gnnNTOTPO

Acts 12

Garrayyu yänana dhawaṯmaraŋala Betanha ḻoḻuŋuru

1Ŋulinyaramirriyu liŋgu waŋgany ḏarramu yukurrana nhinana buŋgawanydja wal'ŋu ŋuriki wäŋawu, yäku Giŋ-Yiritnha, ga ŋuriŋiyi buŋgawayunydja ŋurru-yirr'yurrunana bumarana ŋunhi Garraywalaŋumirrinhanydja yolŋu'-yulŋunha. 2Ŋäthilinydja walala ŋuriŋi buŋgawawala djämamirriyu walalay bumara Djayimnha, Djongu wäwa'mirriŋunha, dharpuŋalanydja ŋanya walala mandjawakthuna. 3Ga ŋurru'-ŋurruŋuyunydja wal'ŋu Djuwsthu yolŋu'-yulŋuyu ŋäkula galŋa-djulŋithinana, murr'-muka bitjarrana, bala ŋayi Yiritthunydja mulkanana ŋanya Betanhana, yurru walala ŋanya mulkananydja ŋulinyaramirriyuna waluyu ŋunhi walala yukurrana yolŋu walala guḻku' ḻuŋ'thurruna ŋunhimalayi wäŋalili, Guyaŋinyaramirriwu waluwu yäkuwu Ruwaŋga'miriwwuna Ŋathawu. 4Yo, ŋayi Giŋ-Yiritthu mulkana Betanhanydja, bala wekaŋala ŋanya ḻoḻu-djäkamirriwalana walalaŋgala dharraylili, märr yurru walala yukurra ŋanya mulka ŋunhiliyi ḻoḻuŋura waṉḏinyaŋuru, winya'yunaraŋuru, liŋgu ŋunhi Yirittja buŋgawanydja djälthina nhanŋu, ŋayi yurru dhä-wirrka'yun ŋanya guḻku'wala yolŋu'-yulŋuwala gumurrŋura, dhurrwaraŋuru ŋuliŋuruna Guyaŋinyaraŋuruna yäkuŋuru Ḻäy-yuḻkthunaramirriŋuruna. 5Bala walala yukurrana mulkananydja ŋanya Betanha baṯ bitjarrana yanana, ga walalanydja bäy ŋunhalanydja wiripu-guḻkuny'tja Garraywalaŋumirri walala yukurrana bukumirriyaŋala warray nhanŋu Gunhu'nha, bitjarrana liŋguna.

6Ga ŋulinyaramirriyunydjayi munhaku ŋunhi walala ŋanya yurru wiripuŋuyunydja waluyu gäma dhä-wirrka'yunarawuna, ŋayi Betanydja yukurrana ŋunhiliyi ŋorranana ḻoḻuŋura; ŋorrananydja ŋayi yukurrana ŋopurrnydja maṉḏanha ḏapmaranhara djiŋdjiŋ'mirri, ḏälkunhara yana dhika, ga märrma' djäkamirri maṉḏa nhinana yukurrana gali'ŋura ga gali'ŋura, ga wiripunydja ga ŋunhala bala dhurrwaraŋura. 7Yo, ŋorrananydja ŋayi yukurrana-a-a yakurr ŋunhiliyi ḻoḻuŋuranydja-a-a, bala ŋayinydja dhunupa ŋunhi djiwarr'wuynydja yolŋu Garraywu maḻŋ'thurrunana, dhärrananydja ŋayi yukurrana galkina yana nhanukala Betawalana, ga wäŋanydja ŋunhi djarraṯawun'mirriyinana, warrpam'nha dhikana. Bala dhunupana ŋayi ŋuriŋiyi yolŋuyunydja ŋanya ḻambarrnha rurr'rurryurruna Betanha dhirr'yurrunanydja, ga waŋana bitjarrana, “Yi', waḏutja ma'! Gaŋgathiyana,” bitjarra. Ga dhunupana yana ŋunhi djiŋdjiŋ'tja nhanukala ŋopurrŋurunydja yupthurrunana. 8Ga biyapul ŋayi waŋana bitjarra, “Ma', nherralana dhapathuŋ'tja, ga ḏapmaranhamiya biralyuna,” bitjarra. Bala ŋayinydja yana waḏutjana djämanydja Betayu.

