gnnNTOTPO

Luk 22

Djudatjthu dhawu'-nherrara ŋayi yurru Djesunha wekama goŋlilina walalaŋgala

1Yo, galkina ŋunhiyi guyaŋinyaramirrina walunydja yäku Ḻäy-yuḻkmaranhamirrina, ŋunhi walala yurru ḻuka yukurra ruwaŋgakunharamiriw ŋatha. 2Ga ŋunhiyi walala ŋaḻapaḻmirri yolŋu walala, ŋurru'-ŋurruŋu ḏalkarra'mirri walala ga Rom-marŋgikunharamirri walala ŋunhi, walala yukurrana ḻarruŋala dhukarrwu, wanhawitjan walala yurru dhukarrkurrunydja mulka ŋanya Djesunha gayulnydja, bala bumana murrkay'kumana, liŋgu walala barrarina yolŋu'-yulŋuwu ŋuriki.

3Ga dhäŋuru ŋuliŋuruyinydja ŋayi ŋunhi yätj mokuynydja Satandja gulŋiyinana nhanukala Djudatj-Gariyatkalanydja, yurru ŋayi ŋunhiyinydja yolŋu ŋuliŋuru miṯtjiŋuru 12-ŋuru ḻundu'mirriŋuna nhanŋu Djesuwu. 4Dhäŋuru ŋuliŋuruyinydja ŋayi Djudatjtja marrtjina bala ŋurruŋuwalana walalaŋgala ḏalkarra'mirriwalana, bala waŋananydja ŋayi walalaŋgala bitjarrana, “Way, ŋarra yurru wekamana dhuwala bay' Djesunhanydja, nhumalaŋgalana goŋlili,” bitjarra. 5Ga walalanydja ŋäkula ŋanya dhäruktja wirrkina dhika goŋmirriyinanydja, ga waŋana bitjarra, “Yo, ŋanapurrunydja nhuna yurru wekama rrupiyana ŋurikiyi,” bitjarra.

6“Yo, manymak,” bitjarra ŋayi Djudatjtja, bala ŋuliŋurunydja dhurrwaraŋuru ŋayi yukurrana birrka'-birrkayurrunana dhukarrnha, wanhawitjan ŋayi yurru wekama ŋanya Djesunha walalaŋgala gayul, märr yurru walala yaka yolŋu walala marŋgithirri nhanŋu.

Djesuwala ḻundu'mirriŋuyu maṉḏaŋuyu ŋäthilimirriyaŋala wäŋa Ḻäy-yuḻkmaranharamirriwu ŋathawu ḻukanharawu

7Yo, ŋunhiyi guyaŋinyaramirrinydja walu liŋguna bunanana ŋurikinydja ŋathawu ḻukanharawu Ruwaŋga'kunharamiriwwunydja. Ŋäthili ŋurruthaŋalanydja ŋunhinydja, walala ŋuli balanyarayuyi ḏaykun'thu wutthuna wäyinnha lämnha, bala ḻukanhana ŋuli walala ŋulinyaramirriyunydjayi Waluyu Ḻäy-yuḻkmaranharamirriyunydja. 8Bala ŋayi Djesuyu djuy'yurruna Betanha ga Djonnha bitjarrana, “Marrtjiya maṉḏa ŋe', nhuma yurru ŋäthilimirriyama ŋathana ŋilimurruŋguway, märr yurru ŋilimurru ḻuka yukurra rrambaŋina.”

9Ga maṉḏanydja dhä-wirrka'yurruna ŋanya bitjarra, “Way, wanhaka dhika ŋilinyu yurru ŋäthilimirriyama wäŋanydja, märr yurru ŋilimurru ḻuka ŋathanydja, wanhami?” bitjarra.

