gnnNTOTPO

Djon 19

Buŋgawayu dhayuŋarana Djesunha dharpaliliyanharawuna ŋal'maranharawu

1Bala ŋayi Baylatthunydja wekaŋalana Djesunhanydja miriŋuwalana goŋlili, “Ŋay', bartjunmaraŋana walala ŋanya raki'yuna,” bitjarra. Bala walala ŋanya bartjunmaraŋalana yukurrana. 2Ga wiripunydja gulkthurruna ḏirriṯirri'na, bala djäma garrpi'-garrpirana muḻkurrwuynha girri', bala nherrarana ṉiṉ'maraŋala nhanukala muḻkurrlilina. Bala walala ŋanya dhaṯthurruna miny'tjimirriyuna dhika girri'yu, balanyarayuna ŋunhi buŋgawawalana wal'ŋu girri'yu, 3bala walala ŋanya yukurrana warku'yurrunana, buku-nyilŋ'thurrunana walala yukurrana waŋananydja nhanŋu bitjarrana, “Nhe dhuwala Buŋgawanydja Djuwsku ŋiniya? Weyin nhe yurru nhinanydja yukurra dhuwala,” bitjarra.

Ga walala wiripu-guḻku'yunydja ŋanya yukurrana goŋdhuna walalaŋgalay bartjunmaraŋala, warku'yurrunana ŋanya.

4Bala ŋayi Baylat biyapul dhawaṯthurruna, ga waŋana guḻku'walana yolŋu'-yulŋuwala, “Way. Ŋarra yurru ŋanya lilina gäma dhawaṯmaramana nhumalaŋgala milkumana. Nhuma yurru ŋanya nhämana. Manymak ŋunha ŋayi yana ḏarramunydja. Yaka ŋarra nhanukala ŋula nhä yätjtja maḻŋ'maraŋala, märr yurru ŋarra ŋanya dharpaliliyamanydja ŋal'marama.”

5Bala walala ŋanya gäŋala nhänharawuna yolŋu-yulŋuwalanydja, muḻkurr-ḏirriṯirri'mirrinhana ga girri'mirri miny'tjimirrinhana. Bala ŋayi Baylattja waŋana bukmakkuna, “Dhuwalana, nhäŋana walala. Dhuwalana ŋunhi yolŋunydja.”

6Ga ŋunhi walala nhäŋalanydja ŋuriŋi ŋurru'-ŋurruŋuyu yolŋuyu walalay, ḏalkarra'mirriyu walalay ga Buṉbu-djäkamirriyu walalay, bala walala yukurrana wirrkina dhika yatjunminanydja, gawaw'yurrunanydja waŋana bitjarrana, “Dharpaliliyaŋana ŋanya yana ŋal'maraŋana. Dharpaliliyaŋana ŋanya,” bitjarrana.

Bala Baylattja waŋana bitjarrana, “Gatjuy, nhumana ŋanya märraŋa; nhumapina yurru ŋal'maramanydja. Liŋgu yaka ŋarra dhuwala ŋula nhä yätjtja maḻŋ'maraŋala nhanukala.”

7Ga walala ŋurru'-ŋurruŋunydja yolŋu walala waŋana bitjarra buku-wakmaraŋala, “Be ŋayi yukurra ŋanyapinyay ŋayi ḻakaranhamirri Gäthu'mirriŋu ŋayi Godku bitjanmirri. Ŋanapurruŋgunydja rom yukurra dhärra ŋunhi yurru balanyarayinydja yolŋu dhunupa rakunydhirrina.”

8Ga ŋunhi ŋayi Baylatthu balanyarayinydja waŋanhara ŋäkula walalanha dhäruktja, bala ŋayi wirrkina dhikana barrarinanydja. 9Ga biyapul ŋayi ŋunhiyi Baylat gärrina balayi djinawa'lili, ga dhä-wirrka'yurruna ŋanya Djesunha biyapul bitjarra, “Wanhaŋuwuy muka nhe dhuwala yolŋunydja wäŋawuynydja? Wanhaŋuru nhe marrtjinanydja?” Yurru ŋayinydja Djesunydja yukurrana dhärrana mukthurrunana, dhärukmiriwnha yana; yakana ŋayi buku-wakmaraŋala nhanŋu.

