukurra rakunyŋuru, ga walŋa-wekamayi ŋayi ŋuli yolŋu'-yulŋuwunydja, ga ŋarranydja ŋuli Gäthu'mirriŋuyunydja bitjan yana bili walŋa-wekamayi ŋurikinydja walalaŋgu ŋunhi ŋarra ḏukṯuk walalaŋgu walŋakunharawu. 22Yolŋu walala yurru yaka gumurrlili dhärra Bäpawalanydja mala-yarr'yunarawu, liŋgu ŋayi Bäpayunydja ŋarranha ŋurrulili nherrara Gäthu'mirriŋunha yana nhanŋuway, ŋarrapina yurru yukurra yolŋu'-yulŋunha mala-yarr'yundja. 23Yo, ŋayi ŋarranha Bäpayu nherrara ŋurrulili, märr walala yurru yolŋu'-yulŋunydja märr-ŋal'yundhi ŋarrakala, bitjandhi yana liŋgu bitjan walala ŋuli märr-ŋal'yun yukurra Bäpawala. Ŋuli nhe yakanydja yukurra märr-ŋal'yun Gäthu'mirriŋuwalanydja ŋunhi, ŋunhiyinydja bitjan nhenydja yakayi yana märr-ŋal'yun yukurra Bäpa'mirriŋuwala, ŋurikalanydja ŋunhi ŋayi ŋarranha djuy'yurruna lili dhipala.

24“Yo. Yuwalk ŋarra yukurra nhumalaŋgu ḻakaramanydja, märr-yuwalk yana dhuwala. Ŋuriŋinydja yolŋuyu ŋunhi ŋayi ŋuli yukurra ŋäma ga märrama dhäruk ŋarrakuŋu, ga märr-nherraṉmirri ŋuli ŋurikalanydja ŋunhi ŋayi ŋarranha djuy'yurruna lili, ŋuriŋiyina ŋayina yolŋuyu yukurra ŋayathama yuwalktja wal'ŋu walŋa ŋunhi, ŋunhiyinydja walŋa ŋunhi yurru yakana dhawar'yun. Bala yurru ŋayinydja ŋunhiyinydja yolŋu yakana dhärra mala-yarr'yunarawunydja, liŋgu ŋayinydja ŋunhiyinydja yolŋu dhawaṯthurrunana rakunyŋuru liŋguna, bala gärrinana ŋayi liŋguna walŋamirrililina romlili. 25Märr-yuwalk dhuwala ŋarra yukurra ḻakaramanydja nhumalaŋgu. Walunydja galkina dhuwala, liŋguna dhiyaŋuna-wala dhuwala, ŋunhinydja yolŋu'-yulŋu ŋunhi walala rakunymirriŋura romŋura nhina yukurra, ŋäma warray walala yurru ŋarranha rirrakaynydja, Gäthu'mirriŋunha Godkunydja. Ga ŋunhi yolŋu dhäruk-märranharamirrinydja, ŋayinydja yurru nhina yukurra walŋana yanana. 26Bäpanydja ŋarraku walŋa warray yana, nhanukuŋu ŋuli ŋunhi walŋanydja yukurra marrtji ŋulaŋuruna, ga bitjandhi ŋuli yukurra walŋa marrtji Gäthu'mirriŋuwuŋunydja, liŋgu Bäpayunydja nherrara nhanŋuway ŋayi walŋa ŋunhi ŋarrakalanydja. 27Ŋayi ŋarrakala Bäpayunydja nherrara ŋarranhana, ŋarrana yukurra yurru mala-yarr'yundja yolŋu'-yulŋunhanydja ŋunhi, liŋgu ŋarranydja ŋunhi Yolŋu wal'ŋu Gäthu'mirriŋu.