10Ga ŋayi Djesunydja waŋana bitjarra, “Ŋäka ŋamathaŋa. Marrtjiya bala Djurutjalamlili, ga nhämanydja nhuma yurru yolŋunha ḏarramunha, ŋayi yukurra yurru gäma banikin'mirri bathala'mirri gapu ḻambarryu, bala malthurrana maṉḏa yana yulŋunydja. Ga ŋunhi ŋayi yurru gulŋiyirrinydja ŋunhimalayi wäŋalili, ga nhumanydja yurru malthundhi yana gulŋiyirri. 11Bala nhuma yurru waŋa ŋurikala wäŋa-waṯaŋuwalanydja yolŋuwala bitjanna, “Bitjarra ŋunha Marŋgikunharamirrinydja waŋana, ‘Wanhaka dhika wäŋa dhaḻakarr ŋanapurruŋgu, ŋanapurru yurru ḻuka Ḻäy-yuḻkmaranhamirrinydja ŋatha?’ bitjarra. 12Ga ŋayinydja yurru ŋuriŋiyinydja yolŋuyu nhumalanha gämana ŋunhana wal'ŋu bala garrwarlilina wakinlilina wäŋalili dhaḻakarrlili, ga ŋunhalayina nhuma yurru ŋäthilimirriyamanydja yukurra ŋathanydja ŋilimurruŋguway.”

13Bala maṉḏa ŋunhi marrtjinanydja bala ŋunha Djurutjalamlilinydja gulŋiyina, ga maḻŋ'maraŋalanydja maṉḏa balanyara yana liŋgu ŋupanayŋu ŋunhi ŋayi Djesuyu nhaltjarra maṉḏakala ḻakaraŋala. Bala maṉḏa yukurrana djämana ŋäthilimirriyaŋalana ŋunhiliyina ŋurikiyi ḻukanharawuna ŋathawuna.

Djesu ḻakaranhamina ŋanyapinyay ŋayi rumbal ga gulaŋ malimirriyaŋala

14Yo, ga ŋunhi marrtjina wäŋanydja munhakuyina, bala ŋayi Djesunydja bunanana ŋunhiliyinydja wäŋaŋura, bala ŋayi nhinananydja ḻukanharawu ŋurikiyina ŋathawuna rrambaŋina ŋurikalayina walalaŋgala 12-kalana bo'puyŋuwala walalaŋgala. 15Bala ŋayi waŋananydja bitjarrana walalanha, “Mirithinana ŋarra yana ḏukṯukthinanydja dhiyakuyi, ŋunhi ŋarra yurru ḻukanydja dhuwalayi Ḻäy-yuḻkmaranharamirrinydja ŋatha nhumalaŋgala galki, yurruna ŋarra yurru burakirrinydja. 16Liŋgu yakana ŋarra yurru biyapulnydja ḻuka dhuwalayi ŋatha, yana liŋgu-u-u ga rumbalyirri ŋayi yurru dhuwalayi mali maḻŋ'thun yuwalkthirrina, bala Gunhuny'tja yukurra yurru nhinana ŋurruŋuna buŋgawana wal'ŋu birrka'mirriwuna wäŋawu.”

17Bala ŋayi märraŋala weyika'na banikin'mirrina, bala buku-wekaŋala Godnhanydja, bala waŋana bitjarrana, “Ŋay' märraŋanydja dhuwala, bala wekanhamiyana marrtjiya nhumalanhay nhuma ḻukiyanydja, 18liŋgu yuwalk ŋarra nhumalaŋgu yukurra ḻakaramanydja, ŋarra yurru yakana biyapulnydja ḻuka dhuwalayi weyika' borum, yana liŋgu ga ŋulinyaramirriyuna waluyu ŋunhi yurru God nhina yukurra ŋurruŋu wal'ŋu buŋgawa birrka'mirriŋurana wäŋaŋura malaŋuŋura.”

19Dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋayi Djesuyu märraŋala ŋathanydja, buku-wekaŋala ŋayi Godnhanydja, bala bakmaraŋalana, bala wekaŋalana marrtjina, waŋana bitjarrana, “ŋay' dhuwalana ŋarra rumbalnydja, ŋunhi ŋarra dhayuŋanminana. ŋarra yurru nhokalanydja dharapulŋura burakirrina. Ma' lukiyanydja ga guyaŋiyanydja bala roŋiyiyana manaparra ŋarranha.” 20Ga dhäŋuru ŋathaŋurunydja bitjarrayi liŋgu ŋayi wekaŋala banikin weyika'mirrinydja walalaŋgu, ga waŋana bitjarra, “ŋay' wurkthurranydja dhuwala. Dhuwalanydja ḻakarama yukurra ŋarranha gulaŋnha ŋunhi yurru ŋarra gulaŋ waṉḏirri nhumalaŋgalanydja dharapulŋura, ga balakurruyinydja ŋarrakala maŋgu' waṉḏinyarakurrunydja Godthu yurru yuṯanydja dhawu'-nherraŋara dalkumana nherraṉ nhumalaŋgala.

21“Märr-yuwalk ŋarra nhumalaŋgu yukurra ḻakaramanydja dhuwala. Dhiyalaminydja gay' miṯtjiŋura dhuwala ŋilimurru yukurra nhina ga ḻuka, waŋganydhunydja yurru ŋarranha mel-wamana, bala wekama goŋlili miriŋuwalana. 22Yuwalk yana dhuwala yulŋunydja, ŋarra yurru Gäthu'mirriŋu Yolŋunydja rakunydhirri, bitjan yana liŋgu ŋunhi Godthu nherrara ŋarraku gatjaḻ, yurru bathalana marinydja yurru ŋurikiyinydja yolŋuwu ŋunhi ŋarranha ŋayi yurru wekama bitjandhiyinydja mel-wama.”

23Bala walala yukurrana dhä-wirrka'yunminana walalawuynha bitjanminana, “Yol dhika yolŋunydja? Yolthu yurru dhika bitjandhiyinydja?”

Djesuyu marŋgikuŋala ḻakaraŋala nhaltjan yurru ŋayi ŋurruŋu wal'ŋu yolŋu nhina yukurra

24Yo, ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja nhanŋu Djesuwu ḻundu'mirriŋunydja walala yukurrana waŋanhamina dhä-dälthinyaminana walalawuynha walala, ŋurikinha ŋunhi yol yurru biyapul wal'ŋu ŋurruŋu walalaŋgala miṯtjiŋura. 25Bala ŋayi Djesuyunydja walalaŋgu ḻakaraŋala bitjarrana, “Ŋurruŋunydja buŋgawanydja yolŋu dhiyala munatha'ŋuranydja ŋuli be ŋurruŋu-ḻakaranharamirrina bala buŋgawayirrina nhanukalaŋuwu yolŋu'-yulŋuwuna, bala ŋayi ŋuli ḻakaranhamirrinydja bitjanmirrina, ‘Ŋarranydja dhuwala guŋga'yunaramirri ga rrupiya-wekanharamirri ŋarrakalaŋuwu yolŋu'-yulŋuwu.’ 26Yurru Godkunydja rom ganaŋ'thun warray yukurra wal'ŋu ŋuliŋuru munatha'wuywalanydja romŋuru. Ŋuli nhe yolŋu ŋurruŋunydja wal'ŋu ŋarrakalaŋunydja romgu, nhenydja yurru bitjanna nhina yukurra bitjan yuṯa ŋunhi yolŋu, ŋoyŋurana, yaka nhe yurru ḻakaranhamirri nhunapinyay nhe buŋgawakunharamirrinydja, yana nhe yurru djämanydja guŋga'yurra nhuŋuway ŋunhi yolŋu'-yulŋunha, biyaka bitjan nhe djämamirrina walalaŋgu. 27Yo, djämamirriyunydja ŋuli yolŋuyu gäma ŋatha ŋuriki wiripuŋuwu yolŋuwu ŋunhi ŋayi yurru nhina yukurra ŋathawu ḻukanharawu, liŋgu ŋayinydja ŋunhiyinydja buŋgawa wal'ŋu yolŋu garrwar warray ŋurikalanydja djämamirriwalanydja yolŋuwala. Ga ŋarranydja dhuwala dhiyala djämamirri warray nhumalaŋgu, yaka buŋgawa ŋurruŋu.