10Ga Baylattja waŋana bitjarra, “Yakana nhe yurru ŋarrakalanydja waŋa? Guyaŋiya dhuwala. Ŋarrapi yukurra ganydjarr ḏälkuma dhawaṯmaranharawunydja nhuŋu walŋakunharawunydja, ga ŋarrapi yana ḏälkuma yukurra ganydjarr ŋuruku dharpaliliyanharawunydja ŋal'maranharawunydja nhuŋu.”

11Bala ŋayi Djesunydja buku-wakmaraŋala waŋana bitjarra warray. “Dhiyaŋi nhokalaynydja ganydjarryu nhe yurru yakana yana ŋarranhanydja ŋula nhaltjan; ŋuriŋina liŋgu yana nhe yurru djämanydja, ŋunhi nhaltjarra ŋarrakala Bäpayu rom-nherrara. Yo, ŋunhinydja yolŋu ŋunhi ŋayi ŋarranha goŋlili wekaŋala nhokala, ŋunhiyinydja yolŋu biyapulnha wal'ŋu yätjnha.”

12Bala ŋayi Baylattja wirrkina yana ḏukṯukthina nhanŋu walŋakunharawuna, bala ŋayi biyapul marrtji gatjarr'yun walalanha, dhawaṯmaranharawu Djesuwu. Yurru walalanydja yolŋu'-yulŋunydja yatjunmina buku-wakmaraŋalanydja Baylatku bitjarrana. “Ŋuli nhe yurru dhawaṯmaramanydja ŋanya dhuwaliyi yolŋunhanydja, ŋayinydja yurru Ŋurruŋunydja Buŋgawanydja ŋunhi mirithirrina wal'ŋu maḏakarritjthirri nhuŋu; nhe yurru yakana nhanukala galkinydja wal'ŋu. Dhuwalanydja ḏarramu ŋuli yukurra ḻakaranhamirri be ŋayi Ŋurruŋu wal'ŋu Buŋgawa; balanyarayinydja yolŋu miriŋuna yana Buŋgawawu yindiwunydja wal'ŋu ŋurikinydja.”

13Ŋunhi ŋayi Baylatthunydja dhäruktja ŋäkula yolŋu'-yulŋunha bitjanarayinydja, bala ŋayi marrtjina dhawaṯthurrunana, gäŋalana Djesunha warraŋullilina, bala nhinanana ŋayi ŋunhiwalayina ŋunhi ŋuli yolŋu nhinanha mala-yarr'yunarawu yolŋu'-yulŋuwu dhä-ḏir'yunarawu. Ga yäkunydja ŋunhi ŋayi wäŋanydja ‘Guṉḏa Baṉgalkal’, ga Yipurukurrunydja dhärukkurru ŋayi yäku ŋunhiyi wäŋa ‘Gapatha’. 14Yurru galkina ŋunhi ḏaykun'tja ḏämbuyuna waluyu, yurruna yurru ŋunhi walunydja galkithirri Ḻäy-yuḻkmaranhamirrinydja.

Nhinananydja ŋayi Baylat, bala waŋanana yolŋunhana walalanha bitjarrana, “Dhuwalana nhumalaŋgu ya', Ŋurruŋunydja Buŋgawanydja.”

15Ga walalanydja yatjunmina waŋana, “Buŋana ŋanya yana, buŋana. Ŋal'maraŋa dharpalilina,” bitjarrana walala yukurrana yatjunminanydja.

Bala ŋayi Baylatthu dhä-wirrka'yurruna walalanha bitjarra, “Bitjanarawunydja nhuma ḏukṯuk?... ŋarra yurru nhumalaŋgu Buŋgawanhanydja ŋal'marama dharpaliliyamana?”

Ga walala ŋurru'-ŋurruŋu ḏalkarra'mirrinydja walala waŋana bitjarra, “Yaka dhuwali ŋanapurruŋgu Buŋgawa; ŋanapurruŋgunydja Buŋgawa ŋunhiyi bili ŋayipi waŋgany yana, ga liŋguna.”

16Bala ŋayi Baylatthunydja dhayuŋarana ŋanya Djesunha walalaŋgalana goŋlili ŋurru'-ŋurruŋuwalana, walalana ŋanya yurru ŋal'maramanydja dharpaliliyamanydja.

