gup2018

Acts 10

Angel Bimarnewokdanginj Cornelius

Acts 10:1-8

1Kumekbe kore kunred bolkngeyyoy Caesarea, nakudji bininj ni nawu ngeyyoy Cornelius. Kaluk nungka benmarnewohrnani djamun nawu birrikang Rome kore kubolkkimuk Italy. 2Cornelius dja nawu nuyeni namud bedda birrimakni dja birriwokmarrkmangi God. Nungka benkukwoni nawern kunwardde nawu birrimarladj bininj, dja mak dingihdi yiwarrudj bu kunbarnangarra rowk.

3Kaluk bu balwolehwolehminj bu kundung danjbik yimerranj, wanjh Cornelius waralnang. Bu yiman yerreh bihwaralnani nawu angel kumhdjaldi. Wanjh nawu angel bingeybom, yimeng, “Cornelius!” 4Wanjh Cornelius keleminj duninjh bu bidjalwernhkuknang nawu angel, wanjh bidjawam, yimeng, “Nawu yiwohrnan, njale yidjare?” Wanjh nawu angel bimarneyimeng, “God ngunwokbekkang bu yidjawamkenh bu yihdi yiwarrudj, dja mak ngunnang bu yihbenkukwoni kunwardde nawu birrimarladj bininj, wanjh kumekbekenh kunu God ngunhburrbun ngudda. 5Mah wanjh, yibenmunkewemen bininj nawu ke kabirrire kunred Joppa ba bu kabirrimang dja kabirrimyirrurnden Simon nawu birringeybuni kunngeybuyika Peter. 6Nungka kabenehdi nabuyika bininj nawu kangeyyo Simon nawu kahreddi darnkih kore kurrula. Nungka wanjh kunkulah nawu mayhbeh kamarnmarnbun.”

7Bu angel bibawong Cornelius wanjh nungka benbenekayhmeng bininj bokenh nawu benemarnedurrkmirri nuye, dja mak nabuyika bininj nuye nawu djamun, dja nahni bininj biwokmarrkmangi God. 8Wanjh Cornelius benwernhbengyolyolmeng rowk wanjh yerre benmunkeweng birriwam kore kunred Joppa.

God Biwaralbukkang Bu Bibengdayhkeng Nawu Peter

Acts 10:9-23

9Bu kunbarnangarrabuyikani birrimekbe bininj birribebmi darnkih kore Joppa, wanjh bu kundjalmekbeni bolkyimi Peter nungan bidbom kukodjrurrk bu dingihdi yiwarrudj kore kururrk. Kaluk kumekbe bolkyimi kunbarnangarraburrk. 10Wanjh bu nungka dingihdi yiwarrudj bekkarreni marrwedoweng, dja djareni manme. Kaluk nawu birridjarrkyoy bu bedda birriboyenmarnemarnbuni manme, bu nungka kumekbe ningihni, wanjh waralwaralnani kumim nuye. Minj keyuwirrinj dja yiman bukirriyoy.

11Kaluk nungka nang kaddum heaven kumdangmarrhmiwam, dja kumkolungi yiman kayime manburrba nakimukkenh kore kumirrk nuye. 12Namekbe manburrba dahkendi mayh nawern nakukbubuyika, dja mak nawu kahwakerren, dja yika nawu welyi. 13Wanjh Peter wokbekkang bimarnewokdanj nuye, bu bimarneyimeng, “Yirrolkka Peter, dja yibu nawu mayh ba yingun.”

14Wanjh Peter biwokmey, yimeng, “Burrkyak, ngudda nawu Yiwohrnan. Ngaye kunu minj nganguyi korroko nanihnjanu mayh nawu kukbubuyika rowk, dja kore mankarre kahyo ngadberre minj ngarringun nahni nawu mayhbubuyika.” 15Wanjh biyawoyhmarnewokdanj, bimarneyimeng, “God nungka marnbom nahni mayh kukmakmak, dja yuwn bu ngudda yihwarrewe.” 16Bu kuninjkunu danjbikkah bimarnekurduyimerranj nawu Peter, dja nawu manburrba mayh dorrengh dahkedahkendi wanjh delengdurndi kore heaven.

17Bu kuninjkunu Peter djahdjalburrbuni kore baleh kab kakarremenmenyime kore waralnang, wanjh birrimekbe bininj birridanjbik nawu Cornelius benmunkeweng birrimwam birrirurrkngalkeng manbu Simon nuye kunrurrk dja birridanginj kore kururrkdangmaye. 18Wanjh birrikayhmeng bindidjawam bininj kumekbe, “Yiddok bininj nawu kunngey bokenh Simon Peter kondanjkunu kahni?”