Bala ŋayi waŋana biyapul ŋuriŋi yolŋuyu bitjarra, “Mulkany'tja nherralana ma', ga go, malthurrana lili ŋarraku.” 9Bala ŋayi dhunupana yana Betanydja malthurrunana-wala nhanŋu, yana liŋgu-u-u ga dhawaṯthurruna maṉḏa ŋuliwitjarrayi ḻoḻukurru. Ga ŋayi Betayunydja guyaŋina yanapi ŋunhiyinydja bukaway, mak mali ŋayi yana nhäŋala bitjarra. 10Yo, ŋäthilinydja maṉḏa djuḻkmaraŋala waŋganynha djäkamirrinha, ga biyapul wiripunhanydja maṉḏa djuḻkmaraŋala, yana liŋgu-u-u ga ŋunhinydja maṉḏa wapthurruna ŋunhina ḏällilina wal'ŋu dhurrwaralili, dhawaṯthunaramirrililina. Ga ŋunhi maṉḏa mulkananydja ŋunhiyi, bala ŋayinydja marrtjina gäna warray ḻapthurruna, bala dhawaṯthurrunana yana maṉḏanydja ŋuliyi dhurrwarakurrunydja, bala marrtjinana maṉḏa nhinana bala dhukarrkurruna. Märr-gurriri maṉḏa marrtjinanydja, bala ŋayi gandarrŋuranydja nhanukala Betawala winya'yurrunana ŋunhiyi djiwarr'wuynydja yolŋu, ga ŋayi Betanydja gänana nhinana bala marrtjina.

11Ga ŋunhalanydja ŋayi warraŋulnydja dhukarrŋuranydja Betayu guyanina bitjarrana, “Way, yuwalk warray dhuwala yulŋunydja ŋi; yaka warray bukawayny'tja. Dhuwalana ŋarra warraŋulnha, liŋgu Garrayyu yana dhuwala ŋayipi djuy'yurrunanydja nhanŋuway djiwarr'wuynha djämamirrinha, walŋakuŋala ŋarranha ŋayi djaw'yurrunana Yiritkalanydja goŋŋuru. Ŋuriŋi ŋurru'-ŋurruŋuyunydja bini bunhana ŋarranha, yurru ŋayi Garrayyunydja ŋarranha dhawaṯmaraŋala warray.”

12Marrtjinanydja ŋayi bala-a-a Beta, yana liŋgu ga bur-way bunana wäŋaŋura Merriwalana yäkuwala, ŋunhi ŋayi ŋäṉḏi'mirriŋunydja Djon-Mäkku. Ŋunhimalayinydja buṉbulili yukurrana guḻku' yolŋu walala ḻuŋ'thurruna, bala walala yukurrana bukumirriyaŋalana ŋunhiliyinydja. 13Yo, dhunupana ŋayi yana Betayu wutthu'-wutthurrunana yulŋunydja, dhurrwarana ŋunha warraŋul gali', ga ŋayinydja dhäyka ŋunhi marrtjina nhänharawunydja, djämamirri yäku Rawuta. 14Bala yana ŋayi ŋuriŋiyi dhäruknha ŋäkulanydja ŋanya dharaŋarana Betanha, bala waṉḏina balayi; yaka muka yana ŋayi dhurrwaranydja nhanŋu ḻapmaraŋala. Waṉḏinanydja ŋayi goŋmirriyinana wal'ŋu dhikana, bala ḻakaraŋala bitjarrana, “Way walala! Beta ŋunha! Ŋunha dhärra ŋayi yukurra yulŋunydja ya', warraŋul,” bitjarra.

