gnnNTOTPO

Mathuyu 27

Djesunha gäŋala buŋgawawalana Baylatkalana

1Yo, djaḏaw'yunarayunydja, munhakumirriŋga yana, walalanydja yukurrana ŋulinyaramirriyu waŋanhaminana ŋurru'-ŋurruŋu ŋunhi yolŋu'-yulŋu ḏalkarra'mirri walala ga wiripu-guḻku' ŋurru'-ŋurruŋu yolŋu walala, waŋanhaminanydja walala yukurrana ŋunhiyi ŋupanminanydja-a-a, nhaltjan walala yurru ŋanya buma ŋunhiyi Djesunha, wanhawitjan. 2Bala walala ŋanya ḏapmaraŋalana raki'yuna ŋopurrnha maṉḏanha, bala gäŋala djunamana ŋurikalana ŋurruŋuwala yolŋuwala yäkuwala Baylatkalana, liŋgu ŋayinydja ŋunhi Baylattja yäku Rawumbuynha buŋgawa ŋurikiyina wäŋawu. Yo, gäŋalanydja walala ŋanya bala-a-a, ga dhurr-way wekaŋalana Baylatkalana goŋlili, märr yurru ŋayina ŋanya wekamanydja bunharawunydja.

Märr-ŋaḏina ŋayi ŋunhi Djudatjtja rakunydhina

3Ga ŋayinydja ŋunhi yolŋuyu Djudatjthunydja ŋunhi ŋayi wekaŋala ŋanya Djesunha walalaŋgala goŋlili ŋäthili, ŋäkulana ŋayi Djesunha ŋunhi walala ŋanya wekaŋala ŋurikalayi Baylatkala bunharawu murrkay'kunharawuna, bala wirrkina ŋayi galŋa-yätjthinanydja, bala ŋayi ŋanydjaḻa'yurruna ŋuliŋurunydja. Dhunupana ŋayi ŋunhi waṉḏinanydja, bala wekaŋalana roŋinyamaraŋalana ŋunhi 30nydja malanha ŋaraka rrupiya ŋurikala ŋurru'-ŋurruŋuwalana walalaŋgala bitjarrana, 4“Ŋay', dhuwalana ŋunhi nhumalaŋgu rrupiyanydja. Ŋarrapi dhuwala dhuwurr-yätjtja wal'ŋu, ŋunhi ŋarra Djesunha wekaŋala nhumalaŋgala goŋlili. Nhäkuna nhuma yurru ŋanya bumanydja? Ŋayinydja ŋunhi yaka warray ŋula djäma yätj.”

Ga walalanydja ŋunhi waŋana buku-ruŋiyinmaraŋala bitjarrana, “Yakana ŋanapurru yukurra dhuwala warwuyun dhiyakiyinydja. Nhuŋuwaynha warwu dhuwaliyinydja yana.”

5Bala ŋayi Djudatjthu warrkuluŋalana ŋunhiyi rrupiyanydja ŋunhimalana Godkalana Buṉbulili, bala waṉḏina dhawaṯthurrunana, yana liŋgu-u-u ga bukuŋurana, ŋunhilina ŋayi mayaŋdja-ḏapmaranhamina raki'yuna, bala ŋurrkanhaminana, bala rakunydhinana.

6Ga ŋunhalanydja walalanydja ŋunhi buku-ŋal'yunaramirriŋuranydja Buṉbuŋura märraŋalana ŋunhiyi rrupiyanydja, ŋunhi ŋayi Djudatjthu warrkuluŋala, bala walala bitjanminana waŋanhamina, “Nhaltjanna ŋilimurru yurru dhuwala rrupiyanydja? Yakana ŋilimurruŋgu dhunupa ŋilimurru yurru wekama waŋgany-manapandja wiripuŋuwalanydja rrupiyalili dhiyaku Godkalaŋuwunydja Buṉbuwu, liŋgu dhiyaŋuyinydja ŋunhi rrupiyayu wuŋili'yurruna muka maŋgu ŋunhi yolŋunha,” bitjarra. 7Bala walala waŋanhaminana yukurrana-a-a, bala waŋana bitjarrana, “Way, ŋilimurru dhiyaŋunydja rrupiyayu yurru märrama ŋunhayinayi ŋi', munatha' wäŋa yäku ‘Dholu-warkthunaramirriwuna yolŋuwu wäŋa’, ŋilimurru yurru bäyim ŋunhayina wäŋa, märr ŋunhimalayina ŋilimurru yurru dholkuma yukurra mulku'-mulkurunhanydja yolŋu'-yulŋunha.” 8Bala walala märraŋalana ŋunhiyi wäŋanydja bäyim ŋuriŋiyina rrupiyayu. Ga dhiyaŋunydja-wala yolŋu'-yulŋuyu yukurra baḏak yäku-ḻakarama ŋunhiyi wäŋanha ‘Gulaŋnha wäŋa’ bitjan.

