gup2018

Exodus 12

Yawey Benwong Bininj Nawu Israel Benkebmawahmeng Mulil Manbu Nungka Bendarrkidbawongkenh

Exodus 12:1-13

1Wanjh Yawey benbenemarneyimeng Moses dja Aaron kore kubolkwarlah Egypt beneni, yimeng, 2“Maninjmanu dird wanjh kayimerran ngudberre kaluk karrokme kore dirdbubuyika ngarre, bu kayimerran munguyh munguyh kore mandjewk nakerrnge. 3Ngurrbenmarneyimen birridjalwern rowk bininj nawu Israel benkebmawahmeng, bu birridjarrkmirndemornnamerrinj kore yiwarrudj kore kunbarnangarra ten ngarre maninjmanu dird. Wanjh birribebbehma mayh yaw kaluk bedberre nawu kabirridjarrkyo, kaluk nakudji mayh djarrkbedberre nawu kunrurrkkudji kabirridjarrkyo. 4Dja bu yikahwi nawu kabirridjarrkyo minj birriwern, minj kabirringun kabirriyakwon mayh yaw, wanjh kunu birribuyika nawu kabindidarnhmarneyo wanjh birridjarrkma nakudji mayh yaw, dja birrimirnderohrokmerrimen nawu kabirridjarrkngun kabirriyakwon, wanjh birrimekbe birridjarrkma mayh yaw.

5Dja nawu lamb kaluk nadjalmaknin ngurribebbehma minj kakarrme kunmok, kaluk narangem nawu nakudji mandjewk nuye, kaluk sheep yaw dja goat yaw. 6Dja namekbe mayh yaw ngurridjalbebbehkarrmen kaluk bu fourteen kunbarnangarra ngarre maninjmanu dird, wanjh kumekbe ngurridjalwern bininj nawu Israel ngunkebmawahmeng rowk ngurrimirndemornnamerren yiwarrudj, dja ngurrbenbu mayh yaw ngudberre bu kabalbolkmununmen. 7Wanjh yikahwi kunkurlba ngurrima ngurridelkke kururrkdangmayekenh ngarre kunrurrk kore ngurringun nawu mayh. Ngurribaru kunkurlba kore kundulk bokenh manu kadjabdi kunrurrkdangmayekenh, dja manbuyika kundulk manbu kaddumkah karrulkyirriyo kururrkdangmaye ngarre.

8Mayh yaw wanjh ngurrikerribu dja ngurrikanjngu kundjalmekbe kumunun rerrih, ngurringu mandulmuk kandidjdjawa dorrengh, dja warridj manworrbang kunworr. 9Yuwn ngurriwohngun mankanjkuk, dja yuwn mak ngurrikinje kore kukku, dja mandjalkerrikenh ngurringu. Kaluk ngurringun kunkodj, kundad, kunnjam, kundiw, kundayken, dja kundurddu dorrengh. 10Yuwn bu yikahwi ngurriwohbawon malamalaywi kawohyo, dja nawu kadjalwohyo malamalaywi wanjh ngurridjalkanjyakwo rowk kore kunak. 11Kuninjkunu wanjh ngurriyime bu ngurringun. Wanjh ngurridjongbuyindi ngurrirekenh, ngurringadmodukkarrimen dja mak ngurridengedjongbuyindi, dja kunkarndudj ngurrikarndudjkarren kubid dja djalwerrkwerrk wanjh ngurringun. Mahni wanjh mulil ngardduk, ngaye nawu Yawey, dja ngurringun nawu mayh bu ngaye darrkidbawonkenh ngudberre.”

12“Dja ngaye ngadjalle kore kubolkwarlah Egypt bu kunmekbe kumunun, dja ngabenmarnebun rowk nawu nawehwernwarre rowk kumekbe kore kubolkwarlah Egypt, kaluk bininj dja mayh warridj nawu kelebuk, dja ngaye ngabendjadme ngabenbun nawu god nawarrewarre rowk bedberre bininj nawu Egyptbeh. Ngaye wanjh Yawey. 13Dja mahni kunkurlba ngurribarungi, kaluk nganbukkankenh ngudberre kore kunrurrk ngurrini, dja bu nganan kunkurlba, ngaye darrkidbawon ngudberre, minj njale kundjak ngunmang ngunbunkenh bu ngabenbun nawu kabirrihni kore kubolkwarlah Egypt.” Kuhni wanjh Yawey benbenemarneyimeng Moses dja Aaron.