28“Yo, nhumanydja dhuwalanydja walala ŋarrakala bitjarra warray liŋgu, galki warray yana ŋuliwitjarranydja ŋarrakala ŋayaŋu-yätjthinyaramirrikurrunydja romgurru, ga yakana nhuma ŋarranha gonha'yurrunanydja. 29Bala nhumanydja yurru nhina yukurra ŋurru'-ŋurruŋu ŋarrakalaŋuwuna yolŋu'-yulŋuwu, liŋgu ŋarranydja yurru nhumalanha nherraṉ bitjandhi liŋgu bitjarra ŋarrakala Bäpayu ŋarranha nherrara, märr ŋarra yurru nhina yukurra ŋurruŋu wal'ŋu yolŋu'-yulŋuwu bukmakkuna. 30Yo, nhuma yurru nhina yukurra ŋunhalanydja ŋarrakala galkina, ŋunhi ŋarra yukurra yurru nhina ŋurruŋu wal'ŋu bukmakku. Ŋilimurru yurru ḻuka ŋatha ga ŋarkula rrambaŋina waŋganyŋurana, ga nhumanydja yurru yukurra nhina mala-yarr'yunaramirri walala ŋurukuna yolŋu'-yulŋuwu Yitjuralpuyŋuwuna miṯtjiwu 12-kuna.” Ga bitjarrana ŋayi Djesu waŋananydja.

Djesuyu ḻakaraŋala ŋäthili yana, ŋunhi ŋayi yurru Beta dhumbal'yun nhanŋu

31Bala ŋayi Garraynydja Djesunydja bilyurruna ga waŋana Betanhana, “Djäyman, Djäyman,” bitjarra. “Satandja ŋunha ḏukṯuk ŋayi nhumalanha yurru gatjarr'yun yana, ga Godtja nhanŋu ŋurikiyi yuraŋala, bala nhumalanha ŋayi yurru gatjarr'yun bitjanna gam', bitjan ŋuli ŋatha-ŋuthanmaranharamirriyu yolŋuyu yukurra djalk-djalkthun ŋathaŋuru maŋutjiŋuru dhukun, bitjandhiyi. 32Yurru ŋarranydja nhuŋu yukurrana bukumirriyaŋala Djäyman, märr nhe yurru mukthun yana-wala marrtji märr-yuwalkthirri ŋarrakala, ga yaka ŋula galkirri ga gonha'yundja ŋarranha. Ga dhäŋuru ŋuliŋurunydja ŋunhi nhe yurru roŋiyirri ŋarrakala, nhenydja guŋga'yurra ga marrparaŋguŋayi gäŋa walalanha nhuŋuway ŋunhi gutha'mirriŋunhanydja walalanha.”

33Ga ŋayi Betanydja buku-ḏuwaṯthurruna waŋana bitjarra, “Garray, yaka ŋarra nhuna yurru dhuwala gonha'yun. Ŋarranydja mukthun yana yurru marrtji galki nhokala ŋunha ḻoḻulili, ga ŋuli walala yurru buma nhuna murrkay'kuma, ŋarranydja yurru rakunydhirri yana, ŋali maṉḏa rrambaŋi. Yaka ŋarra nhuna yurru ganan dhuwala.”

34Yurru ŋayi Djesunydja waŋana bitjarra, “Beta, yuwalk ŋarra nhuŋu yukurra ḻakaramanydja dhuwala. Nhenydja yurru waŋa dhumbal'yun ŋarrakunydja buku-ḻurrkun'mirri, yurruna yurru ŋunhiyi gurrwawunydja waŋa djaḏaw'yunarayu boŋgama goḏarr.”