9Yo, ŋäthilinydja be baman'tja yukurrana dhäwu'-gänharamirriyu yolŋuyu Djirimayayu yäkuyu ḻakaraŋalayi dhuwalayi, ŋunhi ŋayi waŋana wukirrinydja bitjarra, “Walala märraŋala ŋunhiyi rrupiya 30 ŋaraka malanha, ŋunhi yana liŋgu ŋupanayŋu ŋunhi walala yukurrana yolŋu'-yulŋu Yitjuralpuyŋu ḻakaranhaminanydja ŋäthilinydja bitjanmina, ‘Ŋilimurru yurru wekama 30 ŋarakanydja rrupiyanydja ŋurikiyi yolŋuwunydja ŋi', bäyimdja ŋanya.’ 10Yo, walala märraŋalanydja ŋunhiyi rrupiyanydja, bala wuŋili'yurruna ŋunhiyina Dholu-warkthunaramirriwuna yolŋuwu wäŋa, bitjarra yana liŋgu bitjarra Garrayyu ŋarraku ḻakaraŋala ŋayipi.” Bitjarra ŋayi yukurrana ḻakaraŋala ŋäthilinydja Djirimayayu, ga yuwalknha dhuwalayi maḻŋ'thurrunanydja warraŋulnha.

Buŋgawayu ŋurruŋuyu yukurrana ŋoy-wilaŋala Djesunha dhä-wirrka'yurruna

11Yo, Djesunydja yukurra ŋunhiliyina djingaryun ŋurikalana gumurrŋura buŋgawawalana wal'ŋu Baylatkalana, ga ŋuriŋi buŋgawayu ŋanya dhä-wirrka'yurruna bitjarra, “Way, nhä muka dhuwala nhe yulŋunydja?... Ŋurruḏawalaŋu buŋgawa Djuwsku malawu?”

Ga ŋayi Djesunydja buku-wakmaraŋala bitjarra, “Dhuwali liŋgu nhe yukurra ḻakarama.”

12Ga walalanydja ŋunhi ḏalkarra'mirriyunydja walalay ga wiripu-guḻku'yunydja ŋurru'-ŋurruŋuyu ḻakaraŋala yukurrana djawukinana yätjpuynha be djämawuy nhanukalaŋuwuy Djesuwalaŋuwuynydja. Yurru ŋayinydja yukurrana Djesunydja mukthurrunana djingaryurruna; yakana waŋana ŋula waŋgany dhäruk.

13Ga ŋayinydja ŋunhi buŋgawanydja waŋana bala ŋanya bitjarra, “Way, ŋäma muka nhe yukurra walalanha ŋunha yolŋunydja?... ŋunha walala yukurra ḻakaranhamirri nhuna yätjnha be nhe,” bitjarra.

14Yurru ŋayinydja yakana ŋula waŋgany dhäruk buku-ruŋinyamaraŋala. Bala ŋayi Baylatthunydja nhäŋalana yukurrana yana, maŋmaŋdhurrunana nhanŋu.

Baylatthu dhayuŋarana ŋanya Djesunha dharpaliliyanharawuna ŋal'maranharawu

15Ga bitjana liŋgu Ḻäy-yuḻkmaranhamirriyunydja ŋuriŋi guyaŋinyaramirriyunydja waluyu, ŋayi ŋuli ŋurruŋuyu buŋgawayu Baylatthunydja dhawaṯmaranha yukurranha ḻoḻuŋuru waŋganynha yolŋunha dhuŋgarra-watjinya, yurru dhawaṯmaranhanydja ŋayi ŋuli ŋunhiyi bili yolŋunhanydja ŋunhi walala yolŋu'-yulŋuyu yukurrana ŋäŋ'thurruna ŋanya ŋunhiyi buŋgawanha ŋuriki yolŋuwu. 16Yo, ga ŋulinyaramirriyunydjayi waŋgany yolŋu yukurrana gärrina ŋunhili ḻoḻuŋura yäku Barapatj, ga bukmak yolŋu walala marŋgi ŋurikiyinydja yolŋuwu ŋunhi ŋayi yätj wal'ŋu mirithirri ŋunhiyi yolŋu.

