gnnNTOTPO

Mathuyu 20

Dhäwu' djämamirriwalaŋuwuy walalaŋgalaŋuwuy

1Waŋganymirri Djesuyu ḻakaraŋala dhäwu' mayali'kurru, bitjarra gam', “Godkunydja rom balanyara bitjan waŋgany ḏarramu wäŋa-waṯaŋu borumgu ŋuthanmaranharamirri.

“Waŋganymirri munhakumirri wal'ŋu yana, ŋayi marrtjina ŋunhiyi ḏarramu, liŋgu ŋayi djälthina yolŋuwu walalaŋgu, märr yurru walala marrtji ga djäma nhanŋu ŋunhiliyi. 2Marrtjinanydja ŋayi, bala ŋayi nhäŋalana ŋunhi yolŋu'-yulŋunhanydja, bala waŋana bitjarrana, ‘Way walala! Nhämirri nhumanydja ŋuli marrtji ga djäma ŋarraku? Ŋarra yurru nhumalanha wekama barrwaṉ diyin-dola ŋurikiy waŋganybuynydja ḏaykun'puy djämawuy.’

“Yo manymak muka. Ŋanapurru yurru djäma nhuŋu bay',’ bitjarra, bala walala marrtjinanydja bala nhanukalana wäŋalili, ga ŋunhilina walala yukurrana djämana-a-a, walu ŋupara-a-a, yana liŋgu-u-u ga munhakuyina.

3“Ga dharrathir'mirriyunydja waluyu, ŋayi marrtjina biyapul ŋunhiyi ḏarramu, ga nhäŋala yolŋu'-yulŋunha, walala marrtjina dhärra'-dharrana yänana, djämamiriwnha walala, galkurruna djämawu. 4Nhäŋalanydja ŋayi walalanha, bala waŋana bitjarrana, ‘Way walala, go marrtjiya, ga djäma ŋarraku ŋunhala, ga yäranydja ŋarra nhumalanha yurru wekamayi ŋurikiy djämawuy.’ 5Bala walala marrtjinana nhanukala wäŋalilina, bala djämana.

“Ga biyapul buku-ḻarrŋgayny'tja ŋayi marrtjina ŋunhiyi ḏarramu, ga bitjarrayi bili garr'yurruna wiripu-guḻku'nhanydja. Ga bulu ḻäy-wilyunarayyunydja waluyu ŋayi marrtjinayi, ga garr'yurruna wiripu-guḻku'nha.

6“Ga biyapul milmitjpanydja wal'ŋu ŋayi marrtjina, ga nhäŋala wiripu-guḻku'nha yolŋu'-yulŋunha, walala marrtjina ḏäpthurruna djämamiriwnha walala. Bala ŋayi dhä-wirrka'yurruna walalanha bitjarrana, ‘Way walala! Nhäku nhuma marrtji dhuwala ḏäpthundja djämamiriwnydja walala, walu-ŋupan yänanydja?’ bitjarra. 7Ga walalanydja waŋana nhanŋu bitjarra warray balanydja, ‘Bäyŋu dhuwala ŋanapurruŋgu ŋula yolthu yolŋuyu djäma ḻakaranha ŋäthili bay,’ bitjarra walalanydja. Bala ŋayi ŋuriŋiyinydja ḏarramuyu garr'yurrunana, ‘Go marrtjiyana, ga djäma ŋunhala ŋarrakalana,’ bitjarra. Bala walala marrtjinana, ga djämana ŋunhiliyi.

8“Djämanydja walala yukurrana bukmakthuna ŋuriŋiyi malayu, ga yana liŋgu ga walu-gärrinyarayuna. Bala ŋayi ŋunhi wäŋa-wataŋunydja ḏarramu waŋana dharraymirriwala ḏarramuwala bitjarra, ‘Ŋay' dhuwalana rrupiyanydja. Wäthurrana walalaŋgu djämamirriwunydja walalaŋgu, ga wekaŋa buku-ruŋinyamaraŋana walalaŋgu djämawuynydja. Ŋäthilinydja nhe yurru wekama ŋuriki walalaŋgu ŋunhi walala dhuḏitj djäma ŋurru-yirr'yurruna, ga yana liŋgu-u-u, biyakana marrtjiya liŋgu bala-a-a, ga ŋunha wapthurra ŋurikala walalaŋgala ŋunhi ŋarra ŋäthili wal'ŋu garr'yurruna, munhakumirri walalanha.’ Ga bitjarra ŋayi ŋunhi wäŋa-waṯaŋunydja waŋana.