Djesuyu ḻakaraŋala walala yurru yukurra djämanydja nhanŋu marikurruna

35Ŋuliŋurunydja dhäŋuru Djesuyu dhä-wirrka'yurruna walalanha bitjarra, “Ŋäthilinydja ŋunhi ŋarra nhumalanha djuy'yurruna ḻakaranharawu dhäwu'wu birrŋ'maranharawu, ga nhumanydja ŋunhi marrtjina rrupiyamiriw nhämiriw, yakana nhuma yukurrana marrtjina gäŋala bathi girri'mirri. Nhaltjarra nhuma yulŋunydja?... djaṉŋarrthina nhinananydja yukurrana?... ŋathamiriw ga girri'miriw?” bitjarra.

Ga walalanydja waŋana bitjarra, “Bäyŋu! Yaka ŋanapurru yukurrana nhinana ŋathamiriw ga girri'miriw,” bitjarra.

36Bala ŋayi Djesuyu ḻakaraŋalana walalaŋgu bitjarrana, “Dhiyaŋunydja-wala nhuma yurru marrtji yukurra marimirrikurruna yanana. Ŋuli nhe yukurra ŋayathama rrupiyanydja, marrtjiya gäŋa ŋunhiyi, ga biyakayi bili märraŋayi bathi girri'mirrinydja nhuŋuway. Ga ŋuli nhuŋu bäyŋunydja mandjawak, ga nhenydja yurru djalim bätjupatju ŋula nhuŋuway, bala märramana yurru mandjawak nhuŋuway nhe. 37Liŋgu ŋunha Djorra'yunydja yukurra ḻakarama ŋarranha bitjan gam', ‘Walala ḻakaraŋala ŋanyanydja, be ŋayi dhuwurr-yätjnha yana yolŋu, bala bumarana ŋanya murrkay'kuŋala,’ bitjan yukurra ŋunhi Djorra'yunydja ŋäthilinydja ḻakarama ŋarranhanydja, ga galki yurru ŋunhiyinydja maḻŋ'thunna ŋarrakalaŋuwuynydja, rumbalthirrina.”

38Ga walala ŋunhi ḻundu'mirriŋunydja walala waŋana bitjarra, “Garray, dhuwala gay' märrma' maṉḏanha mandjawaktja, ŋanapurru yukurra ŋayathama.”

Ga ŋayi Djesunydja waŋana bitjarra, “Ma' liŋguna. Ḏaḏawyurrana,” bitjarra.

Djesu yukurrana bukumirriyaŋalana bukuŋura wäŋaŋura yäkuŋura Wolip

39Dhäŋuru ŋuliŋurunydja Djesuyu gonha'yurruna Djurutjalamdja wäŋa, bala marrtjina djunamana bukulilina wäŋalili yäkulili Woliplilina, ŋunhimala liŋgu wäŋalili ŋunhi ŋayi ŋuli bitjana liŋgu marrtjinya yukurranha ŋunhimalayi bukumirriyanharawu. Ga walala nhanŋu ḻundu'mirriŋunydja walala malthurrunayi. 40Ga ŋunhi walala mulkananydja ŋunhiyi wäŋa, bala ŋayi waŋana walalanha bitjarrana, “Bira'yurra walala yulŋunydja ga bukumirriyaŋayi, märr nhumalanha yurru yaka muka gatjarr'yun walamaramanydja, bala waṉḏinyamaramana-wala ŋarrakala.”

41Bala ŋayi Djesunydja buku-wanaŋ'thurrunana walalaŋgala, ga marrtjina märr-gurriri, bala bun'kumu-djipthurrunanydja ŋayi, bala bukumirriyaŋalana, 42ga waŋananydja ŋayi yukurrana bitjarrana, “Bäpa, ŋarranydja djäl nhe yurru djaw'yunna ŋarrakala märraŋana dhuwalayi galŋa-ŋonuŋgunharamirrinydja rom, yurru nhuŋuway ŋarra yurru märrwu malthundja, yaka ŋarrakuwaynydja märrwu.” Bitjarrana ŋayi Djesuyu yukurrana bukumirriyaŋalanydja.