17Bala ŋulinyaramirriyunydja munhakumirri, yolŋu'-yulŋu marrtjina ḻuŋ'thurruna guḻku'na, bala dhärrana ḻiw'maraŋalana wäŋanhanydja ŋunhiyi, bala ŋayinydja ŋunhi ŋurruŋuyunydja buŋgawayunydja Baylatthunydja dhä-wirrka'yurruna walalanha bitjarrana, “Way, yolnha dhika ŋarra yurru dhawaṯmaramanydja nhumalaŋgu? Ŋunha dhuwurr-yätjnha yolŋunha?... Barapatjnha?... bay' Djesunha ŋiniya?... ŋunhiyi ŋunhi ŋayi yäku Christ.” 18Bitjarra ŋayi walalanha dhä-wirrka'yurrunanydja ŋuriŋiyi buŋgawayunydja, liŋgu ŋayi marŋgithina walalaŋgu ŋuriki yolŋu'-yulŋuwu, ŋunhi walala ŋanya wekaŋala nhanukala goŋlili Djesunha bunharawu murrkay'kunharawu, liŋgu walala mel-ḏi'yurruna ŋanya ŋunhi yulŋunydja.

19Yo, ŋunhili djinawany'tja wäŋaŋura ŋayi buŋgawayu yukurrana dhä-wirrka'yurruna ŋanya Djesunha, bala ŋayi waŋganydhunydja yolŋuyu gäŋala dhäwu'na nhanukalaŋuwuŋu miyalkkuŋuna, nhanŋu ŋurikiyi buŋgawawu Baylatku, ga bitjarrana ŋunhiyi dhäwuny'tja ŋayi ḻakaraŋala, “Yaka buŋa ŋunhiyinhanydja yolŋunha. Ŋunhayinydja yolŋu ḻatju' wal'ŋu, dhuwurr-ŋamakurru yana, yaka ŋayi ŋula nhä djäma yätj. Yawungunydja munhaku ŋarra bukaway'yinya yätjnha wal'ŋu yana mirithirrina, barrarimirrina, liŋgu dhiyakuy ŋunhi nhe yurru ŋanya buma murrkay'kumana. Yaka ŋanya wekaŋa bunharawunydja,” bitjarrayi nhanukala dhäykayunydja dhäruktja djuy'yurruna.

20Ga ŋunhala warraŋulnydja bala'ŋuranydja, walalanydja yukurrana ŋunhiyi ŋurru'-ŋurruŋunydja walala wäŋgaŋala dhaḻakarr-yarrpuŋalana yolŋu'-yulŋuwala, waŋana marrtjina bitjarrana, “Way, waŋanydja nhuma yurru ŋi?... ŋäŋ'thundja ŋanya dhawaṯmaranharawu Barapatjku yäkuwu, märr yurru ŋayi buma rakunygumanydja murrkayny'tja ga Djesunhana.” Bitjarra walala marrtjina waŋana yolŋu'-yulŋunhanydja.

21Bala ŋayi buŋgawanydja gaŋgathina, dhawaṯthurrunanydja ŋayi bala'ŋurunydja, bala waŋana dhä-wirrka'yurrunana bitjarrana, “Way walala, dhuwalana maṉḏa yolŋunydja maṉḏa gay'. Yolnha ŋarra yurru yänanydja dhawaṯmarama nhumalaŋgu? Yolku nhumanydja ḏukṯuk?” Ga walalanydja waŋana ŋunhiyi yolŋu'-yulŋunydja bitjarrana bukmaktja, “Ŋanapurrunydja djäl Barapatjku,” bitjarra.

22Ga ŋayinydja ŋunhi buŋgawanydja waŋana dhä-wirrka'yurruna walalanha bitjarrana, “Nhaltjanna ŋarra yurru dhika Djesunhanydja?... ŋunhinhanydja ŋunhi ŋayi yäku Christ?”

Ga walalanydja waŋana dhä-rur'thurruna bitjarra, “Buŋana ŋanya yana, dhuḻ'yurrana dharpalilina ŋal'maraŋa.”

23Ga ŋayi Baylattja waŋana bitjarra, “Nhäku warray? Nhä dhika ŋayi djäma yätjtja?”