Djesunha ŋal'maraŋalana dharpalili

Bala walala ŋanya märraŋalana, bala ŋayinydja yana marrtjinana Djesunydja, 17gäŋalana marrtjina nhanŋuway ŋayi dharpana ŋunhiyi mälakmaranharana. Marrtjinanydja walala yukurrana bala-a-a, yana liŋgu ga mulkana ŋunhiyi wäŋa yäku ‘Muḻkurr ŋaraka’, ga Yipurukurrunydja ŋayi yäku ŋunhiyi wäŋa ‘Golkutha’. 18Ga ŋunhalayina walala ŋanya dharpaliliyaŋalanydja ŋal'maraŋala, ga bitjarrayi bili walala ŋal'maraŋala dharpaliliyaŋala märrma'nhanydja yolŋunha maṉḏanha, gali'lili maṉḏaŋulili, ga ŋayinydja ṉapuŋga Djesunydja.

19Bala ŋayi Baylatthunydja yäku-nherrara dharpalilinydja ḻiyalili; dhuwalana dhäruk gam' ŋayi nherraranydja ŋunhimalayi, ‘Djesu, Natjurippuy yolŋu, Ŋurruŋu Buŋgawa Djuwsku.’ 20Ga guḻku'yuna nhäŋalanydja yolŋuyunydja walalay ŋunhiyi dhäruktja makarrnydja, ŋunhi walala marrtjina djuḻkmaraŋala ŋunhiyi wäŋanha, liŋgu ŋunhiyinydja wäŋa ŋunhi ŋanya walala ŋal'maraŋala dharpaliliyaŋala galkina yana Djurutjalamnha wäŋaŋura, yakana barrku. Ga ŋunhili dhäruktja yukurrana dhärrana ḻurrkun'kurru dhärukkurrunydja, Yipurukurru ga Latingurru ga Gurikkurru. 21Ga walala ŋurru'-ŋurruŋu ḏalkarra'mirrinydja walala waŋana Baylatkala bitjarra, “Yaka wukirri biyakayinydja, ‘Ŋurruŋu Buŋgawa Djuwsku' biyakanydja. Yana biyaka wukirrinydja, ‘Dhuwalanydja ŋayi ḻakaranhamina ŋanyapinyay ŋayi Ŋurruŋu Buŋgawa Djuwsku.’ Biyaka wukirrinydja dhäruktja ŋanyapinyay dhuḏakthurra.”

22Ga ŋayinydja waŋana Baylattja bitjarra, “Dhuwalanydja dhäruk ŋarrakuŋunydja wukirriwuy dhärrana yurru yukurra yana.”

23Ga dhurrwaraŋuru ŋuliŋurunydja ŋunhi walala ŋanya ŋal'maraŋala Djesunha, walala miriŋuyunydja märraŋala girriny'tja nhanŋu Djesuwu, bala walala girriny'tja marrtjina barrkuwatjkunhamina, ḏämbumiriwyaŋalana yana, gana'na walalaŋgu ŋurikiyi miriŋuwu. Yurru warraŋulwuynydja girri' nhanŋu ŋunhi waŋgany warray, yaka guḻku' dhä-mana'-manaparana. 24Bala walala waŋanhamina walalawuy walala, ŋunhi miriŋu walala bitjanmina, “Yakana ŋilimurru yarrar'maramanydja ŋi'?... Yana ŋilimurru ḏopulu'na ŋaḻwa'yun, yolthu yurru ŋunhi djuḻkmarama, ŋayi yurru ŋuriŋiyina girriny'tja märrama.”

Yo, dhuwalayinydja yukurrana djorra'yu ḻakaraŋala ŋäthilinydja wal'ŋu, bitjarra gam',

“Walala yurru barrkuwatjkumana girriny'tja ŋarraku,

ga warraŋulwuywunydja girri'wu ŋarrakalaŋuwu walala yurru ḏopulu'na ŋaḻwa'yun.” Ga yuwalkthina walala ŋunhi bitjarrayinydja miriŋuyunydja.

