gup2018

Genesis 41

Joseph Bimarnekarreyolyolmeng Pharaoh Nuye Kunkodjbukirri.

Genesis 41:1-36

1Kaluk rerrikah bu mandjewk bokenh, wanjh Pharaoh kodjbukirriwam. Nungan bukirriburrinj kore yimankek darnkih mankabo Nile dingihdi. 2Wanjh kumekbe nang seven birrikukmak dja birridjurdudjurduh bulikki birrimbidburrinj kore kukabobeh, birringuni kunbak. 3Wanjh kumekbe birribuyikawali seven bulikki birrimbidburrinj yerre nawu birrimowarreni dja birrimurrngbebmerrinj. Wanjh kumekbe birridjarrkdi nawu bulikki rowk, kumekbe kore kurrid ngarre Nile mankabo. 4Wanjh nawu birrimowarreni birrimurrngbebmerrinj bulikki bindikuknguneng bindiyakwong rowk nawu birrikukmakni birridjurdudjurduhni. Wanjh Pharaoh kodjkerrolkkang.

5Kaluk nungka yawoyhkeyonginj, wanjh yawoyhkodjbukirriwam. Kumekbe nang seven manburrkkimukni dja manmakni manme djordmerreni kore kundalkkudji. 6Wanjh kumekbe kaluk yerre kolhdebebmerrinj seven manmowarreni manme manbu yiman manmayorrkwurlhkenh kinjeng. 7Wanjh manmekbe manme manbu manmowarreni bindinguneng manbu manmak manburrkkimuk manme, bindiyakwong rowk. Wanjh Pharaoh kodjkerrolkkang, yimerrinj, “A! Ngaye ngakodjbukirriwam.”

8Wanjh kunu bu kukabel nungka kangewarreminj, dja benmarnekayhmeng birriwern rowk bininj nawu birrikurdangni nawu birrini kore Egypt dja mak nawu birrimayaliwernni bininj, dja Pharaoh benmarneyimeng kore kodjbukirriwam, dja minj nangale mak bimarnekarreyolyolmeninj Pharaoh.

9Wanjh bininj nawu wohrnani bedberre nawu benmarnebokani king Pharaoh, nungka bimarneyimeng Pharaoh, yimeng, “Ngaye bolkkime ngabengdayhmeng bu kunwarre ngayimeng. 10Bu ngudda Pharaoh kanbeneduy nawu ngundimarnedurrkmirri, dja kanbenekurrmeng ngaye dja bininj nawu wohrnani bedberre nawu manme ngundimarnekinjeyi, kanbenedangbalhmeng kore kunrurrk nuye bininj nawu kawohrnan bedberre nawu ngundimarnerurrknahnan. 11Kaluk ngad nganekodjbukirriwam bu kunkakkudji, nungka dja ngaye nganebebbehkodjbukirriwam manbebbehkarrebuyika. 12Wanjh kumekbe ngarridjarrkni yawurrinj nawu Hebrew, nawu bimarnedurrkmirri bininj nawu kabenmarnewohrnan nawu ngundimarnerurrknahnan. Wanjh bu ngad nganemarneyimeng namekbe Hebrew, nungka wanjh nganbenebebbehmarnekarreyolyolmeng ngarrewoneng kore nganebebbehkodjbukirriwam. 13Dja bu nungka nganbenemarnekarreyolyolmeng wanjh kundjalmekbe kurduyimerranj, ngaye kandurndiweng yawoyhmarnedurrkmirri, dja bininj nawu manme ngunmarnekinjeyi, nungka wanjh yikukbarnnameng kore kurrulk.”

14Wanjh Pharaoh bimunkeweng bininj kabikimang Joseph, wanjh werrkwerrk birribebkeng kore dangbalhmiyindi kubolkwarre kore kururrkmunun. Wanjh bu nungka djawurrkburrinj dja djongburrinj namak, wanjh kumwam bimarnebebmeng king Pharaoh, danginj kumirrk nuye. 15Wanjh Pharaoh bimarneyimeng Joseph, “Ngaye ngakodjbukirriwam, dja minj nangale nganmarnekarreyolyolme, dja ngaye wobekkang bu ngudda yibekkan nawu bininj kakodjbukirrire wanjh ngudda yimarnekarreyolyolme.”

16Wanjh Joseph biwokmey Pharaoh, yimeng, “Ngaye ngawid, dja God ngunmarnekarreyolyolme kunmak ngudda nawu king Pharaoh.” 17Wanjh Pharaoh bimarneyimeng Joseph, “Kanbekka, bu ngakodjbukirriwam wanjh ngaye ngahdi kore kurrid ngarre Nile mankabo, 18wanjh seven bulikki birridjurdudjurduh dja birrikukmak birrimbidburrinj kore kukabobeh Nile, dja birringuni kunbak. 19Wanjh seven birribuyika bulikki bedmanwali birrimbidburrinj nawu birridjalmowarreni duninjh, birrimurrngbebmerrinj, birrikukyimi yiman minj kab korroko nganayi kore kubolkwarlah Egypt rowk. 20Wanjh bulikki nawu birrimowarreni birrimurrngbebmerrinj, bedda wanjh bindinguneng bindiyakwong nawu seven birridjurdudjurduh bulikki nawu birrimbebmerrinj werrk. 21Dja bu bindinguneng, kunmekbe birridjalkukyimi yiman rerrih minj bindinguyi, dja birridjalmurrngbebmerrinj munguyh, yiman bu kerrngehkenh birrikukyimi. Wanjh ngakodjkerrolkkang.”