Ga walalanydja yatjunmina ŋunhi yolŋu'-yulŋunydja, guḻku'thina warray, dhä-rur'thurrunana waŋana bitjarra, “Yana ŋal'maraŋana ŋanya dharpaliliyaŋana. Dharpaliliyaŋana ŋanya ŋal'maraŋa,” bitjarrana walala yukurrana yatjunminanydja.

24Bala ŋayi ŋunhiyi buŋgawanydja Baylattja marŋgithinana walalaŋgu ŋurikiyi yolŋu'-yulŋuwunydja, yakana walala yurru djambi walalaŋguway walala ŋunhi ḻiyanydja, ga biyapul ŋayi beyaṉiyina ŋuriki yolŋu'-yulŋuwu, walala nhanŋu bini ŋula marina djäma, walala bini bunharaminyana yukurranha. Bala ŋayi ŋuriŋiyi buŋgawayunydja märraŋala banikin'mirrina gapuna, yurru gäŋalanydja bala ŋayi, gap-gay nherrara, ga ŋunhilina gumurrŋurana bukmakkalana ŋayi goŋdja rurrwuyunmina ŋanyapinyay ŋayi, bala ŋayi waŋana bitjarrana, “Ŋarranydja dhuwala ḏarrtjalk warray. Ŋarranydja yaka goŋ-gulaŋmirri dhiyakuyi yolŋuwu. Nhumalaŋgunydja yurru buna dhä-ḏir'yunara dhiyakuyyinydja djämawuy, liŋgu nhumalaŋgala djälyu ŋayi yurru dhuwalayi yolŋu rakunydhirrinydja, yaka ŋarrakalanydja djälyu.”

25Ga walala ŋunhi yolŋu'-yulŋunydja guḻkuny'tja waŋana bala buku-wakmaraŋala nhanŋu bitjarra, “Yo, manymaknha. Ŋanapurrunydja yurru dhä-ḏir'yunara märrama bunharawuy nhanukalaŋuwuynydja, ŋanapurruway ga yumurrku'yu ŋanapurruŋgala.”

26Bala ŋayi Baylatthunydja ŋuriŋi buŋgawayunydja dhawaṯmaraŋala ŋanyana Barapatjnhana, rom-yätjnhana ŋunhina yolŋunha, ga Djesunhanydja ŋayi wekaŋala miriŋuwalana goŋlili, walala yurru ŋanya bumana ga bartjunmaramana yukurra raki'yuna, bala gäma djunama dharpaliliyanharawuna.

Miriŋuyu warku'yurruna yukurrana Djesunha

27Bala walala ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru miriŋuyu ŋuriŋi gäŋala ŋanya Djesunha bala wiripuŋulilina dhaḻakarrlili gali'lili, bala walala wiripu-guḻku' miṯtji miriŋu ḻuŋ'thurrunana yukurrana ŋunhimalayi waŋganylilina, bala walala yukurrana warku'yurrunana ŋanya, beyarrmakliliyaŋalana yukurrana. 28Ga yupmaraŋalana walala nhanŋuwaynydja girri', bala nherrara wiripuna girri', miny'tjimirrina ŋunhina, balanyarana bitjan ŋunhi Ŋurruḏawalaŋuwu buŋgawawu girri' Giŋgu, balanyarayina walala nherrara bala nhanukala Djesuwalanydja. 29Ga bitjarrayi liŋgu walala yukurrana djäma ŋunhiyi ḏirriṯirriny'tja garrwi'-garrwiyurruna muḻkurrwuynydja girri', bala walala ḏirriṯirri ŋunhiyi nherrarana muḻkurrlilina nhanukala, ga biyapul walala dharpanydja wekaŋala nhanukala goŋlili dhunupa'ŋulili, bitjarrana bitjan ŋuli Giŋdhu ŋunhi buŋgawayu ŋayathama yukurra. Bala walala buku-nyilŋ'thurrunanydja yukurrana nhanukala gumurrlilina, warku'yurrunana walala, ga waŋana walala yukurrana bitjarrana, “Way nhiniyana walŋa-ḏikṯik Giŋ, Ŋurruḏawalaŋu Djuwskunydja bäpurru'wu,” bitjarra.

30Ga ŋuliŋurunydja dhäŋuru walala dhupthurrunana ŋanya yukurrana, ga muḻkurrnha ŋanya wutthurruna ŋuriŋiyi dharpayuna. 31Ga ŋuliŋuruyi warku'yunaraŋurunydja, bala walala yupmaraŋalana girri' ŋunhiyinydja miny'tjimirrinydja, bala nherrara ŋunhiyi roŋiyina nhanŋuwaynha girri'. Bala walala dhunupana dhawaṯmaraŋalana ŋanya gäŋala bala ŋal'maranharawuna, bunharawuna ŋurikina dharpaliliyanharawuna.