9“Bala ŋunhi dharraymirrinydja wäthurrunana walalaŋgu bukmakkuna, bala ŋayi wekaŋala ŋäthilinydja ŋurikina walalaŋgu ŋunhi walala djäma-dhuḏiŋu walala, märr-dhumbuḻ'wuynha waluwuy, yurru walalaŋgu ŋayi weka'-wikaŋalanydja waŋga'-waŋganygu diyin-dola malanha yana barrwaṉ'tja. 10Ga ŋuriŋinydja walalay munhakumirriwuyyunydja djämawuyyu walalay nhäŋalana, bala guyaŋina yanapi walalanydja märranha biyapul wal'ŋu barrwaṉ, yurru bäyŋu warray, yana ŋayi walalaŋgu wekaŋalanydja ŋupanayŋu yana, diyin-dola malanha barrwaṉ. 11Ga ŋunhi walala galkaranydja marrtjina rrupiyanydja, bala nhäŋa'-nhaŋala goŋlilina walalaŋgalay walala diyin-dola yana barrwaṉ, bala walalanydja ŋunhi munhakumirriwuynydja djämawuy walala ŋoy warray dhärrana buŋgawawunydja, bala morrumurru'na waŋanana bitjarrana. 12‘Walalanydja ŋunhi dhiyaŋunydja walalay djäma märr-dhumbuḻ' warray, gurririyu warray waluyu, ga ŋanapurrunydja yukurrana dhuwala djäma bitjarra warray liŋgu-u-u walu-ŋupara-a-a, ḏaykun'kurru warray. Ga nhäku warray nhe walalaŋgu wekaŋala balanyaranydja liŋgu bitjan ŋanapurruŋgu dhuwala?’

13“Bala ŋayi buŋgawanydja waŋana bitjarra, ‘Ŋäka ŋamathaŋa ŋi'. Yaka dhuwala ŋarranydja mel-yarrkthunaramirri wekanharamirri nhumalaŋgu. Ŋäthilinydja nhe ŋunhi waŋana yuraŋala wal'ŋu ŋurikiyi diyin-dolawunydja barrwaṉ'ku waŋganybuynydja ḏaykun'puy djämawuy, bala nhe liŋguna dhuwali märraŋalanydja. 14Gatjuy marrtjiyana nhokalay wäŋalilina. Ŋarranydja dhuwala ḏukṯuk ŋarra yurru wekama dhuḏiŋuwunydja yolŋuwu balanyara yana liŋgu ŋupanayŋu bitjan nhumalaŋgu. 15Liŋgu dhuwalanydja ŋula nhä ŋarrakuway wal'ŋu, ŋarra yurru wekama ŋarrakiyingalay ŋarra ḏukṯukthu. Bay' nhenydja mel-di'yurruna warray?... liŋgu ŋarra dhuwala dhapinya ŋi'.’”

16Ga dhuwalayina ŋayi Djesuyu dhäwuny'tja ḻakaraŋala, bala ŋayi dhawar'yurrunanydja waŋana bitjarrana. “Yo. Walalanydja yurru dhuḏi'-dhuḏiŋunydja ŋurruŋuna, ga ŋurru'-ŋurruŋunydja yurru dhuḏiŋuna.”

Biyapul ŋayi Djesu ḻakaranhamina rakunydhinyarawuy ŋanyapinyay ŋayi

17Yo, djunamana ŋanapurru marrtji ŋunhi wäŋgamanydja dhukarrkurrunydja bala Djurutjalamlilina, ga gandarrŋuranydja, bala ŋayi Djesuyu ŋanapurrunha ŋunhiliyinydja ḻuŋ'maramana marrtji waŋganylilina, nhanŋuwaynydja ŋunhi 12-nhanydja ḻundu'mirriŋunha walalanha, bala ŋayi ḻakarama biyapul, ŋunhi nhaltjan nhanŋu yurru maḻŋ'thun ŋunhala Djurutjalam. 18Ga bitjarra ŋayi waŋananydja, “Ŋäkanydja walala ŋamathaŋa wal'ŋu. Galki yurru ŋilimurru dhuwala bunana Djurutjalamdja wäŋaŋura, ga ŋunhalayinydja walala yurru dhayuŋanna Gäthu'mirriŋunha Yolŋunhanydja; walala yurru ŋarranha wekamana bala ḏalkarra'mirriwalana walalaŋgala goŋlili ŋurru'-ŋurruŋuwalana wal'ŋu, ga rom-marŋgikunharamirriwalana walalaŋgala. Yo, ŋuriŋiyi ŋurruŋumirriyunydja yolŋu'-yulŋuyu yurru ŋarranha yätj-ḻakaramana, bala wekamana rakunydhinyarawuna. 19Walala yurru dhayuŋandja ŋarranha mulkuruwalana yolŋu'-yulŋuwala goŋlilinydja, bala yurru ŋuriŋi mulku'-mulkuruyunydja yolŋu'-yulŋuyu ŋarranha wakalkumana, warku'yunna yurru ŋarranha, ga bartjunmaramana ŋarranha, bala ŋal'marama dharpalili mälakmaranharawuylilina. Yurru ḻurrkun'thunydja munhayu ŋayi yurru Gunhu'yu ŋarranha walŋakumayi, ŋarra yurru biyapul gaŋgathjrriyi walŋathirri beŋuru rakunyŋurunydja.” Ga bitjarra ŋayi Djesu ḻakaranhaminanydja ŋanyapinyay ŋayi.