22“Dja mak nganang bu ngakodjbukirriwam seven manme djordmerreni kore kundalkkudji, kaluk manburrkkimuk dja manmak, 23dja seven manme manbu manweleberrkni manmowarreni dja mak yiman manmayorrkwurlhmikenh kinjeng, wanjh manmekbe kolhdedangerrinj rerre. 24Wanjh manme manbu manmowarreni bindinguneng manbu seven manmakni. Dja ngaye kuhni ngabenmarneyimeng birrikurdang, dja minj nangale nganmarnekarreyolyolmeninj.”

25Wanjh Joseph bimarneyimeng Pharaoh, yimeng, “Nawu ngudda Pharaoh yikodjbukirriwam wanjh mandjalkudjiwi. God ngunyingkihbengdayhkeng bu baleh darnkih kakurduyime. 26Nawu seven birrimak bulikki wanjh ngundimarnemulewan seven mandjewk, dja seven manmak manme wanjh seven mandjewk. Nawu yikodjbukirriwam wanjh mandjalkudji. 27Dja seven nawu birrimowarre bulikki nawu birrimurrngbebmerrinj nawu yerre bindimarnebidburrinj, wanjh ngundimarnemulewan seven mandjewk, dja manbu seven manlarrk manme manbu yiman kunmayorrk wurlhmi kinjeng, manekke warridj wanjh ngundimarneyolyolme seven mandjewk bu kabolkdarlehmen, manme kayakmen kore kubolkwarlah Egypt rowk.

28Wanjh kunmekbe bu ngayimeng ke nawu king Pharaoh, God ngunyingkihbengdayhkeng bu baleh kakurduyime darnkih. 29Kaluk kamre seven mandjewk bu manme manwern duninjh karrikarrme kore kubolkwarlah Egypt rowk. 30Dja rerrikah wanjh kamre seven mandjewk bu minj kadjordmen manme, karridjalyawarren rowk. Wanjh bininj kaluk karribengmidjdan kore manme manwern karrikarrmi kore Egypt, kadjalbolkwarremen duninjh. 31Wanjh bu kunmekbe kayimerran kadjewkwarremen rowk, karriyawarren duninjh, wanjh kunmekbekenh kunu kaluk karribengmidjdan kore manwern karrikarrmi. 32Dja bu bokenh yikodjbukirriwam, wanjh kunu ngunbukkan bu nungka God wokrayekworrinj duninjh, dja nungan God darnkih kakurduyime kore ngunbukkang.”

33Mak Joseph yimeng, “Wanjh kunu yidjarrngbu bininj nawu mayalimak dja kaburrbun yeledj kabenmarneyime, dja yikurrmen kawohrnan kore kubolkwarlah Egypt. 34Dja mak yibenkurrmen bininj nawu kabirribolknahnan, dja bu mandjewk seven bu manme manwern wanjh bedda kabirrimang yikah manme. Birriwarlahkenh bininj birrika kunkarrngbakmeng manbu manme bedberre, dja mankudji kabindiwon nawu kabirrimang kabirrikarekurrme. 35Kaluk bu kamre mandjewk kore manme manwern wanjh manme kabirrimang kabirrikarekurrme bu ngudda Pharaoh yiwohrnan yibenmarneyimen kabirrikarekurrme kore kubolkkihkimuk, wanjh kumekbe kunu kakareyo. 36Manmekbe manme kakareyo ba bu kaluk karringun bu kamre seven mandjewk kore kabolkdarlehmen karriyawarren kore kubolkwarlah Egypt. Kunmekbe yikurduyimen ba minj bininj karridowen bu manmeyak kondah kubolkwarlah Egypt.”

Pharaoh Bikurrmeng Joseph Bu Kawohrnan Kore Egypt.

Genesis 41:37-57

37Bu kunmekbe Pharaoh bekkang nungka dja bininj nuye birrikihkimuk nawu birrimarnedurrkmirri, wanjh birribekkarrinj kamak bu kuhni kabirrikurduyime. 38Wanjh Pharaoh bendjawam bedda nawu birrikihkimuk nuye, “Minj nuk nabuyika karringalke bininj yiman nungka Joseph nawu kunmalng God nuye kakarrme?”

39Wanjh kunu Pharaoh bimarneyimeng Joseph, “Bu God kuhni rowk ngunbukkang, minj nangale nabuyika kaburrbun yeledj kabenmarneyime, dja minj nangale mayalimak yiman ngudda. 40Ngudda wanjh yibenmarnewohrnan bininj nawu kabirrini kururrk ngardduk, dja bininj rowk ngardduk ngundiwokmarrkmang kore yibenwokrayekwon. Dja ngudda yidjalwohrnan, dja ngaye ngadjalkudji nawu king ngawernhwohrnan.”