32Yo, marrtjinydja walala yukurra dhukarr-ŋupan bala, ga ŋayinydja marrtji Djesuyunydja gäma ŋonuŋ ŋunhiyi dharpa nhanŋuway ŋayi ŋayipi. Gatjaḻ'kurruna walala yukurra marrtji balayina, ga gandarrŋuranydja walala nhäma ŋunhiyi yolŋunha, ŋayi yukurra marrtji lili beŋuru, yäkunha Djäymannha, ŋunhi ŋayi beŋuwuy Djäriniwuy wäŋawuy; walala ŋuriŋiyi miriŋuyunydja nhäŋala ŋunhiyi yolŋunhanydja, bala mulkanana ŋanya, bala waŋana gur'-guryurrunana walala ŋanya, ŋayi yurru gäma ŋunhiyi dharpa nhanŋu Djesuwu ŋuriŋiyi Djäymandhu. 33Yo, wäŋgaŋalanydja walala marrtjina bala-a-a, ga mulkana ŋunhiyi wäŋa Golkuthanydja yäku, mayali' wäŋa ‘Muḻkurr ŋaraka.’ 34Ga ŋunhiliyinydja walala nhanŋu wekaŋala ŋänitji'na goḏumanapanara mer-mirri, ŋunhiyinydjayi yakurr-wekanhamirrina mirritjin. Yurru ŋayinydja ŋunhi Djesuyunydja dhäkay yana gatjarr'yurruna, bala gonha'yurrunana, yaka ŋayi ḻukananydja.

35Ga ŋuliŋuruyinydja walala ŋal'maraŋalana ŋanya Djesunha, bumara dharpalili mälakmaranhawuylilina; dhuḻ'yurruna walala botutu'yuna goŋ maṉḏanha ga ḻuku maṉḏanha maḻwaylilina, bala dhärranhamaraŋalanydja ŋanya dharpamirrina. Ga ŋuliŋurunydja walala märraŋala girri'na nhanŋu Djesuwu, bala ŋaḻwa'yurrunana walala yukurrana ḏopulu'yuna, yolthu yurru yolŋuyu märrama ŋunhiyi girri' nhanŋu. 36Bala ŋuliŋuruyinydja walala yukurrana yana nhinanana, nhäŋalana ŋanya.

37Yo, ŋunhi walala ŋuli yolŋunhanydja bunha dharpaliliyanhanydja, walala ŋuli wukirri makarr dhäruk ḻakaranha yukurranha ŋunhiyi yolŋunha, nhä ŋayi djäma yätj ŋuriŋiyi, ga bitjarra warray walala ŋunhi Djesuwalanydja muḻkurrlili gurrunhara dhäruk makarr gam', ḻakaraŋala bitjarrana, “Dhuwalanydja Djesunydja ŋunhina ŋunhi ŋayi Ŋurruḏawalaŋu buŋgawa Djuwsku malawu,” bitjarra. 38Ga bitjarrayi yana liŋgu walala ŋal'maraŋala märrma'nhanydja yätjnhanydja yolŋunha maṉḏanha, manaŋgannhanydja maṉḏanha, waŋganynhanydja gali'lili nhanukala dhunupa'ŋulili ga wiripunha wirrkaḏay'ŋulili nhanukala gali'lili, ga ŋayinydja Djesunydja ṉapuŋga maṉḏakala.

39Ga yolŋunydja walala, ŋunhi walala yukurrana wäŋgaŋala bala-lili djuḻkthunmina, nhäŋala ŋanya Djesunha ŋunhimalayi ŋunhi ŋayi yukurrana gorruŋala, bala walala warku'yurrunana buku-yalkyalkthurrunana nhanŋu bitjarrana, 40“Yä-yä-ä-äy! Be muka dhuwala nhe waŋananydja be nhe yurru ḏaw'yun ŋunha Buṉbu Godku buku-yapmarama, ga biyapul nhe yurru ḻurrkun'thunydja munhayu ga balayi djäma ŋal'maramayi ŋunhiyi Buṉbunha. Ŋuli nhe Godkunydja be Gäthu'mirriŋu, nhämirri nhe ŋuli walŋakunharamirrinydja nhunapinyay nhe. Ma', yarrupthurra lili dhipuŋuru dharpaŋuru go.”