43Bala ŋayi ŋurukuy djiwarr'wuynydja yolŋu maḻŋ'thurrunana nhanukala ŋulaŋuru djiwarr'ŋurunydja, bala ŋanya marrparaŋ'kuŋala ganydjarr-wekaŋalana. 44Liŋgu ŋayaŋunydja nhanŋu mirithinana dhikana ŋonuŋdhinana wal'ŋu, bala ŋayi bukumirriyaŋalanydja yukurrana biyapul'nha wal'ŋu ŋayaŋuyunydja. Bala nhanukala yukurrana worrny'tja rumbalŋurunydja ḻarryurruna maŋgu'na munatha'lilinydja djul'-djulyurruna.

45Dhawar'yurrunanydja ŋayi ŋunhi ŋuliŋuruyi bukumirriyanharaŋurunydja, bala ŋayi gaŋgathinana, marrtjina balayi roŋiyina nhanukalaŋuwala ḻundu'mirriŋuwala walalaŋgala, ga maḻŋ'maraŋalanydja ŋayi walalanha nhäŋalanydja yakurrmirrinhana, liŋgu ŋuriŋina warwuyuna walalanha märr-yawaryunmaraŋala. 46Bala ŋayi waŋanana walalanha bitjarrana, “Nhäku nhuma marrtji ŋorra'-ŋurranydja dhuwala? Bira'yurrana walala, ga bukumirriyaŋa muka yulŋunydja, märr nhuma yurru yaka muka galkirrinydja ŋunhi ŋayi yurru ŋuriŋi walamaranharamirriyunydja mokuyyu nhumalanha gur'yun.”

Miriŋuyu walalay mulkanana ŋanya Djesunha

47Yo, Djesunydja yukurra mukthun yana waŋa, bala walalanydja ŋulinyaramirriyu yolŋunydja walala guḻku'na bunana, ga ŋayi Djudatjthu ŋurru-warryurrunanydja, ŋuriŋiyi ŋunhi ŋayi ḻundu'mirriŋu yolŋu Djesuwu, ŋuliŋuruyi 12-ŋuru, nhanŋu miṯtji. Marrtjinydja ŋayi lili galkithirrinydja, bala wälkumana ŋanya Djesunha. 48Ga ŋayi Djesunydja waŋa bitjan, “Djudatj, nhenydja ŋarranha wälkuŋala warray, yurru dhiyaŋiyinydjayi nhokala wälkunharayunydja nhe ŋarranha mel-wulaŋalana.”

49Ga walalanydja ŋuriŋi ḻundu'mirriŋuyunydja walalay ŋunhi walala nhanukala Djesuwala galki, walalanydja nhäŋala, bala dharaŋarana yana ŋunhi walalanydja marrtjina mulkanharawuna nhanŋu Djesuwuna. Bala walala waŋana bitjarrana, “Garray, nhaltjan ŋanapurru yurru walalanha yulŋunydja?... buma dhiyaŋu mandjawakthu?” bitjarra. 50Ga dhunupana waŋganydhunydja yolŋuyu nhanukala Djesuwala ḻundu'mirriŋuyu warryurruna mandjawak nhanŋuway ŋayi, bala dhunupana yana djatthurruna, guḻk-gay Ḻiya-ŋärra'mirriwuna ŋunhina wal'ŋu djämamirrinha buthuruna.

51Bala ŋayi Djesuyunydja waŋana bitjarrana, “Ma' liŋguna,” bitjarra. Bala ŋayi goŋ-djarryurrunanydja, bala mulkana ŋunhi buthuruna yolŋunhana, bala ḏukmaraŋalana dhunupana.