28“Yaka walala ṉirryurranydja dhiyaŋiyinydja dhärukthu, liŋgu walunydja yurru ŋunhi bunana, ŋunhi yurru yolŋunydja walala, ŋunhi walala yukurra ŋorra'-ŋurra ŋunha moluŋura rakunymirri, walalanydja yurru bukmakthirri yana ŋäma ŋarranhanydja rirrakay, 29bala yana ḏurryundhi dhawa-yawaṯthun yurru walalaŋgalay moluŋurunydja. Yo, ŋunhinydja walala yolŋu'-yulŋu ŋunhi walala ŋuli yukurranha djäma ŋamathanha wal'ŋu dhiyala munatha'ŋura, ŋunhi walala walŋa ŋäthili, walalanydja yurru ŋunhiyinydja gaŋgathirrina, bala walŋana yurru nhina yukurra, bitjanna liŋguna yurru. Ga ŋunhinydja walala ŋunhi walala ŋuli yukurranha djäma yätj, walalanydja yurru gaŋgathirriyi moluŋurunydja, bala walala yurru nhinanydja yukurra murr'maranharana ŋarrakuŋu; djuy'yunna walalanha ŋarra yurru gupaḏalkumana yanana.” Bitjarra ŋayi yukurrana ḻakaraŋalanydja Djesuyu.

Ḻurrkun'thu ŋuli yukurra ḻakaramanydja Djesunha

30Bala ŋayi Djesuyu ḻakaraŋala ŋurikala walalaŋgala ŋurru'-ŋurruŋuwala wal'ŋu bitjarra gam', “Ŋarra ŋuli gänanydja yakana djäma ŋarrapinydja; ŋunhi ŋarranydja ŋuli mala-yarr'yun yukurra yolŋu'-yulŋunha, ga mäkiri'-witjun ŋarra ŋuli Gunhu'wunydja yana, bala ŋarra yurru waŋanydja ḻakaramanydja ŋunhi bili yana nhanŋuway dhäruktja dhuḏakthun. Yo, dhunupana yana ŋarranydja ŋuli yukurra mala-yarr'yun yolŋu'-yulŋunha, liŋgu yaka ŋarra ŋuli ŋarrakuwaynydja guyaŋinyarawu ŋarra malthun, ŋarranydja ŋuli guyaŋinyarawu ga djälwu malthun ŋuriki bili yana ŋunhi ŋayi djuy'yurruna lili ŋarranha.

31Ŋunhi bini ŋarra ḻakaranhaminya ŋarranhawuynydja ŋarra, nhumanydja mak yakana ŋarraku märr-yuwalkthinya. 32Yurru waŋganydhu dhikayi yolŋuyu yukurra ḻakaramanydja ŋarranha, yurru ḻakaramanydja ŋayi yukurra ŋuli ŋunhi ŋarranha yuwalk wal'ŋu yana. 33Ŋäthilinydja nhuma yukurrana djuy'yurruna nhumalaŋguway yolŋu'-yulŋunha dhä-wirrka'yunarawu nhanŋu Djongu, ga ŋayinydja ḻakaraŋala nhumalaŋgu yuwalknha yana ŋarranha. 34Ŋarranydja dhuwala marŋgi ŋarrapinydja, yol ŋarra dhuwala yolŋu; yakana yurru yolŋuyunydja ŋula marŋgikuma ḻakarama ŋarrakunydja. Ŋarra nhumalaŋgu ḻakaraŋala bitjarra; nhuma yurru märr-yuwalkthirri dhärukku ŋunhi Djongu, märr nhumanydja yurru marŋgithirri muka, bala walŋathirrina yurru. 35Liŋgu Djondja ŋunha balanyara bitjan ŋayi lanhdhirra djarraṯawun'ku, yana ŋayi yukurrana dhukarrnha räkukuŋala nhumalaŋgu. Yurru märr-gurriri nhuma yana marrtjina galŋa-ŋamathinanydja ŋuliwitjarra djarraṯawun'kurrunydja, bala yana gonha'yurrunana-wala winya'-winyayurrunana.