41Ga bitjarrayi liŋgu walalanydja yukurrana ŋuriŋiyi ŋurru'-ŋurruŋuyunydja ŋanya warku'yurrunayi, ŋuriŋi ḏalkarra'mirriyunydja walalay ga rom-marŋgikunharamirriyu yolŋu'-yulŋuyu, waŋana walala yukurrana bitjarra, 42“Yä-ä-ä, ŋunha ŋayi ŋuli wiripu-guḻku'nha yolŋu'-yulŋunha walŋakuma be. Ga nhämirri ŋayi ŋuli walŋakunharamirri ŋanyapinyaynydja ŋayi. Be muka dhuwala ŋayi buŋgawanydja Yitjuralpuyŋuwu ŋiniya? Ŋuli ŋayi yurru yarrupthundja yupthun ŋulaŋuru dharpaŋurunydja, bala ŋilimurru yurru märr-yuwalkthirrina nhanŋu ŋunhimalayinydja. 43Märr-nherraṉmirri muka ŋayi ŋuli yukurra Godnhanydja dhuwala, ga waŋa ŋayi ŋuli ḻakaranhamirri be ŋanyapinyay ŋayi Gäthu'mirriŋu ŋayi Godku muka. Ŋilimurru nhäma mak ŋanya, wanhaka ŋayi yurru ŋanya Godthu walŋakuma dhiyaŋu-wala.”

44Ga maṉḏanydja ŋuriŋiyi maṉḏathu ŋunhi maṉḏa yukurrana gali'ŋura maṉḏaŋuŋura gorruŋala, dhuwurr-yätjthu maṉḏathu bitjarrayi yana liŋgu yukurrana warku'yurruna waŋana ŋanya Djesunha.

Djesu liŋguna bäyŋuthina

45-46Yo, Djesunydja yukurrana yana gorruŋala muka ŋunhili dharpaŋura bäyma, yana liŋgu-u-u ga ḏämbuyuna waluyu, bala ŋayinydja dharrana wäŋanydja warumukthinana, buku-munha'yinana warrpam'nha monyguŋala, ga warumuk yukurrana djingaryurruna, yana liŋgu-u-u ga ḻäy-wilyunarayuna waluyu. Bala ŋayi Djesu ŋulinyaramirriyunydja wirrkina yatjun waŋa nhanukalaynha ŋayi dhärukkurru, bitjan gam', “Yeluy, Yeluy, lema djapakthani,” bitjanna, mayali' balanyara gam', “Gunhu' ŋarraku, Gunhu' ŋarraku. Nhäku nhe ŋarranha gonha'yurrunanydja?” bitjarrana.

47Ga walalanydja gonha yolŋu'-yulŋuyunydja ŋäkula ŋanya, bala waŋanhamina bitjanmina, “Way, ŋäka ŋanya walala dhäruk. Ŋunha ŋayi yukurra wäthun Yelatjawu, yäku ḻakarama ŋanya guŋga'yunarawuna.”

48Bala ŋayi waŋganydja yolŋu waṉḏirri, bala märrama dhomala'na, bala ḻupmarama dhäkay-murrkthunaralilina gapulili, bala nherraṉ wamballilina gaḏanuklili, bala dhawuṯmaramana, mam'maramanydja nhanukala Djesuwala dhurrwaralilina ŋunhiyi djurruk gapumirrinydja buny'-bunydjunarawuna. 49Bala walalanydja wiripu-guḻkuny'tja waŋa bitjanna, “Way bulnha, ŋilimurru galkun yurru ŋi?... wanhaka balaŋu ŋayi Yelatja marrtji lili ga yupmaraŋu ŋanya dhipuŋuruyi.”

50Bala ŋayi ŋuliŋurunydja Djesu wirrkina gawaw'yun yatjunna, bala yana gurrunhanmirrina yulŋunydja, ŋuriŋi ŋir'yunydja ŋanya gonha'yurrunana.

