gup2018

Luke 19

Jesus Bikayhmeng Nakudji Bininj Dja Nungka Warnyakmulewarrinj nuye Kunwarre

Luke 19:1-10

1Kaluk bu Jesus ngimeng kore kabolkngeyyo Jericho, dja balhdjalley, 2kaluk kumekbe ni bininj nawu ngeyyoy Zacchaeus, nawu wohrnani bedberre bininj nawu tax kunwardde birridjarrkmangi, dja nungka nakukenni. 3Wanjh nungka bolkyawani djareni binayi bu nangale Jesus. Dja nungka dedjdjumbungni, wanjh minj bolkngalkemeninj bu binayi dja birrimirndewernni. 4Wanjh kunukka nungka rlobmeng yingkihdokmeng, dja dulkbidbom ba kaluk kabinan, dja wanjh manmekbe manbolh kaluk Jesus kumhre.

5Wanjh Jesus bebmeng kumekbe, nungka bolknang kaddum, dja bingeybom bimarneyimeng, “Zacchaeus, werrkwerrk yimdjalkolu, dja wanjh bolkkime ngarrdjarrkre ngarrdjaldjarrkyo kore kunred ke.” 6Wanjh Zacchaeus kumkoluy werrkwerrk, dja bikimey benewam kururrk nuye, dja kuniwarnmakni.

7Dja bu bininj birrinang rowk wanjh manmolk birriyolyolmi, birriyimeng, “Nungka wanjh benedjarrkngimeng bininj kabiyiyo nawu nawarre, nawu minj kawokmarrkmang God nuye mankarre.” 8Kaluk Zacchaeus dolkkang bimarneyimeng Jesus nawu Kawohrnan, yimeng, “Ngudda nawu Yiwohrnan, kanbekka, marneyime, ngaye bu yehyeng rowk ngakarrme, wanjh kaluk ngawarlaybun rowk, ngabenwarlaywon nawu birrimarladj bininj, dja bu bininj yarrkka ngabenkukyimangi kunwardde ngabendjuhbuni dorrengh nawu birrimungukenh, wanjh bedda kaluk bu yiman ten dollar ngabenbebbehkukyimangi wanjh forty dollar ngabenbebbehmarnedurndiwe.”

9Wanjh Jesus yimeng, “Bolkkime wanjh God benngehkeng nahni bininj dja nawu kabirrihdjarrkni, dja wanjh nungka warridj Abraham Mawah nuye. 10Dja wanjh ngaye nawu Bininj Duninjh ngamwam ngabenyawankenh, dja mak ngabenngehkekenh nawu birrikukbengwabom.”

Jesus Yolyolmeng Parable Bu Karrimarnedurrkmirrikenh Nawu God

Luke 19:11-27

(Matthew 25:14-30)

11Bu kuhni birribalbekkani, wanjh bu ngokko darnkih Jesus kumbebme Jerusalem, dja mak bininj birribekkarrinj bu yimankek kundjalmekbe rerrih kabirrinan bu God Kawohrnan rowk. Wanjh kunmekbekenh kunu nungka yolyolmeng parable manbu kunwarlkkayken kunwok. 12Wanjh yimeng, “Nakudji bininj ni nawu ngeykukenni, kaluk nungka mahmeng rawinj djarreh kubolkbuyika, ba kumekbe birrimarnbuyi king nawu kawohrnan kore kubolkwernkenh, dja wanjh kaluk kamdurndeng kured. 13Namekbe bininj benkayhmeng werrk ten nawu birrihmarnedurrkmirri, benbebbehwong kunwardde, yiman one thousand dollar benbebbehwong, dja benmarneyimeng, ‘Nanih nawu kunwardde wanjh ngurrikukwernwon bu ngurrimang dja ngurriweykan munguyh, dja kaluk ngamdurndeng.’

14Dja bininj nawu birrimarnewohrnani, bedda wanjh birriwidnani namekbe bininj, wanjh kunu bindimunkeweng yikahwi bininj nawu rerre birribebmeng, nawu birriyimeng, ‘Ngad minj ngarridjare nahni nawu bininj bu kayimerran king dja kanmarnewohrnan ngadberre.’ 15Dja ngaleng madjamku, dja birridjalmarnbom namekbe bininj bu king yimerranj. Wanjh bu kumdurndi kured nuye, nungka benkayhmeng birrimekbe ten bininj nawu birrihmarnedurrkmirri, nawu korroko benbebbehwong one thousand dollar, ba kunu kabirrimarneyime bu baleh yimi birrikukwernwong bu birrihmangi dja birrihweykani.