Yawey Benwong Mulil Manbu Buriddi Minj Kakarrme Mannguklurlmikenh

Exodus 12:14-20

14Wanjh Yawey benbeneyawoyhmarneyimeng, yimeng, “Kuninjkunu kunbarnangarra wanjh kayimerran kunbarnangarra ngurriburrbunkenh munguyh, wanjh bu kuninjkunu kunbarnangarra kandimulilmang ngaye nawu Yawey. Ngurrikarremarnbun ba nawu yerreyerre kabirridangen kabirridjalmarnbun kuninjkunu kunbarnangarra ngandimulilmang djalmunguyh munguyh. 15Bu seven kunbarnangarra kaluk ngurridjalngun mandulmuk kandidjdjawa, dja kunbarnangarra manbu karrokme wanjh ngurribebke manbu mannguklurlmikenh, yuwn kayo kururrk ngudberre. Dja nangale nawu kangun manbu kakarrme mannguklurlmikenh bu kunmekbe seven kunbarnangarra rowk, wanjh namekbe nawu kangun ngurridjalbebkemen, ngurribawo nadjalkudji nungandeleng kahdjalni. 16Kunbarnangarra manbu karrokme wanjh ngurrimirndemornnamerren bu kundjamun ngayekenh, dja bu seven kunbarnangarra ngurrimirndemornnamerren kundjamun bu ngayekenh nawu Yawey. Minj nangale kawohdurrkmirri bu kunmekbe kunbarnangarradjamun bokenh, kundjalkudji ngurridjalmarnbun manme manbu ngurringunkenh.”

17“Ngudda kaluk ngurrimarnbun mulil kandidjawakenh manbu mandulmuk, dja bu kuninjkunu kunbarnangarra ngaye mirndebebkeng ngudberre kore ngurribebbehmirnderri kubolkwarlah Egyptbeh. Wanjh kunmekbekenh kunu ngurrikarremarnbun kandimulilmang ngudda dja nawu rerrererre kabirridangen bedmanwali ngandimulilmang bu kuninjkunukenh kunbarnangarra djalmunguyh. 18Kaluk dird manbu karrokme wanjh bu kunbarnangarra fourteen bu kabaldungyibme, wanjh ngurringun. Mandulmuk kandidjdjawawi ngurridjalngun, kaluk ngurriburnbun bu kunbarnangarra twenty one, bu kabaldungyibme. 19Bu kunmekbe kunbarnangarra seven yuwn mannguklurlmikenh kayo kore kunrurrk ngudberre, dja bu yimankek nangale kangun manbu kakarrme mannguklurlmikenh, wanjh ngurridjalbebkemen, ngurribawo nadjalkudji nungandeleng kahdjalni. Bu djamku namekbe danginj kore ngudberre, dja kunubewu nawokbuyika nawu kawohyo kore ngudda, wanjh kunu ngudda ngurridjalbebkemen. 20Minj njale ngurriwohngun manbu kakarrme mannguklurlmikenh, dja kore kunrurrk rowk ngudberre ngurridjalngu mandulmuk kandidjdjawa.” Kuhni rowk Yawey benbenemarneyimeng Moses dja Aaron.

Moses Benmarneyimeng Kore Yawey Biwokwong Nuye.

Exodus 12:21-28

21Wanjh Moses benkayhmeng rowk bininj nawu Israel benkebmawahmeng dabborrabbolk, dja benmarneyimeng, “Ngurridjarrngbu mayh yaw, nakudji ngurribebbehma ngudberre nawu ngurrimud nawu ngurrirohrokme ngurridjarrkngun, wanjh ngurribu mayh yaw ngarre Yawey kandarrkidbawonkenh. 22Dja ngurrimang kunworr manbu kangeyyo hyssop, dja manekke kunworr ngurridjuhke kore kunkurlba mayh nuye manbu ngurribodahkendoy kore djabirlana. Wanjh ngurridulkbarung kaddumkah kore ngurribalhngimen dja mak bokenh kurlirrih, ngurridulkbarung kunkurlba manbu kahyo kore djabirlana, dja mak minj nangale kabebme kururrkbeh bu kukakkuyeng. 23Dja Yawey kawohre kabenbun bininj nawu Egyptbeh, wanjh bu kanan kunkurlba kaddumkah kururrkdangmaye dja kore kurlirrih bokenh, wanjh kunu nungka karurrkdangmayeyurrhke ngudberre, dja kabirrahme nawu kabenbun bininj, ba minj kangimen kunrurrk ngudberre ngunbunkenh.”