52Bala ŋayi Djesu ŋuliŋurunydja bilyun ga waŋa ŋuriki ŋurru'-ŋurruŋuwuna wal'ŋu ḏalkarra'mirriwuna yolŋu'-yulŋuwu ga wiripu-guḻku'wu ŋaḻapaḻmirriwu bitjanna gam', “Nhäku warray nhuma gäŋala mandjawaktja ga birkuny'tja mulkanharawunydja yana ŋarraku? Nhä dhika ŋarra?... barrari-wukunhamirri yolŋunydja?... balanyara bitjan manaŋgan ŋarra yulŋunydja? 53Bitjan warray liŋgu ŋarra ŋuli walu-ŋupan dhuwala nhinanydja ŋunhala Gunhu'wala buṉbuŋuranydja, yurru yaka warray nhuma ŋunhi marrtji ga mulkanydja ŋarranha. Yo, dhuwalayina nhumalaŋgu walunydja, yurru gurriri warray yana ŋayinydja yurru ŋuriŋiyinydjayi buŋgawayu dhiyakuyyu buku-munha'wuyyunydja djäma yukurra yurru ŋarrakala, ganydjarryu nhanukalaynydja be ŋayi.”

Beta waŋana dhumbal'yurrunana buku-ḻurrkun'mirri

54Dhäŋuru ŋuliŋurunydja walala ŋanya Djesunha mulkanana, bala gäŋala ŋunhana ŋurikalana. Ḻiya-ŋärra'mirriwalana yolŋuwala wäŋalili, ga ŋayinydja yukurrana Betanydja marrtjina dhuḏiŋu, märr-barrku munguyurruna marrtjina bala. 55Ga ŋunhi ŋayi gulŋiyinanydja Beta ŋunhimalayi wäŋalili, nhäŋala ŋayi yolŋu'-yulŋunha, walala yukurrana nhinana gurthaŋura ḻitha'-ḻithara, ga dhunupana ŋayi Betanydja marrtjina dhut-gay nhinanana walalaŋgala. 56Ga ŋayi djämamirriyunydja dhäykayu ŋanya nhäŋala yukurrana Betanha, liŋgu djarraṯawun'kurru gurthakurru ŋayi ŋanya nhäŋala bukunydja, bala ŋayi waŋana bitjarrana, “Way, dhuwalanydja ŋunhi malthunaramirri ŋurikiyinayi ḏarramuwu ŋiniya.” 57Ga ŋayi Betanydja dhumbal'yurruna waŋana bitjarra warray, “Yakana ŋarra marŋgi nhanŋu,” bitjarra.

58Ga ŋuliŋurunydja dhäŋuru yaka weyin, bala wiripuŋuyuna yolŋuyu ŋanya nhäŋala dharaŋara, bala bitjarrana waŋana, “Way, dhuwalanydja ŋunhi yolŋu malthunaramirri ŋurikiyi nhanŋu ŋiniya.”

Ga ŋayi Betanydja buku-wakmaraŋala bitjarra, “Yaka ŋarra dhuwala nhanŋu, yaka,” bitjarra.

59Ga yaka weyin ga wiripuŋuyunydja yolŋuyu ŋanya nhäŋala, ga waŋana ŋanya Betanha bitjarra, “Yuwalk muka dhuwala ŋayi yulŋunydja malthunaramirrinydja ŋurikiyi, liŋgu ŋayi dhuwala ŋurukuy Galaliwuy wäŋawuy,” bitjarra.

60Ga ŋayi Betanydja biyapul waŋana dhumbal'yurruna nhanŋu, “Yakana ŋarra dhuwala marŋgi nhaltjan nhe yukurra dhuwali waŋa.” Ŋunhi ŋayi yukurrana Beta waŋana mukthurruna, dhunupana ŋayinydja gurrwawunydja waŋanana. 61Bala ŋayi Djesu waṯthurruna, bala nhäŋalana yana ŋanya Betanha. Bala ŋayi Betayunydja dhunupana guyaŋinana ŋunhi nhaltjarra ŋayi Garray waŋana ŋäthili nhanukala bitjarra gam', “Nhenydja yurru ŋarraku dhuwala waŋa dhumbal'yun buku-ḻurrkun'mirri, yurruna ŋunhi yurru gurrwawu waŋa.” 62Ga dhunupana ŋayi Betanydja dhawaṯthurrunana, bala ŋäthinana dhikana wirrkina wal'ŋu murruy'-murruyyurrunana.