19Bu Peter kaddum djahdjalbarndi kukodjrurrk, balhburrbuburrbuni kore waralnang kerrngehkenh, wanjh nawu Namalngmakkaykenh bimarneyimeng, “Yina. Birridanjbik bininj ngundihyawan ngudda. 20Mah, yikolu kanjdji kurorre, ba bu ngurridjarrkre bedda dorrengh nawu ngundihmadbun. Kaluk yuwn bu yikangemarrkwarre, dja ngaye wanjh kunmekbekenh ngabenmunkeweng kore ngudda.”

21Wanjh Peter kumkoluy kore kaddum kumhbarndi, dja benmarneyimeng, “Ngaye wanjh namekbe bininj nawu kandihyawan. Dja njalekenh ngudda ngurrimwam?”

22Birrimekbe bininj birriwokmey, birrimarneyimeng, “Cornelius nawu kabenmarnewohrnan djamun birriwern, wanjh nungka nganmunkeweng ngadberre. Bu nungka wanjh namak bininj dja mak kabiwokmarrkmang God. Birriwern bininj nawu Jews, wanjh bedda rowk kabirridjalmakwan. Kaluk nawu God nuye angel namakni, wanjh bimarnewokdanj nawu Cornelius dja bimarneyimeng, ‘Yimka nawu Peter kore ngudda ke kunrurrk, ba bu yiwokbekkan ngunmarneyime.’ Wanjh kunmekbekenh Cornelius nganmunkeweng ngadberre.”

23Bu kuninjkunu Peter benwokbekkang birrimarneyimeng wanjh nungka benkimey dja birridjarrkyonginj. Wanjh bu kumkabel yimerranj Peter birridjarrkwam birrimekbe bininj, dja mak yikahwi nawu birriwoybukwoni Jesus nawu birrikang Joppa birridjarrkwam bedda dorrengh.

Nawu Birriyungkih Bininj Nawu Minj Jews Birriwoybukwoyi Jesus

Acts 10:24-33

24Wanjh kunkodjkebuyikani bedda birribebmeng kore Caesarea, dja wanjh nawu Cornelius benyingkihkebrokmadbuni bedberre. Nungka wanjh benyingkihmornnameng kunrurrk nuye nawu nuye namud dja mak nawu djawirna duninjh nuye. 25Bu Peter kumngimeng kore kunrurrk birrihni, wanjh Cornelius bimarnemankang kore kurrenge nuye. 26Wanjh Peter birrolkkayhweng kore bimarnemankang, dja bimarneyimeng, “Yirrolkka. Dja ngaye kunu djal bininj yiman kayime ngudda.”

27Wanjh Peter dja Cornelius benebalhwokkihyingimeng kore kururrk, kaluk kumekbe kururrk Peter benmirndenang birriwern bininj bu birriyingkihmirndemornnamerrinj nuye. 28Wanjh nungka yimeng bedberre, “Ngudda bininj nawu minj Jews, ngurriburrbun manu mankarre kahyo ngadberre nawu Jews bininj, manbu kahyime minj karriraworren ngudda nawu minj Jews, dja mak kahyime minj mak ngad ngundiyikan ngudberre. Dja bonj. Ngaye wanjh ngamdjalwam bolkkime bu karriraworren. Kaluk God nganwernhbukkang bu minj nangale bininj ngawarrewe bu ngayimerren wardi God kabiwarrewe dja nawarre. 29Wanjh kumekbekenh kunu bininj ngandikimey, bu minj ngabendangwemeninj. Mah wanjh, kandimarneyimen mandjad ba ngaburrbun njalekenh ngudda kandikayhmeng ngamwam?”

30Wanjh Cornelius bimarneyimeng nawu Peter, “Bu kunkarrngbakmengni kunkodjke ngaye wanjh ngahdi yiwarrudj kondanjkunu kore kururrk ngardduk. Kaluk kuninjkunu dungyimi wolehwolehni bu danjbikni kundung. Wanjh kundjalmekbeni bininj kumhdi kore kumirrk ngardduk nawu madjkukbelebami djongbuyindi. 31Wanjh nganmarneyimeng, ‘Cornelius. God ngunwokbekkang bu yihdi yiwarrudj, dja mak ngunnang bu yihbenkukwoni kunwardde nawu birrimarladj bininj, wanjh kumekbekenh kunu God ngunhburrbun ngudda. 32Mah wanjh, yibenmunkewemen bininj nawu ke kabirrire kunred Joppa ba bu kabirrimang dja kabirrimyirrurnden Simon nawu kabirringeybun kunngeybuyika Peter. Kaluk nungka kabenehdi Simon nawu kunkulah kamarnbumarnbun, nawu darnkih kurrula kahreddi.’ 33Kuninjkunu angel nganmarneyimeng, wanjh kunu djalwerrkni ngabendjalmunkeweng kore ngudda, wanjh kunu kundjalmak bu ngudda yimwam. Wanjh bu bolkkime ngarridjarrkmirnderri kore kumirrk nuye God, ba bu ngarribekkan kunwok manbu nawu Kawohrnan ngunmarneyimeng bu kanmarneyimekenh ngadberre.”