51Ga ŋulinyaramirriyu liŋgu ŋunhi ŋayi bäyŋuthirrina, bala ŋayinydja ŋunhalanydja Gunhu'walanydja Buṉbuŋura ŋunhi, girri' ŋunhiyinydja barr'yun märrma'yirrina, ŋunhiyinydjayi dhomala ŋunhi yukurrana gungaŋala yolŋu-yulŋunha ŋuliŋuruyi mirithirri dharrpalŋuru wäŋaŋuru nhanukiyingala Godkala wal'ŋu, yurru ŋunhiyi dhomala barr'yundja beŋuru bili bukuŋuru, ga yana liŋgu-u-u ga dhuḏilili wapthun, märrma'thirrina ḻapthundja. Ga ŋulinyaramirriyu liŋgu, ŋayinydja wäŋanydja ŋunhi munathany'tja gur'-guryunna, ga guṉḏa malanha bathalamirri barr'-barryurrunana marrtjina ŋuriŋiyi ŋunhi ŋayi gurrŋun-ḏur'yurruna wäŋa ŋunhiyi. 52Ga yolŋuwu walalaŋgu molu malanha marrtjina barr'-barryurrunana, bala ḻapthurrunana, bala ḻapthunarana marrtjina djinga'-djingaryurruna ŋunhi molunydja malanha. Ga guḻku' yolŋu walala Godku ŋunhi, ŋunhi walala yukurrana murrmurryurruna ŋäthili, gaŋgathinana yukurrana walŋathina balayi beŋuru moluŋurunydja, 53bala walala yukurrana dhawa-yawaṯthurrunanydja ŋunhiyi malanha yolŋu'-yulŋu walŋamirrina. Ga ŋuliŋuruyi dhäŋuru ŋunhi ŋayipi Djesuna walŋathina beŋuru moluŋuru nhanukalay ŋayi, bala walala ŋunhi wiripu-guḻkuny'tja ŋunhi walala yukurrana rakunyŋuru walŋathina biyapul, martj-martjurrunana guḻku'na ŋunhiyinydja walala yolŋu'-yulŋu, bala Djurutjalamlilina wäŋalili gärrina yukurrana, ga guḻku'yuna yolŋu'-yulŋuyunydja nhäŋala ŋunhinhayi walalanha.

54Ga ŋunhiliyi ŋoyŋura dharpaŋuranydja, walala yukurrana ŋunhiyi ŋurruŋu wal'ŋu miriŋu yolŋu ga djämamirri walala nhanŋu djinga'-djingaryurruna, nhäŋala yukurrana Djesunha ŋunhimalayi, ga nhäŋala walala wäŋanydja ŋunhiyi gurrŋun-ḏur'yunaranydja ga wäŋa ŋunhi warumukthina, ga dhika nhä malanha. Ga wirrkina walala barrarinanydja, bala waŋana bitjarrana, “Yuwalk muka dhuwala ŋayi Gäthu'mirriŋunydja Godku.”

55-56Ga ŋunhiliyi märr-barrku dhäykawurru yukurra dhärra'-dharra, nhäma yukurra ŋanya barrkuŋuru yana; dhuwalayinydja walala dhäykawurru, ŋunhi walala ŋuli yukurranha malthuna Djesuwu, guŋga'yuna ŋanya ŋunhi ŋayi Djesu marrtjina beŋuru Galaliŋuru, yäkunydja dhuwala walala gam', Merri Maktalawuy, ga Merri ŋäṉḏi'mirriŋu Djayimgu ga Djotjipku, ga waŋganydja ŋäṉḏi'mirriŋu Djayimgu ga Djongu, ŋunhi maṉḏa gäthu'mirriŋu maṉḏa bäpa'mirriŋuwu yäkuwu Djipitiwu, ga wiripu-guḻku' dhäykawurru. Yo, dhuwalayi walala dhäykawurru yukurra ŋunhi dhärra'-dharra nhämanydja beŋuru yana, märr-barrkuŋuru ya'.

Walala moluliliyaŋalana ŋanya Djesunhanydja

57Ga wäŋanydja ŋunhi marrtjina milmitjpayinana wal'ŋu, bala ŋayi yolŋunydja bunanana yäku Djotjiptja, wäŋawuy Yaramathiyawuy, yurru ŋayi ŋunhiyi ḻukunydja yolŋunydja, ga biyapul ŋayi ŋunhiyi malthunaramirri nhanŋu Djesuwu. 58Yo, ŋunhiyi yolŋu Djotjip yäku marrtjina bala ŋurikalayina ŋurruŋuwala Baylatkalana, ga waŋana ŋanya ŋäŋ'thurruna rumbalwuna nhanŋu Djesuwu. Bala ŋayi yuraŋalana nhanŋu ŋunhi buŋgawanydja, bala dhäruknha djuy'yurruna ŋurikala miriŋuwalanydja walalaŋgala, märr yurru walala wekama nhanukalana Djotjipkalana ŋanya rumbalnydja Djesunha bala moluliliyanharawuna.