24-25“Yawey ngunbolkberrebbom kubolkwarlah, dja nungka kaluk ngunbolkwon. Wanjh bu ngurribebme ngurribolkmang kumekbe kubolkwarlah maninjmanu wanjh ngurrimarnbun, ngurrikarremarnbun ba munguyh ngurriburrbun mulil ngurrimarnbun kore ngaye marneyimeng, ngudda dja nawu ngurrbenkebmawahme djalmunguyh munguyh. 26Dja bu narahrangem ngudberre ngundidjawan kabirriyime, ‘Baleh kakarreyime maninjmanu mulil ngurrimarnekurduyime nuye Yawey?’ 27Wanjh bu kuhni kabirriyime, ngudda ngurrbenmarneyimen, ‘Maninjmanu wanjh karriburrbun Yawey nuye bu kandarrkidbawongkenh. Karrikurduyimen bu nungka kanmarnerurrkyurrhkeng ngad kadberre kunrurrk, bininj nawu Israel kankebmawahmeng bu ngarrihni kore Egypt. Nungka benbom bininj nawu Egyptbeh dja ngad nawu kandarrkidbawong. Kunmekbekenh kunu karrbenbun nawu mayh.’ Kuhni bu ngurrbenmarneyimen ngudberre narahrangem.” Bu kuhni Moses yimeng rowk, wanjh bininj rowk bedda birridjudkurlmeng bu birriburlumi Yawey. 28Wanjh bedda bininj nawu Israel benkebmawahmeng birriwam birridjalkurduyimeng rowk nawu Yawey benbenewokrayekwong Moses dja Aaron.

Yawey Benbom Rowk Nawu Nawehwernhwarreni Kore Kubolkwarlah Egypt.

Exodus 12:29-32

29Kaluk bu kumununbulhdjarn Yawey benbom rowk nawehwernwarre kore kubolkwarlah Egypt, bibom beywurdwernwarre nuye Pharaoh nawu wohrnani. Bendjalbom rowk nawehwernwarre. Kaluk bedda bedberre warridj nawu birridangbalhmiyindi kore kururrkmunun prison, benbom nawehwernwarre bedberre rowk bininj nawu Egyptbeh, dja mak nawehwernwarre rowk nawu mayh kelebuk benbom, wanjh birridowerrinj rowk. 30Wanjh Pharaoh dja bininj nuye nawu birrimarnedurrkmirri dja bininj rowk nawu Egyptbeh, wanjh birrikakdolkkarrinj dja birribebbehnalkbuni bulkkidj duninjh kore kururrkbubuyika rowk kumekbe kore Egypt dja kore kururrkbubuyika bedberre nawehwernwarre birridoweng.

31Bu kunmekbe kukak rerrih wanjh Pharaoh benbenekayhmeng Moses dja Aaron, wanjh benbenemarneyimeng, yimeng, “Bonj. Wanjh ngurridolkka ngurriray kandibawo ngadberre, ngudda dja bininj nawu Israel benkebmawahmeng wanjh ngurriray ngurridi yiwarrudj Yawey nuye bu ngudda nguneyimeng. 32Ngurrbenmirndeka mayh bu ngudda nguneyimeng, dja ngurridjallaywi. Dja bu ngaye warridj, yidjawa Yawey bu ngandimarnekurduyime kunmak ngardduk.”

Bininj Nawu Israel Benkebmawahmeng Birribolkbawong Kubolkwarlah Egypt.

Exodus 12:33-42

33Wanjh bininj nawu Egyptbeh bindidjurrkdjurrkwoni bininj nawu Israel benkebmawahmeng. Birridjareni bindimunkewemeninj djalwerrkwewerrkwerrk bindimarnebolkbawoyi, kubolkwarlah bedberre, birriyimeng, “Wardi ngarridowerren rowk bu minj ngurrire!” 34Wanjh kunu bininj nawu Israel benkebmawahmeng birrimey buriddi bedberre bu minj birribangmekurrmeninj mannguklurlmikenh, dja minj mak birrikinjemeninj, dja djabirlana manbu kandidjawakenh birrikarrmeninj wanjh birridukkang kore kumadj bedberre birringorrkang kukarlang. 35Dja bedda bininj nawu Israel benkebmawahmeng ngokko birrikurduyimeng warridj nawu Moses benmarneyimeng, ngokko bindidjawani bininj nawu Egyptbeh kabindiwon yehyeng namakmak nawu birridjongburreni silver dja gold, dja mak kunmadj. 36Yawey benmarnbom bininj nawu Egyptbeh bindimarneyimeng nawu Israel benkebmawahmeng kunmak, bindiyidjalyibawong rowk yehyeng nawu bindiyidjawam. Bu kuhni birriyimeng wanjh bininj nawu Israel benkebmawahmeng bindikukyiyakwong bininj nawu Egyptbeh.