15Ga walalanydja ŋanya bitjarra warray, “Nhä nhe dhuwala?... bawa'mirri?” bitjarra. Ga ŋayinydja biyapul ḻakaraŋala, “Yuwalk dhuwala ŋayipi yana Beta, ŋunha ya' dhärra yukurra.” Ga biyapul walalanydja waŋana bitjarra, “Mak ŋunhi nhawi, djiwarr'wuy yolŋu gonha nhanŋu.”

16Yurru ŋayi Betayunydja mukthurruna yana yukurrana wutthu'-wutthurruna dhurrwara ŋunhi, bala walala marrtjinanydja, ga ḻapmaraŋala dhurrwaranydja, nhäŋalana yana ŋanya yuwalkthina, bala walala ṉirryurrunana wirrkina. 17Bala ŋayi Betayunydja dhunupana goŋdhuna waŋana mukmaraŋala walalanha, bala ŋayi ḻakaraŋalana yana walalambala yulŋunydja dhäwu'na, ŋunhi ŋayi nhaltjarra Garrayyu ŋanya dhawaṯmaraŋala ŋuliŋuru ḻoḻuŋuru. Bala ŋayi Betayu bitjarrana waŋana, “Ḻakaraŋa walala yulŋunydja ŋi', Djayimgunydja ga wiripu-guḻku'wu ŋuriki ŋarrakalaŋuwu wäwa'mirriŋuwu walalaŋgu.” Bala ŋuliŋurunydja ŋayi Betayunydja gonha'yurrunana walalanha, bala marrtjina wiripuŋulilina wäŋalili, ŋulinyaramirriyu yana bili munhaku.

18Ga goḏarrny'tja, ŋunhalanydja ḻoḻuŋuranydja, bukmak ŋunhi djäkamirrinydja walala ŋoynha-dharrana, marimirriyinana dhikana, warwuyurrunana manapara, ga dhä-wirrka'yunmina walala yukurrana bitjanmina, “Wanhaka dhika Betanydja? Nhäkurru dhika ŋayi winya'yurrunanydja?” 19Ga ŋayi Giŋ-Yiritthunydja djuy'yurruna nhanŋuway djämamirrinhana walalanha ḻarrunharawuna nhanŋu, yurru bäyŋuna; yakana walala ŋanya maḻŋ'maraŋalanydja Betanha. Bala ŋayi Yiritthunydja dhä-wirrka'yurrunana walalanha yukurrana, ŋunhi ḻoḻu-djäkamirrinhanydja walalanha bitjarrana, “Nhä nhuma dhuwala yulŋunydja?... djäkamiriw walala?” bitjarra, bala ŋayi waŋana walalaŋgu bunharawuna warrpam'thunarawuna.

Ga dhurrwaraŋuru ŋuliŋuruyinydja ŋayi Giŋ-Yiritthunydja gonha'yurrunana ŋunhi Djudiyanydja bala marrtjina Djitjariyalilina wäŋalili, ga ŋunhalayina ŋayi nhinananydja yukurrana märr-weyinnha.

