gup2018

Acts 28

Bu Paul Bibayeng Nabang Nayin

Acts 28:1-6

1Wanjh kumekbe ngarribolkngalkeng ngarribidburrinj bu kunmak rowk dja wanjh ngarriborlhmeng bu mahni manyunkurr kabolkngeyyo Malta. 2Nawu bininj birrihni kumekbe bedda ngandidjalkongibuni ngadberre. Kaluk munguyh djalnjilknjilkmi dja mak kunbonjdjek dorrengh kumwakeyi, wanjh bedda ngandikimey dja ngandimarneworrhmeng ngadberre kore ngandikimey.

3Wanjh Paul wam yerrngmey yimankek worrhmeninj dja mandulklorrhni kaluk kumekbe nayin nabang kumhyingkihyoy. Kaluk bu balkuyinjkurrmeng bu manbirluwoldjen, wanjh nahni nayin kumdolkkang bibiddjarrkmeng dja djahdjaldangkaridi kore kubid nuye. 4Bu bininj nawu birrihni kumekbe birrinang nayin bu kadjalbarndi kore kubid nuye Paul, wanjh birriyimeng, “Ngayh, nahni nuk bininj kunubewu namarndeyi. Minj njale bibuyi kore kurrula bu dowimeninj, dja wanjh bolkkime nungka karrowen. Wanjh kunukka kundjalmak.” 5Wanjh Paul bidbedjekmerrinj bu nayin kukburriweng kore kunak, dja minj dulkkihngalmeninj. 6Wanjh nawu bininj birrimadbuni, bu birriyimeng kakuklurlme dja mak kakukmankan bu karrowen. Kaluk bedda birridjalnahnani bu kunkuyeng. Wanjh birrinang bu minj njale bimarnekurduyimeninj, wanjh birrimayaliborledmeng dja birrimarneyimeng, “Kunubewu nahninjanu yiman nakka god.”

Paul Bimarnbom Nakudji Nakohbanj Nawu Dulkkihyoy.

Acts 28:7-10

7Kaluk kumekbe kore darnkih ngarrihni, wanjh bolkyoy kabbal kunwern nuye nawu nakudji bininj ngeyyoy Publius. Nungka nawu benmarnewohrnani kore manyunkurr ngarre. Nungka ngankimey ngadberre kore kumekbe kunred nuye, dja mak ngannahnani bu kunkodjke danjbikni. 8Kaluk kunmekbeni Publius nakornkumo nuyeni dowehdoweni. Nungka wanjh djalwernhkukwurlwurlhmeni, dja mak wurrkardi karrmi. Wanjh Paul wam binang bimarnedanginj yiwarrudj nuye, dja bimarnebidkurrmerrinj. Wanjh nungka makminj. 9Kaluk yerreh bu kurduyimerranj wanjh birridjalwern bininj nawu birrihni kumekbe manyunkurr, wanjh nawu birridoweni birriwam kore Paul dja benmarnbuni bedberre. 10Birrimekbe bininj ngandimakwam dja ngandiwong nawern namakmak. Kaluk bu ngad ngarrimarnburreni bu ngarribolkbawoni, bedda birridahkedahkendoy nawern nawu ngadberre kore kabbala.

Paul Bebmeng Kore Kunred Rome.

Acts 28:11-16

11Wanjh ngad ngarriyerrkang kumekke kore manyunkurr bu dird danjbik yimerranj. Wanjh ngad ngarribidbom kabbala manbu kumdolkkang kunred Alexandria. Maninjmanu kabbala kore kumirrk ngarre wanjh benewaralkebdi nawu benedanginj bokenh. Kaluk manbu kabbala dingihdi munguyh kore Malta bu kunbonjdjek yimiyimi. 12Wanjh ngarridahkendanj maninjmanu kabbala dja ngarriwam ngarribebmeng kunred kabolkngeyyo Syracuse. Wanjh ngarriyerrkang kumekbe bu kunkodjke danjbikni. 13Wanjh ngarribolkbawong Syracuse dja ngarriwam ngarribebmeng kore kunred kabolkngeyyo Rhegium. Wanjh kunkodjkebuyika kunmayorrk kumbebmeng walembeh. Wanjh ngarridjalley, dja bu balyimerranj malaybuyikani wanjh ngarribalbebmeng kore kunred kabolkngeyyo Puteoli. 14Wanjh kunmekbe ngarrbenngalkeng yikahwi nawu birridangerrinj kore Jesus dja ngandidjawam ngadberre bu ngarriwohyerrkang bu djandi nakudji.

Kaluk yerrekah wanjh ngarribebmeng kore kubolkkimuk Rome. 15Wanjh bininj kumekbe nawu birridangerrinj kore Jesus ngandiwobekkang bu ngarribalhrey, dja bedda ngandimkebrokdabkeng djarrehbeh kore kabolkngeyyo Manbolh nuye nawu Appius. Kumekbe kore danjbik kunrurrk di manbu kabirriyongoyo nawu kabirrire. Bu Paul bennang bedberre bininj nawu Romebeh, wanjh nungka bimanjbom God dja wanjh kangerayekminj duninjh. 16Bu ngad ngarribebmeng kumekke kore kukadje Rome, wanjh Caesar bibawong Paul bu nungan djalyoy kore manrurrkkudji. Kaluk kumekbe nakudji djamun benehdi nawu binahnani.