Peter Benmarneyolyolmeng Bininj Nawu Minj Jews

Acts 10:34-43

34Wanjh Peter dedjingmey wokdiwokdi, bu benhmarneyimi, “Wanjh bolkkime ngaye ngawohburrbun bu woybukkih duninjh God minj nangale kabenwidnan bininj nawu djenbubuyika kore kubolkbubuyikabeh. 35Nungka kabenmakwan bininj rowk nawu kabirrimarnekele dja mak kabirrikurduyime kore kunmak nuye.”

36“Ngurriburrbun bu God benmarnewokmunkeweng bininj nawu Israel benkebmawahmeng. Kaluk maninjmanu kunwok kunmak kayime bu Jesus Christ wanjh Kawohrnan Rowk kore birrimirndewarlahkenh bininj dja nungka kanwon kunmodmikenh kadberre.”

37“Dja mak ngurriburrbun bu baleh yimerranginj kore kubolkwarlahkenh Judea. Bu dedjingmey kore Galilee bu John benmarneyolyolmi bininj kunmekbe birrihni ba bu kabirrikodjdjuhmikenh. 38Dja mak ngurriburrbun nawu Jesus kumdolkkang Nazarethbeh, dja God bikodjdelhkeng Namalngmakkaykenh dja kundulkarre dorrengh. Wanjh nungka rengehrey kore kubolkbubuyika bu kurduhkurduyimi kundjalmak, dja benmarnbuni bininj nawu Namarnde Duninjh benhbongkarrmi. Dja God bibidyikarrmeng.”

39“Ngad nawu Jews bininj wanjh ngarrihnang kundjalwern bu Jesus kurduhkurduyimi kore ngadberre kunbolk dja mak kore kukadjeh Jerusalem. Dja kunmekbe wanjh bininj birribom Jesus bu birrikukbarnnameng kore kundulk. 40Kunu bonj, dja bu kunbarnangarra danjbik, wanjh God biyawoyhdolkkayhweng Jesus kore dowengbeh dja mak benyawoyhkukbukkang birriwarlahkenh bininj ba bu birridarrkidnang.”

41“Minj birriwernniwirrinj bininj rowk birrinayinj Jesus bu yawoyhmimbiminj, dja wanjh God ngandjaldjarrngbom ngad bu ngarridarrkidnang bu yawoyhdarrkidminjbeh. Ngad wanjh ngarridjarrkbonguni dja ngarridjarrknguni manme Jesus dorrengh bu yawoyhdolkkang kore kundowikenh. 42God wanjh nganwokrayekwong ngadberre bu ngarrire ngarrbenmarnemulewan birriwern bininj bu woybukkih Jesus nakka nadjalkudji nawu God bidjaldjarrngbom ba bu kabendjadmekenh bininj rowk, nawu kabirridarrkiddi dja mak nawu birridowerrinj.”

43“Birriwern bininj nawu prophets birriyingkihmulewani kunwoybuk dorrengh nuye nawu Jesus. Kaluk birrimulewani bu birriyimi, ‘Bu nangale bininj nawu kabiwoybukwon, wanjh nakka God kabimarnebengmidjdan kunwarre nuye kore kunngey Jesus.’ ”

Namalngmakkaykenh Benbarrkbom Bininj Nawu Minj Jews

Acts 10:44-48

44-46Bu Peter balhwokdi bu benmarneyolyolmi, wanjh Namalngmakkaykenh kumkoluy kore birriwern bininj rowk nawu birrihwokbekkani kunwok kore Peter benmarneyimeng, dja benmarnbom ba bu birriwokdanginj kunbubuyika kunwok dja birriburlumi God. Wanjh nawu bininj birrimdjarrkrey Peter nawu birriwoybukwoni Jesus, kaluk bedda bininj nawu Jews, dja bu bindibekkang wanjh bedda birridjalkangebarrhmeng bu bindinang birrikukbarlmikendi Namalngmakkaykenh dorrengh bininj nawu minj Jews.

47Wanjh Peter benmarneyimeng nuye bininj nawu birridjarrkwam, “Minj nangale mak kabenngurdke birrimekbe bininj bu kabirrikodjdjuhme kukku. Wanjh bedda birridjalmey Namalngmakkaykenh yiman kayime ngad nawu Jews bininj.” 48Wanjh Peter benmarneyimeng bininj nuye bu kabindikodjdjuhke birrimekbe bininj nawu Cornelius birridjarrkni kore kunngey nuye Jesus Christ. Kaluk yerrekah wanjh bedda birriyidjawam Peter bu kabirribalwohni bu waken.