Djesuyu romdja nherrara ŋurru'-ŋurruŋuwu yolŋu'-yulŋuwu

20Ga ŋuliŋurunydja ŋayi ŋäṉḏi'mirriŋunydja ŋunhi maṉḏaku Djayimgu ga Djongu marrtjina bala Djesuwala, yurru gäŋala ŋayi ŋunhiyi maṉḏanha yulŋunydja, gäthu'mirriŋunha maṉḏanha Djipitiwu bäpa'mirriŋuwu. Marrtjinanydja ŋayi ŋunhiyi ŋäṉdi'mirriŋunydja, bala ṉepaḻ-nyilŋ'thurruna nhanukala Djesuwala, bala waŋana bitjarra, “Way Garray, ŋarra yurru nhuna ŋäŋ'thun dhuwala bay'... ŋula nhäku.”

21Ga ŋayinydja Djesunydja waŋana bitjarra, “Go, nhä yulŋunydja ŋarra nhuŋu yurru wekamanydja?” bitjarra.

Bala ŋayinydja ŋunhi ŋäṉḏi'mirriŋuyunydja waŋana ŋanya bitjarrana, “Ŋunhi nhe yukurra yurru nhina ŋurruŋunydja wal'ŋu buŋgawanydja nhokalay nhe romŋura, ŋarranydja ḏukṯuk dhiyaku maṉḏaku, maṉḏa yurru nhina yukurra ŋurruŋu wal'ŋu nhokala gali'ŋura.”

22Bala ŋayi Djesunydja waŋa bitjanna, “Yaka nhuma dhuwala marŋginydja bay', nhäku nhuma yukurra ŋäŋ'thun. Ŋarranydja yukurra yurru marrtji bala rakunydhinyaralilina, yaka ŋarranydja yurru waṉḏirri mariŋurunydja romŋuru burakinyaramirriŋurunydja. Ga nhumanydja dhuwala ŋarraku malthunaramirri walala, nhumalanha walala yurru bitjandhiyi bili buma ŋayaŋu-yätjkuma. Ga nhaltjan nhuma yurru yulŋunydja? Waṉḏirri warray?... bay nhaltjan? Malthunna-wala yana?... bäyyi nhuma yurru burakirrinydja ŋunhi?” Bitjarra Djesuyu maṉḏanha dhä-wirrka'yurrunanydja.

“Ŋilinyunydja yurru malthunna-yana-wala nhuŋu. Yaka warray ŋilinyu yurru waṉḏirri burakinyaramirriŋuru romŋuru,” bitjarra maṉḏanydja waŋana buku-wakmaraŋala Djesuwu.

23Bala Djesunydja waŋana bitjarrana, “Yuwalk muka nhumanydja yurru galŋa-yätjthirri bitjandhiyi liŋgu yana bitjan ŋarra. Yurru ŋarranydja yaka yurru djarr'yun ŋula yolnha yolŋunha ŋurruŋuthinyarawu ga nhinanharawu ŋuruku galkiŋuwunydja ŋarrakala. Ŋayipi yana Gunhu'yu ŋurruŋukumanydja yurru nherraṉ ŋunhinhanydja yolŋu'-yulŋunha ŋunhi ŋayi ŋäthili djarr'yurruna walalanha.”

24Bala ŋanapurrunydja gonha' wiripu-guḻku'yunydja, ḏämbumirriyu ga ḏämbumirriyu nhanukala ḻundu'mirriŋuyu walalay ŋäkula warray maṉḏanha, maṉḏa yukurrana ḏukṯukthina ŋurruŋuyinyarawu, bala ŋanapurrunydja ŋoy warray dhärrana maṉḏaku, Djayimgu ga Djongu.