41Wanjh Pharaoh bimarneyimeng Joseph, “Yina ngaye kurrmeng ngudda yiwohrnan kubolkwarlah rowk Egypt.” 42Wanjh Pharaoh bidyerrkkerrinj nawu biddjongbuyindi nawu nungan king ngeydi, dja bibiddjongbom Joseph, dja bidjongbom manburrba namak duninjh, dja bimangiwong wirlmurrng gold chain. 43Dja bikurrmeng karrahkenhdi kore wirlbarra, nungka king nuye nawernhmakni dja Joseph nuye manmakni rerrih. Wanjh bininj birrikayhmeng nuye Joseph bu kumhrey, “Ngurrimarnewayhmen.” Kunu wanjh bimarnbom kawohrnan kubolkwarlah rowk Egypt.

44Dja mak Pharaoh bimarneyimeng Joseph, “Ngaye wanjh Pharaoh, dja bu ngudda minj yibenmarnekodjduhme bininj, minj baleh kabirrikurduyime kore kubolkwarlah rowk Egypt.” 45Wanjh Pharaoh bingeykurrmeng Joseph Zaphenath-paneah, dja biwong daluk benemarrinj ngalbu ngeyyoy Asenath, ngalbeywurd nuye Potiphera nawu wohrnani yiwarrudj bedberre kore kunred On. Wanjh Joseph rey kubolkbubuyika rowk kore kubolkwarlah Egypt.

46Joseph wanjh mandjewk nuyeni thirty bu dedjdjingmey bimarnedurrkmirri king Pharaoh nawu wohrnani kore Egypt. Wanjh Joseph bu di kore Pharaoh wanjh bebmeng, dja wam rengehrey kore kubolkbubuyika rowk kore kubolkwarlah Egypt. 47Wanjh bu mandjewk seven manme manwern djordmerreni, manwern duninjh, 48dja nungka manme mangi bu mandjewk seven kore manwern birrikarrmi kore Egypt, dja nungka karekurrmi kore kubolkkihkimuk. Kore kubolkkihkimukbubuyika nungka bebbehkarekurrmi manme manbu djordmerreni kumekbe kore kabbal darnkih kore kubolkkimuk, kudjalmekbe darnhkarekurrmi. 49Wanjh Joseph karekurrmi manmim mandjalwernkenh duninjh, yiman kamirndeyime kunkayalanj kore kurrid kurrula, kaluk minj munguyh bimbuyi rohrokmeninj, dja manwern duninjh, minj nangale rohrokmeninj.

50Bu minj kumbangmeyimerrangimeninj bu mandjewk kawarremen, wanjh Joseph benbenebornang bebeywurd bokenh. Asenath ngalbeywurd nuye Potiphera nawu bininj yiwarrudj wohrnani bedberre kunred On, ngalmekbe Asenath bimarneyawmey Joseph. 51Joseph bingeykurrmeng nadjdjaman Manasseh. Dja yimeng, “Kunmekbe ngangeykurrmeng bu God nganmarnbom ngabengmidjdanj kunmurrngrayek ngardduk, dja mak yiman ngabenbengmidjdanj nawu ngarrimud.” 52Dja nawu nawalawalak nungka wanjh bingeykurrmeng Ephraim. Dja nungka yimeng, “Kunmekbe ngangeykurrmeng bu God nungka nganmarnbom ngayerdwernminj kore kondah kubolkwarlah kore nganjilngwarreni.”

53Wanjh mandjewk seven bu manme manwernni kore kubolkwarlah Egypt kaluk yakminj, 54dja dedjdjingmey bu seven mandjewk bininj birriyawarrinj manme bu Joseph yimeng. Kubolkbubuyika rowk birriyawarreni, dja kore kubolkbubuyika rowk kore kubolkwarlah Egypt wanjh manme yongohyoy. 55Kaluk bu birriwernhmarrwedoweni bininj kore Egypt rowk, wanjh kunnalk dorrenghni bininj birrikayhmi Pharaoh, birridjawani manmekah. Dja Pharaoh benmarneyimeng rowk bininj nawu Egyptbeh, “Ngurriray kore Joseph, dja bu baleh ngunmarneyime, kunmekbe ngurrikurduyimen.” 56Wanjh bu warlahminj manme birriyawarreni kubolkwarlah rowk Egypt, Joseph dangmarrhmey kunrurrk rowk kore manme karehkareyoy, dja weykani bedberre bininj nawu Egyptbeh. Dja djewkwarreminj duninjh, meyakminj kore kubolkwarlah Egypt rowk.

57Dja mak bininj birrimdolkkarrinj kubolkbubuyika rowk, birrimrey kore Egypt kore Joseph mimweykahweykani. Kunmekbe birrikurduyimi bu birriyawarreni duninjh kubolkbubuyika rowk kurorre.