Giŋ-Yirittja rakunydhinana

20Yo, walalanydja ŋuli ŋulaŋuru Däyaŋuru ga Djäytanŋuru wäŋaŋuru marrtjinya, bala ŋathana märranha ŋulaŋuruyinydja ŋurikalayinydja wäŋaŋuru Giŋ-Yiritkalanydja, ga ŋayinydja ŋunhiyinydja buŋgawanydja, Gin-Yirittja maḏakarritjthina yukurrana nhinana ŋulinyaramirriyu ŋurikiyinydja walalaŋgu yolŋu'-yulŋuwu Däyapuyŋuwunydja ga Djäytanpuyŋuwunydja, yakana ŋayi biyapulnydja walalanha guŋga'yurruna yukurrana. Ga walalanydja ŋunhi ŋurikiyinydja wäŋawuy maṉḏaŋuwuy ḻuŋ'maranhaminana yukurrana waŋganylilina, bala walala waŋganynha miṯtji marrtjina balayi Giŋ-Yiritkalanydja waŋanharawu. Ŋäthilinydja walala waŋana yolŋuwala Bilatjawala yäkuwala, ŋurikala ḏarramuwala ŋunhi ŋayi guŋga'yunaramirri ŋuriki buŋgawawu, bala ŋayi wapthurruna walalaŋgalana gali'lili guŋga'yunarawuna, ga ŋuliŋuruyinydja dhäŋuru walala marrtjina djunamana waŋanharawu nhanŋuwaynha Giŋ-Yiritkuna. Bala walala waŋananydja bitjarrana, “Way, ŋilimurru nhina mäwaya'na, ḻundu'kunharamirrina ŋilimurru bala-lili'yunmirrina, nhuŋu wäŋa ga ŋanapurruŋgu ŋunha,” bitjarra.

21Bala buŋgawayunydja ŋuriŋiyi Giŋ-Yiritthunydja walunydja nherrara ŋurikiyinayi, bala ŋayi ŋunhiyi buŋgawa dhaṯthunminana nhanukiyingalay ŋayi girri'yu wal'ŋu ŋuriŋiyina ḻatju'yuna. Bala gulŋiyinanydja ŋayi, bala nhinanana ŋunhimalayina nhinanharamirrililina nhanukalay ŋayi, bala ŋayi yukurrana waŋanana ŋunhi yolŋu'-yulŋunhana bena wal'ŋu dhärukthu. 22Ga walalanydja ŋunhi yolŋunydja walala yukurrana yatjunminana nhanŋu wirrkina, wokthurrunana manapara, waŋana bitjarrana, “Dhäruktja nhe yukurra dhuwali waŋa biyapul'nha wal'ŋu garrwar. Nhenydja dhuwala waŋarrnha wal'ŋu yana, yakana yolŋu.” Bitjarra walala yukurrana yatjunminanydja dhika nhanŋu, buku-ŋal'yurrunanydja Giŋ-Yiritku. 23Ga dhunupana yana Garraywu djiwarr'wuynydja yolŋu marrtjina, bala mulkanana ŋanya Giŋ-Yiritnha ŋunhiyi buŋgawanhanydja, bala ŋayi rirrikthurruna wirrkina, liŋgu ŋayi märraŋala yukurrana walalaŋguŋu buku-ŋal'yunara; yakana ŋayi waŋana bitjarra, “Godtja ŋayipina waŋganynha waŋarr wal'ŋu, nhuma yurru buku-ŋal'yurranydja nhanŋuwaynha Godkuna.” Bitjarranydja ŋayi waŋana yakana ŋunhiyi, bala mirithinana ŋayi ŋunhiyi rirrikthurrunanydja, liŋgu ŋunhi mewirri'yuna marrtjina ḻukana ŋanya djinawany'tja, yana liŋgu ga rakunydhina ŋayi ŋuriŋiyinayi. 24Ga Godkunydja Gunhu'wunydja dhäruk yukurrana marrtjinana yana barrkuwatjthinana, baḻaka'yurrunana, ga guḻku'yuna mirithirrina yolŋuyu walalay märraŋalanydja yukurrana Godku dhäruktja.

Garraywalaŋumirriyu walalay yolŋu'-yulŋuyu ganaŋ'maraŋalana Bänapatjnha ga Djolnha

25Yo, märr-weyin maṉḏa Bänapatjtja ga Djolnydja yukurrana nhinana ŋunhili Djurutjalamŋuranydja, bala dhäŋuru ŋuliŋuruyinydja maṉḏa roŋiyinana marrtjina balayi Yandiyukliliyi wäŋalili, bala maṉḏa garr'yurrunanydja yuṯanhana ḏarramunha yäkunha Djon-Mäknhana, ŋayina marrtjina malthurrunanydja maṉḏaku guŋga'yunarawunydja.