Walala warku'yurrunana Djesunha, bala bartjunmaraŋalana

63-64Ga ŋuriŋi ḏarramuwurruyu ŋunhi walala yukurrana ŋayathaŋala djäka nhanŋu Djesuwu, ŋuriŋiyinydjayi ŋanya yukurrana bartju'-bartjunmaraŋala, ga maŋutji walala ŋanya ŋäkirrmaraŋala bambaykuŋala, bala walala wakalkuŋalana ŋanya yukurrana bitjarrana, “Nhenydja dhuwala be muka dhäwu'-ḻakaranharamirri ŋiniya. Ma' ḻakaraŋa ŋanapurruŋgala, yolthu nhuna wutthurrunanydja?” bitjarra. 65Ga biyapul walala yukurrana waŋanayi ŋunhi ŋayaŋu-yätjthinyaramirrinydja dhäruk malanha nhanŋu Djesuwu.

Walala ŋaḻapaḻmirriyu yolŋuyu walalay wal'ŋu yukurrana dhä-wirrka'yurruna Djesunha

66Ga ŋunhi ŋayi buwaḻ'yurruna wäŋanydja, bala walalanydja marrtjina ŋunhiyi Djuws ŋaḻapaḻmirrinydja ḻuŋ'maranhaminana ga ŋurru'-ŋurruŋu wal'ŋu ŋunhi ḏalkarra'mirri walala, ga Rom-marŋgikunhamirri walala ḻuŋ'thurrunana marrtjina. Bala walala gäŋala ŋanya Djesunhana ga nherrara gumurrlilina ŋurikalayina walalaŋgala yolŋu'-yulŋuwala. 67Bala walala ŋanya dhä-wirrka'yurrunana yukurrana ŋuriŋiyi ŋaḻapaḻmirriyunydja wal'ŋu bitjarrana, “Ŋuli nhe be yuwalktja dhawu'mirriyanharawuynydja, ŋunhinydja yolŋu Masayanydja, ma' ḻakaraŋa ŋanapurruŋgala biyaka warraŋulkuŋa wal'ŋu.”

Ga ŋayi Djesunydja buku-wakmaraŋala ga waŋana bitjarra, “Ŋunhi ŋarra yurru ḻakaramanydja nhumalaŋgu, ga nhumanydja yurru yakana ŋarraku märr-yuwalkthirri. 68Ga ŋuli ŋarra nhumalanha yurru dhä-wirrka'yundja, ga nhumanydja yurru bäyŋuna ŋarraku buku-ruŋinyamarama. 69Ga dhipuŋurunydja dhurrwaraŋuru nhuma yurru nhämana Gäthu'mirriŋunhanydja Yolŋunha, ŋarra yurru yukurra nhina ŋurru-ḏawalaŋuna wal'ŋu, gali'ŋura Gunhu'walanydja ŋunhalanydja yurru, nhanukalana ganydjarryu.”

70Bala walala bukmakthu ŋuriŋi dhä-wirrka'yurruna ŋanya bitjarra, “Way yol dhuwala nhe yulŋunydja?... ŋunhi Gäthu'mirriŋu Godku?”

Ga ŋayinydja waŋana balanydja bitjarra, “Dhuwali liŋgu nhuma yukurra waŋa ḻakarama.”

71Ga walalanydja yatjunmina ga waŋana bitjarra, “Yakana yurru ŋula yolthu ŋanya biyapulnydja ḻakaranharamirri yukurra, liŋgu dhuwala ŋilimurru bukmakthuna ŋäkulanydja ŋanya ḻakaranhaminyaranydja, ŋunhi ŋayi yukurrana Godnha yäku warku'yurruna bitjarrayi.”