Paul Benmarneyolyolmi Nawu Jews Bininj Birriwohrnawohrnani

Acts 28:17-22

17Bu Paul dingihdi kumekbe bu kunkodjke danjbik nungka benkayhmeng bininj nawu birriwohrnawohrnani Jews bininj bedberre kore Rome birrihni. Kaluk bu bedda birrimirndemornnamerrinj, nungka benmarneyimeng, “Ngudda nawu karridangerrinj. Ngaye minj njale ngabenmarnewarrewoyi nawu bininj kadberre kabirrihni kore Jerusalem, dja mak minj ngabakkemeninj mankarre kadberre kore mawahmawah kandiyibawong. Dja bonj bedda ngandidarrkidmangi ngandikurrmeng kore bininj nawu Romebeh ngankang. 18Birrimekbe bininj nawu Romebeh ngandibekkang dja minj ngandimarnekarrengalkemeninj kore ngandibunkenh bu ngarrowen, dja bedda birridjaldjareminj ngandidjalbawoyi. 19Dja bininj nawu Jews kumekke birrihni bedda birridjaldjareni ngandibuyi, wanjh kunu ngabendjawam bininj nawu Romebeh bu ngandimkang kondanjkunu ba bu ngandjadme nawu Caesar. Dja ngurrina, ngaye minj ngayeman ngabenwelengnameninj birrimekbe bininj nawu karriredbo bininj nawu Jews kumekbe. 20Kumekbekenh ngaye djawam ngudberre bu ngurrimwam marnemarneyime. Ngad nawu Israel kankebmawahmeng, wanjh ngad karridjalmadbun God kanmarnekurduyime kore kanberrebbom korroko. Ngaye mahni ngakarrewoybukwon mankarre, bu kumekbekenh bolkkime ngarrukkayindi nanihnjanu wirlmurrng dorrengh.”

21Wanjh bu Paul benhmarneyimi bedberre, wanjh bedda birriwokmey, birrimarneyimeng, “Ngad minj ngarrimayi djurra ke kore Judeabeh bu birribimbuyi ngandimulewayi bu nguddakenh kunwarre yikurduyimi. Dja nawu karridangerrinj bu birrimwam kore Judeabeh minj ngundimulewayi, dja minj mak ngundidjuhbuyi. 22Dja yina, ngad ngarridjare bu yingan kanmarnemulewarren ngadberre. Ngad ngarriburrbun ngudda yimunkekadjung Jesus, dja kore kubolkwern wanjh birriwern bininj kabirrikangewarre bu bininj kabirrimunkekadjung nuye.”

Paul Yerrkani Mandjewk Bokenh Kore Kunred Rome

Acts 28:23-31

23Wanjh nawu bedda Jews birrikarremarnbom bu kabirribekkankenh Paul bu kabenmarnewokdi bedberre. Bu kunmekbe bolkyimerranj birrimirndewern bininj birrimirndewam kore Paul kunrurrk nuye. Nungka benbukkabukkani bu kunkodjkekuyeng bu yimankek benmarnbuyi birriwoybukwoyi. Nungka benmarnemulewani kore God kawohrnankenh rowk. Dja mak nungka benhmarneyimi kore Moses dja mak nawu prophets birriyingkihmulewani Jesus. 24Wanjh yikahwi birriwoybukwong, dja yikahwi minj birriwoybukwoyi dja birriwokburriweng.

25-29Wanjh Paul benyawoyhmarneyimeng kunkudji, bu yimeng, “Nawu Namalngmakkaykenh benyolyolmi kunwoybuk dorrengh nawu ngandikebmawahmeng kore kunwok nuye Isaiah nawu prophetni bimbom, dja yimeng, ‘Yiray yibenmarneyimen birrimekbe bininj, “Ngudda munguyh ngurriwokbekkabekkan dja minj ngurriwernhburrkburrkbekkan! Mak ngudda munguyh ngurribolknabolknan, dja minj mak ngurriwernhburrburrknan. Ngudda wanjh ngurridjalkangerayekminj. Dja ngurridjalkanemdubberranj dja mak ngurrimimburdmeng. Bu ngudda minj kandiwokbekkayi ngaye. Wanjh kunu ngurrimborledmeninj kore ngaye, dja mak kandiwokbekkabekkayi kunkanem ngudberre dorrengh, wanjh ngurrikangemakmeninj dja kandiwokmenmenburrbuyi. Dja bu ngurriborledmeninj kore ngaye, wanjh ngaye marnbuyi ngudberre.” ’ Kuhni bu yimeng nawu Kawohrnan Rowk.” [Isaiah 6:9-10]

“Kundjalmekbekenh ngaye ngadjare ngurriwernhburrbun bu God kabenngehke bininj nawu minj bedda Jews. Bedda wanjh kabirriwokbekkan.”

Bu kuninjkunu Paul benmarneyimeng, wanjh bedda nawu Jews birridolkkarrinj birriwam bu bedman birribalhdangwerreni bu birribalwohrengehrey.

30Paul yerrkang mandjewk bokenh kore kunrurrk manbu karremulewanikenh, dja mak benkimangi birridjalwern bininj nawu birriyikani. 31Nungka munguyh bendjalmarnemulewani bu God kawohrnankenh rowk. Dja mak munguyh benbukkabukkani bininj bu Jesus Christkenh nawu kawohrnan rowk. Kuhni wanjh munguyh djalkurduyimi bu minj kelenwirrinj, dja minj nangale mak bingurdkemeninj.