16Wanjh nawu werrk bimarnebebmeng yimeng, ‘Ngudda nawu yiwohrnan, nawu one thousand dollar ke wanjh ngakukmarnbom dja kukwernhminj bu ten thousand dollars yimerranj.’ 17Wanjh kunu nawu king bimarneyimeng, ‘Ya, kamak, ngudda nawu kanhmarnedurrkmirri wanjh yimak, ngudda bu yiwoybukni yihnahnani mandjad nawu kunyahwurd duninjh, wanjh kunukka kurrme ba bu yiwohrnan kore ten kunred kubolkkihkimuk.’

18Dja nabuyika kumwam yimeng, ‘Ngudda nawu yiwohrnan, nawu one thousand dollar ke ngakukmarnbom five thousand dollars.’ 19Wanjh kunu bimarneyimeng, ‘Mak ngudda yiwohrna kore five kunred kubolkkihkimuk.’

20Kaluk nabuyikawali kumwam, yimeng, ‘Ngudda nawu yiwohrnan, yina nanih wanjh one thousand dollar ke nawu ngahdjalkukkarrmi, dukkayindi kore manburrba. 21Dja ngaye kengemi ngudda bu ngaburrbun yikangerayek, ngudda wanjh yiman yibebbebke nawu minj ngudda yikurrmeninj, dja mak manme yirrurnhdurndiwe manbu minj ngudda yimimdudjemeninj.’ 22Wanjh kunu nawu wohrnani bimarneyimeng, ‘Yingan kekih kunwok kore yiyimeng wanjh ngayime yingan yidjaldjadmerren, ngudda nawu yiwarre duninjh nawu kanhmarnedurrkmirri. Ngudda yiyimeng bu yiburrbuni bu ngaye ngakangerayek, ngahbebbehbke nawu minj ngaye ngakurrmeninj, dja manme ngarrurnhdurndiwe manbu minj ngaye ngamimdudjemeninj. 23Kunukka wanjh njalekah minj yikukkurrmeninj kunwardde ngardduk kore bank djalyuwirrinj, ba bu ngamdurndeyi ngamayi nawu kumekbe kukwernmeninj?’

24Dja namekbe nawu wohrnani benmarneyimeng nawu kumekbe birrihdi birrihmarnedurrkmirri, yimeng, ‘Ngurrikukyima nawu one thousand dollar dja ngurrikukwo bininj nawu kahkarrme ten thousand dollars.’ 25Dja bedda birriyimeng, ‘Ngudda nawu yiwohrnan, nungka wanjh ngokko kahkarrme ten thousand dollar!’ 26Nungka yimeng, ‘Ngayime ngudberre, bininj rowk nawu kabirrikarrme, bedda wanjh kabirriyawoyhmang kunwern, dja bininj nawu minj kakarrme, wanjh namekbe nanu kabirriyimang rowk nawu nuyeni warridj. 27Kunu wanjh bonj, dja bininj nawu ngandihwidnani nawu minj birridjareniwirrinj ngaye king ngawohrnayi bedberre, ngurrbenma dja kondah ngurrbenbu ngurrbenkukkurrmen kore kumirrk ngardduk!’”

Bininj Birriwern Birriburlumi Jesus Bu Ngimeng kore Jerusalem

Luke 19:28-44

(Matthew 21:1-11; Mark 11:1-11; John 12:12-19)

28Bu kuhni Jesus yimeng, wanjh nungka dokmi bedberre bu rey Jerusalem. 29Kaluk bu kumbebmi darnkih kore kabolkngeyyo Bethphage dja mak Bethany kore kawarddengeyyo “Karrulkmirnderri manbu Olive Kundulk”, wanjh Jesus benbenemunkeweng bokenh nawu bininj nuye nawu benhbukkabukkani, benbenemarneyimeng, 30“Ngunedjallay kore kunukka kubolkyahwurd, dja bu ngunebalhngimen, kumekbe ngunengalke kakomdukkayindi narangem donkey yaw, nawu minj nangale bangmemorneniwirrinj. Nguneyerrkkemen dja ngunemkan konhda. 31Bu bininj ngunbenedjawan, ‘Njalekenh ngunehyerrkke?’ Wanjh kuhni nguneyimen, ‘Kadjare nawu Kawohrnan.’”