Djesuyu wekaŋala nhanŋuway ŋänḏi'mirriŋunha Djongalana djäkalili

25Ga ḻurrkun' miyalk walala yukurra dhärra'-dharra galki ŋunhili Djesuwala dharpaŋura, dhuwala walala gam', Merri nhanŋuway ŋäṉḏi'mirriŋu Djesuwu, ga gutha'mirriŋu nhanŋu Merriwu, ga wiripu Merri ḏarramuwu yäkuwu Lopatjku miyalk, ga wiripu Merri Maktalawuy wäŋawuy. Ga ŋarrapi Djon, marrkapthunaramirri galkiwuy nhanukalaŋuwuy Djesuwalaŋuwuy, ŋarranydja yukurra ŋunhalayi dhärrayi, galki Djesuwala.

26Bala ŋayi Djesuyu nhämana ŋilinyunha, ŋarranha ga ŋäṉḏi'mirriŋunha nhanŋuway ŋayi, bala waŋa bitjanna, “Ŋäṉḏi, dhuwaliyina nhuŋu yothunydja.” Bala ŋayi biyapul waŋa ŋarrakalanydja bitjanna, “Dhuwaliyina nhuŋu yurru ŋäṉḏi'mirriŋunydja,” bitjan.

27Bala ŋarra ŋuliŋurunydja ŋanya märramana ŋarrakalaynha wäŋalili.

Djesu rakunydhinana

28Yo, Djesunydja yukurrana baḏak ŋunhala yana bäyma gorruŋala, ga marŋgi ŋayi warrpam' ŋurikiyi malaŋuwu yulŋunydja, bukmak nhä malanha dhawar'yurrunana liŋguna. Bala ŋayi Djesu ŋuliŋuruyinydja waŋana bitjarrana. “Ŋanhdharkthina dhuwala ŋarra,” bitjarra. Ŋayi bitjarrayinydja Djesu waŋana, yuwalk ŋunhi dhäruktja dhuḏakthurruna, ŋunhi yukurra djorra'yunydja ḻakarama ŋanya Djesunha.

29Ga ŋunhiliyi yukurrana dhuḏiŋuranydja dharpaŋura dhärrana banikin'mirri gapu weyika, bala walala dhomalana märraŋala, bala ḻupmaraŋala ŋunhimalayina weyika'lilina, bala nherrara wamballilina gaḏanuklili, bala dhawuṯmaraŋalana mam'maraŋalanydja nhanukala Djesuwala dhurrwaralilina. 30Bala ŋayi Djesuyu djundurrkthurrunanydja, bala waŋana bitjarrana, “Liŋguna dhuwala, dhawar'yurrunana.” Bala ŋayi muḻkurrnydja nyilŋ'thurruna, bala yana rakunydhinana.

Miriŋuyu dharpuŋala Djesunha bindha

31Yo, Djesuwu rumbalnydja dhaŋgaŋala muka yukurrana ŋunhala bäyma dharpaŋura, yana liŋgu-u-u, ga milmitjpana, galkina waluyu Ganaŋ'maranharayuna. Yurru walala ŋurru'-ŋurruŋunydja yolŋu'-yulŋu yakana djäl ŋurikinydja yolŋuwu walalaŋgu, walala yurru gorruma yukurra ŋunhili dharpaŋura ŋuriŋiyinydja waluyu dharrpalyunydja. Bala walala ŋunhi ŋurru'-ŋurruŋunydja yolŋu walala marrtjina djunamana Rawumbuyŋuwalana Ŋurruŋuwala yäkuwala Baylatkalana, ga waŋana ŋanya dhä-ŋäkulana, bitjarrana gam', “Way, ŋunhanydja walalanha ŋanapurru yurru bumana ŋi'?... yaṯana walalanha djuḏul'yun, märr walala yurru waḏutjana raku'-rakunydhirri, bala yana yupmaramana yurru walalanha, yarrkmaramana, yurruna yurru dharrpalnydja ŋunhi walu ŋurru-yirr'yun.”

Bala ŋayi Baylattja waŋana yoraŋalana, “Yo manymak, gatjala. Marrtjiyana walala,” bitjarra. 32Bala walala marrtjinana, bala yana ḏaw'yurruna waŋganynha ŋathili yolŋunha yaṯa, dhuwurr-yätjnha, ga biyapul wiripuŋunhanydja bitjarrayi yana liŋgu ḏaw'yurrunayi yaṯa yana. 33Ga ŋunhinydja walala biyapulnydja marrtjina nhanŋuna Djesuwuna ḏaw'yunarawu yaṯawu, marrtjina nhäŋala rakunydhinyarana ŋäthiliwuy yana, bala walala yakana ŋanyanydja ḏaw'yurruna yaṯa. 34Yurru ŋayi waŋganydhunydja miriŋuyu dharpuŋalana dhunupana yana Djesunha bindhana, ga dhunupana yana nhanukala Djesuwala bindhakurrunydja maŋgu'na ga gapuna waṉḏina manapanminana.