37Wanjh bedda bininj nawu Israel benkebmawahmeng birribolkbawong kubolkkimuk kabolkngeyyo Rameses. Kumekbe birrihni kore kubolkwarlah Egypt. Birribolkbawong, birridjalwam kurrenge, wanjh birribebmeng kabolkngeyyo Succoth. Bedda wanjh birrimirndewernni. Kaluk bininjwi wanjh birridjalwernhmirndewernni duninjh dja mak daluk dja wurdwurd dorrengh birridjalwern, minj bindirohrokmeninj. 38Dja mak birrimirndebubuyika birridjarrkrey nawu birriwokbubuyika, dja mak birriwern duninjh mayh bindimirndekani. 39Dja manekke buriddi nawu birrikukyibebmi Egyptbeh wanjh birrikinjeng mandulmuk buriddi, dja minj birribangmekurrmeninj manu mannguklurlmikenh bu Egypt birrihni, dja bindimunkeweng Egyptbeh djalwerrkwerrkni. Minj nangale birriwohmaddeyi, dja mak minj birriyingkihmarnbuyi manme bedberre.

40Kaluk mandjewk rowk bu bininj nawu Israel benkebmawahmeng birrihni kore Egypt wanjh 430 mandjewk. 41Kaluk bu 430 mandjewk balyakminj wanjh kundjalmekbe kunbarnangarra rerrih, Yawey nuye bininj birriwern rowk birrimirndebebmeng bu birribolkbawoni kubolkwarlah Egyptbeh. 42Kunmekbe kumunun wanjh Yawey djahdjalwohrnani kunkakkuyeng bennahnanikenh nuye bininj benbebkengkenh kubolkwarlah Egyptbeh, wanjh kunmekbekenh kunu kuninjkunu kumunun bininj nawu Israel benkebmawahmeng kabirrimarnbun kumunun bu minj kabirrikodjkeyo bu kukakkuyeng Yawey nuye. Kuhni birrikurduyimeng bedda dja nawu rerrererre kabirridangerren djalmunguyh.

Mankarre Ngarre Mulil Manbu Bendarrkidbawongkenh.

Exodus 12:43-51

43Wanjh Yawey benbenemarneyimeng Moses dja Aaron, yimeng, “Kuhni wanjh kakarreyime mulilkenh bu darrkidbawongkenh. Bininj nawu birriwokbuyika minj kabirringun, birribawo. 44Dja bininj rowk nawu ngurrbenmang bu bininj kabindiweykan, ngurrbenkukwon kunwardde, bedda nawu ngurrbenmang ngundimarnedurrkmirrikenh wanjh kamak kabirringun bu ngurrbenlakkayenwon werrk. 45Dja bininj nawu kabirridjalwohdi kore ngudda, bedda wanjh minj kabirringun. Dja mak bininj birriwokbuyika, nawu kabirrihdurrkmirri ngudberre nawu ngurrbenkarremulewan, bedda warridj minj kabirringun. 46Dja bu ngurringun ngurridjalngun kore kundjalrurrkkudji, yuwn ngurriwohkanjkan kuberrk, dja yuwn nawohkudji kunmurrng ngurrimurrngbakke nanu mayh nuye ngurribun. 47Ngurridjalwern rowk bininj nawu Israel ngunkebmawahmeng wanjh ngurringun mulil.”

48“Dja bu bininj nawu birriwokbuyika kabirrihni kore ngudda, dja kabirridjare mulil ngardduk ngurridjarrkngun, kore ngaye Yawey darrkidbawongkenh, wanjh ngurrbenlakkayenwo narahrangemwi bedberre rowk, dabborrabbolk nawu binihbininj, dja mak nawu wurdwurd bedberre. Wanjh kunu bedda ngurriraworren ngurringun mulil. Bu bedda kabirriyimerran yiman bininj rerrih nawu birridanginj kore ngudda. Dja bininj nawu minj nangale bilakkayenwoyi wanjh yuwn nawohkudji kore bedda kaluk kangun. 49Kaluk mankarrekudji ngudberre rowk nawu ngurridanginj kured dja nawu kabirridjalwohni kore ngudda.” Kuhni bu Yawey benbenemarneyimeng Moses dja Aaron.

50Wanjh bininj nawu Israel benkebmawahmeng rowk kunmekbe birrikurduyimeng. Birridjalkurduyimeng bu Yawey benbenewokrayekwong Moses dja Aaron. 51Dja bu kundjalmekbe kunbarnangarra rerrih Yawey benmirndebebkeng kubolkwarlah Egyptbeh dja namudbubuyika birribebbehrey.