32Wanjh benemekbe nawu benbenemunkeweng benewam benengalkeng rowk bu benbenemarneyimeng berrewoneng. 33Dja bu benebalhyerrkkeyi wanjh bininj nawu bedman bedberre namekbe donkey yaw, bedda wanjh bindimarneyimeng, “Njalekenh ngunehyerrkke nawu mayh?” 34Dja beneyimeng, “Kadjare nawu Kawohrnan.” 35Wanjh benekang kore Jesus. Dja beneyerrkkeng nawu benehdjongbuyindi, benekurrmeng kore kubodme nuye donkey, wanjh kumekbe benewayhkeng Jesus, wanjh mornehmorneni.

36Wanjh bu Jesus kumhrey, bininj birrimelekurrmi kunmadj bedberre kore manbolh. 37Kaluk bu ngokko darnkih kumhbebmi Jerusalem, bu birrihkolungi manbolh kore kawarddengeyyo Olives, wanjh birrimirndewernkenh rowk nawu Jesus benhbukkabukkani, birridedjdjingmey birriwarnmakni dja birriburlumi God kunkayhmi dorrengh, bu birriburrbuni kore birrihnani nawu nungka kurduhkurduyimi kundulkarre dorrengh. 38Birriwokkihyimi, “Nungka karriburlume nahni nawu king kamhre kore kunngey nuye God nawu Kawohrnan Rowk. [Psalm 118:26] Dja karridjare kunmodmikenh bedberre nawu heaven kabirrihni, dja bulkkidj duninjh karriwernhburlumen God nawu kaddum kani!”

39Wanjh kore birrihmirnderri yikahwi nawu Pharisees birrimarneyimeng Jesus, birriyimeng, “Ngudda nawu kanhbukkabukkan ngadberre, yibenngurdkemen nawu ngudda ke bininj!” 40Wanjh Jesus benwokmey, yimeng, “Ngayime ngudberre, bu bedda kabirringurdme, kunukka wanjh kunwardde rowk kadjalkayhme ngardduk.”

41Bu Jesus kumbebmeng darnkih duninjh kore kubolkkimuk Jerusalem, kaluk bu bolknang wanjh benmarnenalkbom nawu kumekbe birrihni, 42dja wokkihyimi, “Ngudda nawu Jerusalem ngurrihni, ngadjare bulkkidj duninjh bolkkime ngurriburrbuyi bu baleh ngurrikurduyimeninj ba kunmodmikenh bebmeninj ngudberre! Wanjh burrkyak, dja ngunmarnewarlkkayindi, minj ngurriburrkburrknan. 43Dja kaluk kamre ngudberre bu bininj nawu ngundiwidnan kaluk kabirribolkkarung kabirridulumname werrk, rerre wanjh ngundidabke, minj baleh ngurriyime ngurribebme. 44Wanjh kumekbe ngundibun ngudberre ngundikukyakwon rowk wurdwurd dorrengh, dja kunrurrk rowk kabirridjalrurrkbakbakke rowk, minj mak kabirribawon bokenh kunwardde kunrurrkkenh kabenebelbmiyindi. Kunmekbe kayimerran ngudberre bu ngudda minj ngurriburrbuyi bu God kumwam ngunngehkemeninj ngudberre.”

Jesus Benbebkeng Yikahwi Bininj Kore Temple

Luke 19:45-48

(Matthew 21:12-17; Mark 11:15-19; John 2:13-22)

45Kaluk Jesus ngimeng kore temple kunrurrk manbu yiwarrudjkenh, dja dedjdjingmey benmunkeweyi bininj nawu birrihweykani mayh, 46wokkihyimi bedberre, “Kawokbimdi kore God nuye mankarre, bu God yimeng, ‘Ngaye kunrurrk ngardduk, makka kunrurrk yiwarrudjkenh,’ dja ngudda ngurrimarnbom yiman kunwardderurrk kore ngudda nawu ngurrihdjirdmahdjirdmang ngurrihni.” [Isaiah 56:7; Jeremiah 7:11]

47Dja munguyh kunbarnangarrabubuyika rowk Jesus benhbukkabukkani kore temple. Kaluk nawu birrikihkimuk priests dja bininj nawu bindibukkabukkani mankarre, dja mak nawu dabborrabbolk bininj bindimarnewohrnani warridj, bedda wanjh birribolkyawani birridjareni birribuyi Jesus, 48dja mak bedda minj baleh birrikarremarnbuyi nuye birribuyikenh, dja bininj nawu birriwern rowk bedda wanjh birrihdjaldjareni munguyh birriwokbekkani Jesus.