36“Yo, Djondhunydja yukurrana ḻakaraŋala ŋarranha, yurru dhika wiripuŋuyunydja ŋarranha yukurra ḻakarama, ŋunhi ŋayinydja ŋunhiyinydja biyapulnha wal'ŋu, djuḻkmaramana yukurra ŋanya Djonnhanydja. Bitjan liŋgu ŋarra ŋuli djäma yukurra ŋunhiyi liŋgu yana ŋunhi ŋarrakala Bäpayu djäma wekaŋala, ga dhiyaŋu djämayunydja yukurra milkumana ŋarranha, ga ḻakarama, ŋunhi ŋarranydja dhuwala djuy'yunara nhanukiyinguŋu Bäpawuŋuna. 37Ga bitjandhi liŋgu ŋayi ŋuli Bäpayunydja ḻakaramayi yukurra ŋarranha, ŋuriŋiyi ŋunhi ŋayi djuy'yurruna ŋarranha lili. Yaka nhuma ŋäkula ŋanya Gunhu'nha rirrakaynydja, ga yaka nhuma nhäŋala ŋanya rumbalnydja; 38ga yaka nhuma yukurra dhuwala ŋayathama nhanŋu dhäruktja nhumalaŋgalay nhuma ŋayaŋuyunydja, liŋgu nhuma yaka märr-yuwalkthirri yukurra ŋarraku, ŋunhi ŋayi ŋarranha djuy'yurruna lili Bäpayu. 39Nhuma ŋuli ḻarruma ṉiṉ'thun Djorra'ŋuranydja Gunhu'wala liŋgu nhuma guyaŋirri yukurra ŋuli maḻŋ'maranharawu dhipuŋuru Djorra'ŋuru yuwalkku walŋawu nhinanharawu, gupaḏalŋuwuna-wala wal'ŋu. Ga yuwalk ŋunhi yulŋunydja, liŋgu ŋuriŋiyinydja dhärukthu yukurra ḻakarama ŋarranhana. 40Yurru nhumanydja yurru yaka warray withiyandja ŋarranha, märr yurru nhuma märramanydja ŋunhiyi walŋa-nhinanharamirrinydja.

41“Ŋarranydja ŋuli yukurra dhuwala djäma yaka yolŋuwunydja wokthunarawu. 42Ŋarra marŋgi nhumalaŋgu ŋayaŋuwunydja; yaka nhuma yukurra dhuwala yuwalktja märryu-ḏapmarama Gunhu'nha. 43Ŋayipi muka Gunhu'yu ŋarranhanydja djuy'yurruna lili, nhanukala yana yäkuyu ŋarranydja lili marrtjina, yurru yakana nhuma ŋarranha märraŋalanydja. Ŋunhi ŋuli ŋula yolthu withiyan nhumalanha nhanukiyingalaynydja ŋayi yäkuyu, nhumanydja ŋuli märrama warray ŋanya nhumalaŋgalay nhuma, mäḏapthun warray nhanŋu. 44Yurru yakana nhuma ŋarrakunydja yukurra märr-yuwalkthirri, liŋgu nhumanydja ḏukṯuk, walala yurru yolŋu'-yulŋu nhumalaŋguna wokthun, bala nhuma yukurra ŋuli djämana walalaŋgu yana wokthunarawuna. Yaka warray nhuma yurru ŋarrakunydja märr-yuwalkthirri, märr ŋayi yurru Gunhuny'tja nhumalaŋgu wokthundhi.

45“Yolthu nhumalanha yurru yätj-ḻakarama Bäpawalanydja?... Ŋarra? Yäääw, yaka warray ŋarranydja. Ŋuruŋu warray ŋunhi Mawtjitjkala romdhu yurru nhumalanha yätj-ḻakaramanydja, ŋuriŋiyina romdhu ŋunhi nhuma ŋuli guyaŋirri yanapi ŋuli nhumalanha walŋakuŋuna. 46Ŋunhi bini nhuma yuwalktja wal'ŋu märr-yuwalkthinya Mawtjitjkala, ŋunhi ŋayi wukirri dhäruk gurrunhara, nhumanydja bini märr-yuwalkthinya ŋarrakuna, liŋgu ŋarranhana ŋayi ŋunhiyinydja wukirri ḻakaraŋala. 47Yurru yaka warray nhuma ŋuli yukurra dhuwala märr-yuwalkthirri Mawtjitjkalanydja dhärukthu, ga nhaltjanna nhuma yurru ŋarrakunydja dhärukku märr-yuwalkthirri dhika?” bitjarra ŋayi Djesunydja waŋana.