35Yuwalk dhuwala yulŋunydja. Liŋguna ŋarra nhäŋala ŋarrapina maŋutjiyu yuwalknha yana. Dhuwala ŋarra yukurra ḻakaramanydja yuwalkkuma yana, märr nhumanydja yurru märr-yuwalkthirri.

36Yo, dhuwalayinydja ŋunhi yuwalk maḻŋ'thurruna bitjarrayinydja, bitjarra yana liŋgu bitjan yukurra Godkala djorra'yu ḻakarama ŋäthili. Liŋgu waŋganydhunydja dhärukthu ŋunhi ŋanya yukurra ḻakarama bitjan gam', “Yakana ŋayi yurru ŋula waŋganydja ŋaraka bakthun.” 37Ga wiripuŋuyunydja dhärukthu ŋuriŋi yukurra ŋanya ḻakarama bitjan, “Walala yurru nhämana yukurra ŋanya, ŋunhi walala ŋanya dharpuŋalanydja.” Ga yuwalknha yana ŋunhi maḻŋ'thurrunanydja.

Yolŋuyu maṉḏathu galkara Djesunha mathirralili

38Ga ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru waŋganynha yolŋu marrtjina bala Baylatkala dhä-ŋänharawu, yäku Djotjip Yaramathiyawuy wäŋawuy, yurru ŋayi ŋunhi malthunaramirri nhanŋu yulŋunydja Djesuwu, yurru gayul ŋayi ŋuli yukurranha malthunanydja nhanŋu ŋäthilinydja, liŋgu ŋayi barrarinya ŋuli yukurranha ŋurru'-ŋurruŋuwu yolŋu'-yulŋuwu. Yo, marrtjinanydja ŋayi, bala waŋana dhä-ŋäkulana rumbalwuna nhanŋu Djesuwu märranharawuna. Bala ŋayi Baylattja yoraŋalana yana, djuy'yurrunana ŋanya märranharawuna. Bala ŋayi Djotjiptja marrtjinana bala-a-a, bala yana yupmaraŋalana ŋanya Djesunha rumbalnydja.

39Ga wiripunydja yolŋu yäku Nikadimatjnha malthurruna nhanŋu Djotjipku, guŋga'yurruna ŋanya. Dhuwalayinydja Nikadimatjtja ḏarramu ŋunhina ŋunhi ŋayi marrtjina gayul, withiyara ŋanya Djesunha munhaku ŋäthili. Marrtjinanydja ŋayi, malthurrunanydja Djotjipku, gäŋala marrtjina mirritjin buŋgan ḻatju', yäku mer ga yalaw guḏu-manapanminyara, guḻku'na mirithirrina ŋayi gäŋalanydja dhika ŋunhiyi.

40Bala maṉḏa yupmaraŋalanydja ŋunhi Djesunha rumbalnydja, bala garrpi'-garrpirana watharryuna dhomala'yunydja, ŋunhi-manaparana buŋgan ḻatju'na mirritjin, liŋgu ŋunhiyinydja ŋanapurruŋgu Djuwsku rom, bitjannayi ŋanapurru ŋuli rakunymirrinhanydja djäma.

41Ga ŋunhiliyi galki ŋurikiyi wäŋawu ŋunhi walala ŋanya Djesunha ŋal'maraŋala, yuṯa yukurrana mathirra dhärrana, yaka ŋula ŋäthilinydja walala yolŋunha märrkitjkuŋala ŋunhimalayinydja mathirralili. 42Bala walala gäŋalana Djesunhanydja, ga ŋunhimalayina mathirralilinydja walala märrkitjkuŋala, liŋgu galkina ŋunhi walunydja gilitjinana marrtjina, Galkunminyamirrinydja dharrpalnydja, ga ŋunhiyina mathirra galkinydja ŋurikiyinydja wäŋawu yäkuwu Muḻkurr-Ŋarakawunydja.