59Bala ŋayi marrtjinana ŋunhiyi yolŋunydja Djotjiptja, bala yana yupmaraŋalana ŋanya rumbalnydja ŋuliŋuru dharpaŋurunydja; garrpi'-garrpira ŋanya ŋayi rumbalnydja ŋunhi dhomala'yu ḏarrtjalkthuna, 60bala gäŋalanydja ŋunhimala nhanukalaynha ŋayi mathirralili molulili, yurru ŋunhiyinydjayi mathirra yuṯana wal'ŋu molu yaw'yunara nhanukuŋu guṉḏa. Ga ŋunhimalayina walala ŋanya märrkitjkuŋala rumbalnydja Djesunha. Bala walala giṯthunmaraŋalana marrtjina lili gäŋala dhurrwaranydja guṉḏanha, bathala yana ḻiḻpam' guṉḏa, bala dhaḻ'-way gungaŋalana ŋunhi dhänydja mathirra, bala marrtjina wäŋalilina roŋiyinana.

61Ga ŋunhiliyinydja dhäyka maṉḏa nhinana-dharrana, nhäŋala yukurrana, Merri Maktalawuy ga wiripu dhäyka yäku Merriyi yana; nhäŋala maṉḏa yukurrana ŋunhiyi wäŋa, ŋunhi wanhamala walala ŋanya rulwaŋdhurruna Djesunha.

Walala dharraykuŋala nherrara miriŋunhana ŋuriki mathirrawu

62Ga djaḏaw'-way, wiripuna munha, bala walala ŋunhi ŋurru'-ŋurruŋu ḏalkarra'mirri walala ga Rom-marŋgikunharamirri walala marrtjina ḻuŋ'maranhamina waŋganylilina, bala walala marrtjina buŋgawawala Baylatkalana, ga waŋananydja nhanukala bitjarrana, 63“Way Ŋurruŋu. Ŋanapurrunydja yukurra dhuwala guyaŋirri dhäruk ŋanya walŋanhanydja bay', ŋunhiyi bothinyaramirrinha yolŋunha, yurruna ŋayi yawungu bäyŋuthirrinydja; bitjan ŋayi yukurra waŋanydja ŋunhi gam', ‘Ŋarra yurru walŋathirriyi rakunyŋuru ḻurrkun'thunydja munhayu,’ bitjan ŋayi yukurra ḻakaranhamirrinydja. 64Nhämirri nhe ŋuli waŋi dharraykuŋu miriŋunhanydja walalanha ŋurukuyi mathirrawunydja ŋayathanharawu, märr yurru ŋunhi ḻurrkun'tja munha djuḻkthun djäkakurru yana, märr yurru walala nhanukala ḻundu'mirriŋuyu walalay yakana djaw'yun rumbalnydja ŋanya, bala ḻakarama bukmakkalanydja bothirrina yurru, walŋathinyaranydja ŋanya rakunyŋuru. Liŋgu muka ŋayi ŋunhi maŋutji-wulaŋalanydja yolŋu'-yulŋunha, ŋäthili muka ḻakaraŋala, ga ŋuli walala yurru biyapulnydja maŋutji-wulama yolŋu'-yulŋuwu ḻakarama, märr walala yurru märr-yuwalkthirri rakunygalaŋuwuynydja bulu walŋathinyara, ŋunhiyinydja biyapulnha yätj wal'ŋu, ŋulaŋuru ŋurruŋuwalanydja djawukinyara ḻakaranhara.” Ga bitjarra walala ŋurru'-ŋurruŋu yolŋu'-yulŋu waŋana Baylatkalanydja.

65Bala ŋayi Baylattja waŋana yuraŋalana, djuy'yurrunana yana, “Yo, gatjala marrtjiyana, ga djämana yana. Wuṉḏaŋarrkuŋana ŋunhiyi mathirranydja, bala nherrala miriŋunhanydja walalanha djäkawuna ŋuriki mathirrawunydja,” bitjarra.

66Bala walala marrtjinanydja ŋunhimalayi mathirralilinydja, nhäŋala guṉḏawuynydja dhaḻ'yunara bathalawuy warray dhurrwaranydja. Bala walala djäma ḏälkuŋalana wal'ŋu biyapulnha, bala miriŋunhana nherrara djäkawunydja yukurranharawu; walala yurru yukurra bira'yun ga nhäma bitjan liŋgu.