25Bala ŋayi Djesuyunydja yurrum'maraŋalana marrtjina ŋunhiyi ḻundu'mirriŋunhanydja walalanha nhanŋuway ŋayi waŋganylilina ŋurruklili, bala ŋayi ḻakaraŋalanydja marŋgikuŋalana ŋanapurruŋgu bitjarra, “Nhuma marŋgi muka ŋunhi romgu dhiyakuywu munatha'wuywunydja, ŋunhi walala ŋuli yukurra ŋurru'-ŋurruŋu yolŋu walala buŋgawa-ḻakaranhamirri, bala yukurra ŋuli bitjandhina gur'-guryun yolŋu'-yulŋunhanydja, bitjan ŋuli djämamirrinhana walalaŋgu-way walala. 26Yurru nhumalaŋgunydja ŋunhi nhuma malthunaramirri walala ŋarraku, nhumalaŋgunydja rom yurru gäna warray wal'ŋu, wiripu warray. Ŋuli nhe ŋula yol yolŋu ḏukṯuktja ŋurruŋuyinyarawunydja, yaka nhe yurru buŋgawa-ḻakaranharamirrinydja. Biyaka nyilŋ'maranhamiya nhunapinyay nhe, ga djäma guŋga'yurra wiripu-guḻku'nha yolŋu'-yulŋunha, bitjan djämamirriyu walalay. 27Yo, nhe yurru djämamirriyiya yana yulŋunydja, liŋgu ŋurruŋunydja yolŋu yurru ŋunhi djäma dhuwala bitjan djämamirri yolŋu'-yulŋuwu, yaka walalaŋgu buŋgawa. 28Liŋgu balanyarawuyina ŋarra ŋunhi Gäthu'mirriŋu Yolŋunydja bunana lili guŋga'yunarawu yana yolŋuwu. Yaka ŋarra buŋgawa ḻakaranhaminanydja ŋarranhawuy ŋarra; ŋarra marrtjina lili bitjan djämamirri yolŋuwu yana, ga bitjarrayi bili ŋarra walŋa-wekanhaminanydja yolŋuwunydja walŋakunharawu, märr yurru ŋarrana walalanha dhawaṯmarama ŋula nhäŋuru garrpiṉminyaraŋurunydja romŋuru.” Ga bitjarra ŋayi Djesuyu romdja nherrara ŋurru'-ŋurruŋuwunydja yolŋu'-yulŋuwu.

Djesuyu bambaynha maṉḏanha maŋutjimirriyaŋala

29Wäŋgaŋalanydja ŋanapurru marrtjina bala-a-a, Djesu ga nhanŋu ḻundu'mirriŋu walala, ga baṯ-gay mulkana Djarikuna wäŋa. Ga ŋunhi ŋanapurru ganan ŋunhiyinydja wäŋa, bala walalanydja marrtji guḻku'na yolŋunydja walala malthunmirri ŋanapurruŋgu bala dhukarr-ŋupandja. 30Ga ŋunhili gali'ŋura dhukarrŋuranydja yolŋu maṉḏa nhina-dharra, bambay maṉḏa, bala maṉḏa ŋäma ŋanya Djesunha, ŋayi marrtji lili. Bala maṉḏa dhunupana yatjurrunana, yäku ḻakaraŋalana ŋanya Djesunha bitjarrana, “Way Garray, Gäthu'mirriŋu Daypitku, wuyurra ŋinyalaŋgu.”

31Bala walalanydja dharra guḻku'yu warray yolŋu'-yulŋuyunydja way'yun mukmarama maṉḏanha. Yurru maṉḏanydja yaka warray mukthun; mukthun warray yatjun yukurra, yäku ḻakarama ŋanya, “Djesu, Gäthu'mirriŋu Daypitku, wuyurra ŋinyalaŋgu,” bitjan.

32Bala ŋayi Djesunydja gulyunna, bala wäthunna maṉḏaku, bala ŋayi waŋa dhä-wirrka'yunna maṉḏanha bitjanna, “Nhäku nhuma ḏukṯuktja? Nhaltjan ŋarra nhumalanha yurru yulŋunydja?” bitjanna.

33“Garray, nhänharawuna ŋilinyu dhuwala ḏukṯuktja, ŋilinyu yurru nhämana.” Bitjarra maṉḏanydja buku-wakmaraŋala nhanŋu.

34Bala ŋayi Djesunydja wuyurrunana maṉḏaku, bala maŋutjina maṉḏanha mulkana. Ga dhunupana maṉḏa ŋunhi maŋutjimirriyinana, nhäŋalana yulŋunydja. Bala maṉḏa nhinana nhanŋu malthurrunana bala dhukarr-ŋuparana Djesuwu.